Αρχαίο ελληνικό λιμάνι δίπλα στην Κωνσταντινούπολη

Χρονολογείται στον 2ο π. Χ. αιώνα και βρίσκεται σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από την πόλη

Ενα λιμάνι της Ρωμαϊκής εποχής και δίπλα του ένα αρχαιότερο, το οποίο παρουσιάζει ελληνικά στοιχεία και χρονολογείται στον 2ο π. Χ. αιώνα έχουν φέρει στο φως οι ανασκαφές που διεξάγονται στην Κωνσταντινούπολη σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από την πόλη, σε μια μικρή χερσόνησο της λίμνης Κιουτσουκτσεκμετσέ.

Το πρώτο έχει ήδη ταυτισθεί καθώς πιστεύεται ότι πρόκειται για την πόλη Βαθονέα, κάποια ερείπια της οποίας βρίσκονται βυθισμένα στα νερά της λίμνης. Η Βαθονέα ήρθε στο φως για πρώτη φορά το 2007, ύστερα από μια περίοδο ανομβρίας, όταν η στάθμη των υδάτων της λίμνης κατέβηκε. Τότε ανακαλύφθηκε ότι το λιμάνι έκρυβε τεράστιο θησαυρό αρχαίων αντικειμένων, που χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 6ο αιώνα μ. Χ., την περίοδο δηλαδή, στην οποία ιδρύθηκε η Κωνσταντινούπολη.

Τείχη του λιμανιού, καλοφτιαγμένα πολυώροφα κτίρια που ίσως ανήκαν σε έπαυλη ή ανάκτορο, μία τεράστια υπαίθρια δεξαμενή, έναν βυζαντινό ναό του 5ου ή 6ου αιώνα που ήταν κτισμένος πάνω στα θεμέλια ενός αρχαίου ελληνικού ναού, νεκροταφείο της ίδιας εποχής αλλά και λιθόκτιστους δρόμους έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι κατά την τελευταία ανασκαφική περίοδο στην περιοχή του μικρότερου λιμανιού. Νομίσματα, κεραμική και άλλα ευρήματα εξάλλου, υποδηλώνουν ότι η εκκλησία καταστράφηκε στο μεγαλύτερο μέρος της από σεισμό το 557 αλλά παρέμεινε σε χρήση έως το 1037, όταν μία ακόμη σεισμική δόνηση την κατεδάφισε ολοσχερώς.

Οπως είναι προφανές η συγκεκριμένη περιοχή είχε διαρκή κατοίκηση και δραστηριότητα από την αρχαία ελληνική εποχή. Οπως ανακοίνωσαν μάλιστα οι τούρκοι αρχαιολόγοι που διενεργούν τις ανασκαφές, ο οικισμός ήταν πολύ μεγάλος αφού φαίνεται ότι εκτεινόταν τουλάχιστον σε 7,8 τετραγωνικά χλμ. Τα τείχη του λιμανιού εξάλλου έχουν μήκος, το οποίο φθάνει στο μισό τουλάχιστον του μήκους των τειχών της Κωνσταντινούπολης.

Η πιθανότητα να επρόκειτο για ένα θέρετρο της εποχής είναι κάτι που διερευνάται, ούτε όμως η ονομασία Βαθονέα είναι βέβαιη, καθώς οι αναφορές γι΄ αυτή, που προέρχονται από αρχαίες και βυζαντινές πηγές είναι ασαφείς. Συγκεκριμένα ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος μιλάει στη «Φυσική Ιστορία» του για έναν ποταμό με το όνομα Βαθυνίας, που εκβάλλει στη λίμνη.

Ενώ ένας βυζαντινός μοναχός, ο Άγιος Θεοφάνης ο Ομολογητής αναφέρει τον 9ο αιώνα μία περιοχή, που την αποκαλεί Βαθύασο.

Στη θέση πάντως βρέθηκαν γυάλινα αντικείμενα και κεραμική που χρονολογούνται έως τον 14ο αιώνα, αλλά και πλίνθοι με την επιγραφή ΚΩΝCTANS, του 5ου μ. Χ. αιώνα. Από άλλα ευρήματα εξάλλου προκύπτουν οι εμπορικές σχέσεις της πόλης με περιοχές μακρινές όπως η Παλαιστίνη και η Συρία. Η σχέση της ωστόσο με την Κωνσταντινούπολη παραμένει ασαφής αν και θα μπορούσε να εξυπηρετεί τόσο τα εμπορικά πλοία όσο και το στόλο της αυτοκρατορίας ως ασφαλές λιμάνι έξω από τα τείχη της πόλης. Οπως είναι γνωστό άλλωστε η Κωνσταντινούπολη είχε λιμάνια στον Κεράτιο Κόλπο και στη Θάλασσα του Μαρμαρά.

Ενδιαφέρον έχει εξάλλου η αποκάλυψη στο βυθό της λίμνης μιας κτιριακής κατασκευής, που πιθανότατα ανήκε σε φάρο. Κι αν αυτό επαληθευτεί, θα πρόκειται για έναν από τους μόλις τρεις ρωμαϊκούς φάρους, που είναι γνωστό ότι υπήρχαν στην ανατολική Μεσόγειο, δίπλα σε αυτούς της Αλεξάνδρειας και των Πατάρων (αρχαία πόλη και λιμάνι της Λυκίας στη Μικρά Ασία).

tovima.gr