Ούτε στη σάτιρα δεν αντέχουν πλέον οι κυβερνώντες;

Μετά την άσκηση αγωγής γνωστού πολιτικού εναντίον μίας εφημερίδας, όπου ζητάει το εξωφρενικό ποσό των 1.000.000€, αποδεικνύεται για μία ακόμα φορά πόσο Τυποκτόνο είναι το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την άσκηση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος. Και το ερώτημα που απομένει είναι το εξής: Καλά στην κριτική, αλλά ούτε στην σάτιρα δεν αντέχουν πλέον οι κυβερνώντες;

ΕΙΝΑΙ γνωστό ότι η σάτιρα, ως ιδέα, έλκει την καταγωγή της στην ελληνική αρχαιότητα και θεοποιήθηκε από τον Αριστοφάνη, αλλά και πολλούς άλλους εκπροσώπους του είδους (Μένανδρος και άλλοι στην αρχαιότητα, Σουρής στα νεότερα χρόνια κλπ).

Σίγουρα η σάτιρα είναι ένα είδος ρωμαϊκού σκωπτικού ποιήματος, με διάφορα θέματα, όπου επικρίνεται η αχρειότητα και ο παραλογισμός, είδος που επινόησε ο ποιητής Λουκίλιος.

Η σάτιρα θεωρείται λογοτεχνικό είδος, σε στίχους ή σε πεζό λόγο, στο οποίο με σκωπτικό τρόπο και ειρωνική διάθεση, ως επί το πλείστον μαχητική, ασκείται κριτική σε πρόσωπα, φαινόμενα και καταστάσεις αρνητικού χαρακτήρα, με στόχο την διόρθωσή τους, σε αντιδιαστολή με την κωμωδία, η οποία δεν έχει εμφανή την αναμορφωτική πρόθεση τής σάτιρας.

Την σάτιρα την θεώρησαν πολλοί –και με το δίκιο τους- οξυγόνο της δημοκρατίας. Δημοκρατία χωρίς σάτιρα, που δεν είναι μόνον είδος ψυχαγωγίας, αλλά και κριτικής ή ελέγχου της εξουσίας, δεν είναι δημοκρατία. Δεν λέγεται δημοκρατία.

Θα μου πείτε: Δεν υπάρχουν όρια ακόμη και στη σάτιρα;

Αναντίρρητα, ναι. Όταν για παράδειγμα σατιρίζεις κάποιον γιατί είναι άτομο με ειδικές ανάγκες ή γιατί πάσχει από μια ασθένεια ή γιατί έχει μια επίκτητη ιδιορρυθμία, τότε δεν σατιρίζεις, εγκληματείς. Και δικαίως ο νόμος πρέπει αν είναι αυστηρός.

Όταν, όμως, διακωμωδείς ή σατιρίζεις, με τον δικό σου καυστικό ή δηκτικό –αν θέλετε- τρόπο- τα κακώς κείμενα μιας εξουσίας, που με τις αποφάσεις της ρυθμίζει την ζωή των πολιτών, πολλές φορές χωρίς να τον ρωτάει, τότε όχι μόνον πρέπει να υπάρχει, αλλά να επιβάλλεται κιόλας η σάτιρα! Και κακώς η σάτιρα δεν διδάσκεται ως ξεχωριστό μάθημα στα σχολεία!

Δεν είναι της παρούσης στιγμής να αναπτύξουμε το θέμα της χρησιμότητας της σάτιρας. Ούτε να μιλήσουμε για την συμβολή της στην προώθηση ιδεών και σκέψεων ικανών να ανατρέψουν ακόμη και πολιτικο-οικονομικά συστήματα! Και, ασφαλώς, αυτό φοβάται η όποια εξουσία!

Αλίμονο αν η Ελλάδα, η Χώρα του φωτός και του πολιτισμού, εστερείτο αυτού του ευλογημένου και (γιατί όχι;) ψυχωφελούς θεατρικού είδους, που λέγεται σάτιρα! Ίσως η μηχανή, που κινεί τον πολιτισμικό μας γίγνεσθαι, να είχε μείνει πολλά χρόνια πίσω. Ούτε Διογένη Κυνικό θα είχαμε, αλλά ούτε και Καραγκιόζη!

Διάβασα πως «για όσο διάστημα Κυβέρνηση και κυβερνητική πλειοψηφία, διατηρούν το υπάρχον απειλητικό για τον Τύπο και τους εργαζόμενους στα ΜΜΕ καθεστώς, απόκειται στην ελληνική δικαιοσύνη η στάθμιση των συμφερόντων που θίγονται και η προάσπιση του δικαιώματος για άσκηση κριτικής και ελέγχου, που σε χαλεπούς καιρούς πρέπει να ενισχύεται ακόμα περισσότερο και όχι να αποδυναμώνεται».

Τυποκτόνοι νόμοι δεν χρειάζονται. Εκείνο που χρειάζεται είναι περισσότερη δημοκρατία. Μια δημοκρατία, έτσι όπως την γνώρισαν και την δίδαξαν στο μεγάλο σχολείο της ζωής, όλοι οι αρχαίοι ποιητές μας και την μεταλαμπάδευσαν στους νεότερους πολλοί νεότεροι συγγραφείς, όπως ο Νίκος Τσιφόρος, ο Δημήτρης Ψαθάς, ο Αλέκος Σακελλάριος, η Μαλβίνα Κάραλη ή ο Λάκης Λαζόπουλος, συμπεριλαμβανομένων, ασφαλώς, και όλων ανεξαιρέτως των γελοιογράφων, που θεοποίησαν όσο κανένας άλλος το είδος αυτό (Δημητριάδης, Πολενάκης, Χριστοδούλου, Αρχέλαος, Σκουλάς και τόσοι).

Με σεβασμό και τιμή

ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ

http://sakketosaggelos.gr/