Επιστροφή στο μέλλον που φοβόμαστε

Μάνος Χωριανόπουλος

Μια αγαπημένη ταινία, το μέλλον που έγινε παρελθόν και η πρόβλεψη που δεν έγινε. Ποιος μπορούσε να φανταστεί ότι σήμερα θα ζούσαμε σε μια χρεοκοπημένη χώρα;

Χθες για τους φίλους των ταινιών επιστημονικής φαντασίας, ήταν μια σημαδιακή ημερομηνία.

Η 21η Οκτωβρίου 2015, ήταν η μέρα στο μέλλον, στην οποία ταξίδεψαν οι ήρωες του Back to the Future II. Ο Marty McFly και ο ιδιοφυής επιστήμονας Dr. Emmett "Doc" Brown.

Ταξίδεψαν για να διορθώσουν ένα λάθος στη ζωή του πρωταγωνιστή. Στο σινεμά βλέπετε, όπως και στο τάγκο (ο συνταγματάρχης Φρανκ Σλέιντ θα συμφωνούσε), αν κάνεις ένα λάθος μπορείς να προχωρήσεις και να το διορθώσεις με ένα μαγικό τρόπο. Στη ζωή, συνήθως δεν μπορείς.

Το παρόν του Back to the Future (η πρώτη ταινία της σειράς βγήκε στις αίθουσες το 1985), ήρθε λοιπόν με αναφορές στα Social Media και με συγκρίσεις για το πόσες από τις προβλέψεις της ταινίας σχετικά με τη ζωή (κυρίως όσον αφορά την τεχνολογία) επαληθεύτηκαν ή διαψεύσθηκαν από την πραγματικότητα.

"Αν οι υπολογισμοί μου είναι σωστοί, τώρα είναι ακριβώς 21 Οκτωβρίου 2015. Το μέλλον έφτασε επιτέλους. Ναι, είναι διαφορετικό από αυτό που όλοι νομίζαμε, αλλά δεν πειράζει. Αυτό σημαίνει, ότι το μέλλον δεν έχει γραφτεί ακόμη. Το μέλλον είναι όπως το γράφουμε εμείς. Γι' αυτό φροντίστε να είναι καλό", είπε στο μήνυμά του ο Doc Brown για την ιστορική μέρα.

Ανάμεσα στα επετειακά βίντεο και τα έξυπνα Tweets, η σκληρή πραγματικότητα, με τις βόλτες των τροϊκανών στην αποικία, με άστοχες δηλώσεις υπουργών μιας χρεοκοπημένης χώρας, με συζητήσεις για μια ακόμα ανακεφαλαιοποίηση και νέους δήθεν “πολέμους” κατά της διαπλοκής, δεν μπορούσε παρά να με κάνει να αναρωτηθώ.

Ποιος φανταζόταν στις 21 Οκτωβρίου 1985, ότι 30 χρόνια μετά, θα ζούσαμε σε μια χρεοκοπημένη χώρα, όπου θα φαίνεται φυσιολογικό η ανεργία να πλησιάζει το 30%, η Αριστερά να ψηφίζει μνημόνια και να επιχειρηματολογεί υπέρ δόσεων και υποδόσεων, στη Βουλή να υπάρχει ναζιστικό κόμμα και η χώρα να έχει απολέσει την εθνική της κυριαρχία;

Υπήρξαν πολλοί μετά Χριστόν προφήτες (εκτός φυσικά από τον Λεβέντη που τα έλεγε χρόνια τώρα και κάποιους γέροντες στην Ελεύθερη Ώρα) και λίγοι που ήδη από τότε διέβλεπαν την ηθική χρεοκοπία και αντιμετωπίστηκαν από τους εξυπνάκηδες της τελευταίας 30ετίας ως “γραφικοί” και αποσυνάγωγοι.

Ήταν αυτά που ζήσαμε, τόσο δύσκολο να προβλεφθούν; Για την πλειοψηφία του λαού ναι. Πνιγμένοι στις κάρτες, στα αυθαίρετα στο φιλοδώρημα στον πορτιέρη της κλαμπάρας, λίγοι έβλεπαν τη φούσκα που ήταν μοιραίο να σκάσει. Σίγουρα πολύ λιγότεροι από όσους σήμερα, “τα είχαν προβλέψει όλα” και φροντίζουν μια φορά τη μέρα να μας το υπενθυμίζουν, μέσω Facebook και Twitter. Κανείς δεν έπαιξε χρηματιστήριο, δεν ψήφισε ΠΑΣΟΚ, δεν πήγε στα μπουζούκια, δεν το έπαιξε μούρη επικαλούμενος αυτά που σήμερα δήθεν φτύνει (Δεν τα φτύνει, απλώς έχει τελειώσει το χρήμα).

Αλλά ο λαός έκανε τα λάθη του και τα πλήρωσε ακριβά και αρκετοί μάλιστα πλήρωσαν χωρίς να έχουν κάνει λάθος. Οι γνώστες τι έκαναν;

Οι υποτιθέμενοι ταγοί και οι καλοπληρωμένοι σύμβουλοί τους, οι διάφοροι λαοπλάνοι και οι ειδικοί οι δήθεν μεγάλοι ηγέτες και αυτοί που οραματίζονται και πείθουν τους πολλούς να ακολουθούν, δεν αθωώνονται από την απόσταση ανάμεσα στο 1985 και το 2015. Έπρεπε να σχεδιάσουν και να προβλέψουν.  Όφειλαν τουλάχιστον να διαβάσουν ιστορία. Δεν το έκαναν. Ήταν λίγοι και όποια και αν ήταν η αφετηρία, κατέληξαν δέσμιοι των συμφερόντων, που υποτίθεται ότι θα πολεμούσαν.

Σήμερα 30 χρόνια μπροστά από το 1985 και τέσσερις δεκαετίες από τη Μεταπολίτευση, γνωρίζουμε ότι κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να σχεδιάσει και να προβλέψει.

Το χειρότερο όμως είναι ότι και τώρα, κανείς δεν τολμά να σχεδιάσει το μέλλον της Ελλάδας όχι 30 χρόνια μετά, αλλά ούτε 1 χρόνο μετά.

Οι ψιθυριστές της δημόσιας σφαίρας, οι γνώστες της πολιτικής και της οικονομίας, απλώς ξέρουν, κανονίζουν, υπονοούν, αλλά κανείς δεν προτείνει, κανείς δεν οργανώνει, κανείς δεν τολμά.

Ας επιστρέψουμε στην προτροπή του Doc Brown. “Το μέλλον θα το γράψουμε εμείς” και θα πρέπει να φροντίσουμε να είναι καλογραμμένο.  Αμερικανιά θα μου πείτε. Ποιο μέλλον υπό αυτές τις συνθήκες στην Ελλάδα;

Για να προβλέψεις, πρέπει να ξέρεις το παρελθόν και να αναλύσεις και τα δεδομένα του παρόντος. Αν εξετάσουμε τη συμπεριφορά, πολιτικών, επιχειρηματιών και πολιτών κατά τη διάρκεια της κρίσης, το εύλογο είναι να προβλέψουμε ότι την 21η Οκτωβρίου 2045, το χάλι μας θα είναι απερίγραπτο.

Αλλά καλώς ή κακώς -στη συγκεκριμένη περίπτωση καλώς- στη ζωή τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα υπολογίζουμε. Τα δεδομένα αλλάζουν. Πότε υπό την πίεση του εξαθλιωμένου λαού, πότε υπό την απειλή μιας καταστροφής, τα πράγματα αλλάζουν. Και αλλάζουν τόσο απότομα, ώστε ακόμα και όσοι έχουν εξασκηθεί στο να ελέγχουν, να συμβιβάζονται και να προσποιούνται ότι κάνουν επαναστάσεις, την ώρα που απλώς κάνουν συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, πιάνονται εξαπίνης. 

*Ο Μάνος Χωριανόπουλος είναι Διευθυντής Σύνταξης του NEWS 247

news247.gr