Το “σύνδρομο” της Ιαπωνίας

Του Παναγιώτη Βελισσάρη – Λυμπερίδη

Η ταινία “The China Syndrome”, γυρίστηκε το 1979, με πρωταγωνιστές τους Michael Douglas και Jane Fonta. Η υπόθεση , αφορούσε μια ρεπόρτερ και έναν κάμεραμαν οι οποίοι κατά τη διάρκεια της επίσκεψης τους σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο, βίωσαν ένα ατύχημα μικρής κλίμακας.

Στη συνέχεια και ύστερα από ενδελεχείς έρευνες οι πρωταγωνιστές ανακαλύπτουν ότι η διαχειρίστρια εταιρία απέκρυπτε διάφορες “κακοτεχνίες” στην κατασκευή του εργοστασίου καθώς και στις προδιαγραφές ασφαλείας. Εντέλει, καταφέρνουν να τραβήξουν την προσοχή της κοινής γνώμης όσον αφορά το  περιστατικό, ενώ την τελευταία στιγμή αποσοβείται ένα ακόμη πυρηνικό ατύχημα στο ίδιο εργοστάσιο από καθαρή τύχη.

Μπορεί η υπόθεση της ταινίας να μην βασιζόταν σε ένα πραγματικό περιστατικό, ωστόσο αποδείχτηκε προφητική, αφού στην περίπτωση της Φουκουσίμα ( και σε πολλές άλλες περιπτώσεις φυσικά), ηTepco,  διαχειρίστρια εταιρία του εργοστασίου προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποκρύψει το τι πραγματικά συμβαίνει στον πυρηνικό σταθμό.

Η Tepco,  όπως αποδείχθηκε έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να κλιμακωθεί η πυρηνική κρίση των τελευταίων εβδομάδων στην Ιαπωνία, αφού η ασφάλεια του εργοστασίου κυριολεκτικά ήταν διάτρητη. Χαρακτηριστικά, μόλις δύο εβδομάδες πριν τον σεισμό, η εταιρία ενημέρωσε την ιαπωνική αρχή ασφαλείας για τα πυρηνικά ότι δεν πραγματοποίησε ορισμένες από τις προγραμματισμένες επιθεωρήσεις στις εγκαταστάσεις, ενώ η μονάδα της Φουκουσίμα ήταν παλαιάς τεχνολογίας, με τις υποδομές να έχουν χτιστεί κατά τη δεκαετία του 70.

Τραγική ειρωνεία αποτέλεσε και το γεγονός ότι, μπορεί το εργοστάσιο να έπιανε τους κανόνες ασφαλείας αναφορικά με τους σεισμούς, αλλά δεν είχε προβλεφθεί απολύτως τίποτα σε περίπτωση που η περιοχή χτυπηθεί από τσουνάμι.

Έτσι, η καταστροφή ήταν θέμα χρόνου αφού αρκούσε ένα ανθρώπινο λάθος, μία φυσική καταστροφή ή ο συνδυασμός και των δύο για να φτάσουμε εδώ που βρισκόμαστε.

Τελικά αυτό που απευχόταν όλοι, συνέβη στις 11 Μαρτίου μετά το σεισμό των 9 ρίχτερ και το τσουνάμι.

Η Tepco αντί να τηρήσει υπεύθυνη στάση και να συνεργαστεί με τις χώρες που προσέφεραν βοήθεια, αλλά και με τις ομάδες διαχείρισης κρίσεων,  “έπαιξε” τελικά με τα νεύρα και την υπομονή της διεθνούς κοινότητας, αφού τις πρώτες ημέρες  της κρίσης,  έκρυβε στοιχεία, έδινε στους επιστήμονες και την Ιαπωνική κυβέρνηση ελάχιστες μετρήσεις ραδιενέργειας και προσπάθησε να κρατήσει την πραγματική έκταση του γεγονότος μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ελπίζοντας να περιορίσει την καταστροφή πριν πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας το θέμα.

Επειδή όμως τα “happy ends” σε τέτοιες υποθέσεις συμβαίνουν κυρίως στις ταινίες, το κακό έγινε, και οι συνέπειες του ατυχήματος θα στιγματίσουν την Ιαπωνία για τις επόμενες δεκαετίες.

Μία φορά ανεύθυνες οι εταιρίες, εκατό τα θεσμικά όργανα

Ήδη από το 2002, υπήρξαν καταγγελίες αναφορικά με την ασφάλεια των αντιδραστήρων σε όλη τηνΙαπωνική επικράτεια, οι οποίοι παρουσίαζαν διάφορα τεχνικά προβλήματα, μικρότερα ή μεγαλύτερα, ενώ πολλές φορές έμειναν μακρυά από τα “αυτιά” της Ατομικής Επιτροπής διάφορες επισκευές, και διαρροές που σημειωνόταν κατά καιρούς.

Αλλά, ακόμα και να έφταναν όλα αυτά στην αντίληψη της Ατομικής Επιτροπής, δεν θα άλλαζαν πολλά. Χαρακτηριστικά, όταν η ιαπωνική κυβέρνηση ερεύνησε τις καταγγελίες αυτές, αποκαλύφθηκε ότι  η  Επιτροπή βάσιζε τις αναφορές της στη Διεθνή Επιτροπή στις εκθέσεις που κατέθετε  η κάθε ιδιωτική εταιρεία, δίχως να κάνει τον παραμικρό έλεγχο. Μάλιστα, μετά το σκάνδαλο, παραιτήθηκε και  ο τότε πρόεδρος της Tepco.

Πότε θα μάθουμε από τα λάθη μας;

Εν έτη 2011 και για ακόμη μία φορά, η παγκόσμια κοινή γνώμη ανακάλυψε την...Αμερική. Όλοι δείχνουν σοκαρισμένοι από το μέγεθος του ατυχήματος που χτύπησε τη Φουκουσίμα, ωστόσο κανείς δεν φαίνεται να μαθαίνει από τα λάθη του. Τόσο οι εταιρίες που στο βωμό του κέρδους “παίζουν” με την ασφάλεια των εργοστασίων, όσο και οι κυβερνήσεις που είναι υπερβολικά ελαστικές σε αυτά τα θέματα, αφού γύρω από τις πυρηνικές μονάδες έχει στηθεί ένα γαϊτανάκι δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Απόδειξη για τα “μακάβρια” αυτά  λάθη, είναι τα πυρηνικά ατυχήματα που έχουν προηγηθεί της Φουκουσίμα.

Ένα από τα πρώτα ιστορικά καταγεγραμμένα ατυχήματα σημειώθηκε το 1957 στα Ουράλια Όρη της Σοβιετικής Ένωσης, όπου σε ένα συγκρότημα επανεπεξεργασίας εξερράγη μια δεξαμενή αποθήκευσης οξικών αλάτων του νατρίου, απελευθερώνοντας τεράστια ποσότητα σε μια έκταση άνω των 20.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Αποτέλεσμα; Πάνω από 272.000 άνθρωποι  εγκαταλείψαν τις εστίες τους.

Στις 28 Μαρτίου του 1979, όταν η πυρηνική ενέργεια ήταν στο απόγειο της, και πάλι σημειώθηκε ένα πολύ σημαντικό ατύχημα, αυτή τη φορά στις ΗΠΑ,  στο πυρηνικό εργοστάσιο του Three Mile Island, το οποίο βρίσκεται στην  Πελσυλβάνια. Συγκεκριμένα ύστερα από σειρά ανθρωπίνων λαθών, αλλά και από αδυναμία λειτουργίας των βοηθητικών συστημάτων , πραγματοποιήθηκε μερική τήξη του πυρήνα του αντιδραστήρα.

Σημειώνεται ότι ο αντιδραστήρας άρχισε να λειτουργεί νωρίτερα απ' ότι αναμενόταν, το 1978 δηλαδή αντί για το 1979 όπως προβλεπόταν, επειδή η διαχειρίστρια εταιρία θα είχε σημαντικά φορολογικά προνόμια, ενώ κατά τη διάρκεια της κρίσης, δόθηκαν στη δημοσιότητα αντιφατικές πληροφορίες με αποτέλεσμα να υποβαθμιστεί η  σοβαρότητα του ατυχήματος (σας θυμίζει κάτι αυτό;).

Οι αληθινές διαστάσεις δεν άργησαν να φανούν, αφού ορισμένα χρόνια αργότερα,  το  ποσοστό των θανάτων από καρκίνο σε περιοχές γύρω από το σταθμό ήταν έφτασε να είναι πολύ μεγαλύτερο του εθνικού μέσου όρου.

Και φτάνουμε στις 26 Απριλίου του 1986,  όταν η ανθρωπότητα γνώρισε τη μεγαλύτερη πυρηνική καταστροφή της ιστορίας της, στον σταθμό Τσερνομπίλ, στην τότε Σοβιετική Ένωση.

Κατά το ατύχημα στο Τσερνομπίλ  και ύστερα από αλλεπάλληλα ανθρώπινα λάθη,  ο αντιδραστήρας υπερθερμάνθηκε, ακολούθησαν εκρήξεις και τεράστιο ποσό ραδιενεργού υλικού  , το οποίο σύμφωνα με τις μετρήσεις ήταν μεγαλύτερο από 100 ατομικές βόμβες σαν αυτή της Χιροσίμα, διέφυγε στην ατμόσφαιρα.

Την ίδια στιγμή οι αρχές της Σοβιετικής Ένωσης, αποσιώπησαν το περιστατικό και μόνο μετά από 2 ημέρες το γνωστοποίησαν, όταν στους Σουηδικούς σταθμούς ανιχνεύτηκαν ασυνήθιστα υψηλά ποσά ραδιενέργειας.

Μέσα σε τέσσερις μήνες, πέθαναν οι περισσότεροι από τους πυροσβέστες και τους ειδικούς που βρέθηκαν εκεί για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση,  ενώ οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια.

Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα. Τέλος, το Πριπυάτ ,η πόλη δίπλα στην οποία ήταν χτισμένος ο πυρηνικός σταθμός, πλέον θυμίζει πόλη φάντασμα, αφού οι 50.000 κάτοικοι που βρισκόταν εκεί το εγκατέλειψαν. Συνολικά εγκατέλειψαν τις εστίες τους 135.000 άνθρωποι.

ΠΗΓΗ: http://www.newpost.gr/Kosmos/item