Από το ευρώ… στη δραχμή
Διαβάστε ένα προφητικό κείμενο που έγραψε γνωστός οικονομολόγος το 2003, στο οποίο υποστήριζε ότι «είναι πολύ πιθανόν η Ελλάδα να είναι μια από τις πρώτες χώρες που θα επιλέξουν να εγκαταλείψουν με τη βούλησή τους το ενιαίο νόμισμα».
Ακολουθεί το κείμενο...
Λένε ότι μια καλή ιστορία πάντοτε αξίζει κάτι. Ορίστε λοιπόν μία. Όταν ήμουν μικρός μού είχαν χαρίσει δύο πολύ μικρά χρυσά νομίσματα. Επρόκειτο για ένα ελληνικό των 5 δραχμών που απεικόνιζε τον Γεώργιο Α' και για ένα γαλλικό των 5 φράγκων που απεικόνιζε τον Ναπολέοντα Γ´. Και τα δύο νομίσματα έμοιαζαν πολύ μεταξύ τους.
Είχαν το ίδιο βάρος και τις ίδιες διαστάσεις - την ίδια περιεκτικότητα, με άλλα λόγια, σε χρυσό. Τα νομίσματα αυτά είχαν έτσι το ίδιο αντίκρισμα και στις δύο χώρες. Ήταν, με άλλα λόγια, κάτι σαν το σημερινό ευρώ...
Αργότερα έμαθα ότι αυτή η ομοιότητα ωφείλετο στη Λατινική Νομισματική Ένωση (ΛΝΕ), ένωση στην οποία συμμετείχαν από το 1865 η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ελβετία και η Ιταλία και από το 1868 και η Ελλάδα.
Για την ιστορία, η ΛΝΕ ατύχησε και ατόνησε πολύ πριν από την επίσημη διάλυσή της το 1926, λόγω των διακυμάνσεων μεταξύ των τιμών του χρυσού και του αργύρου και λόγω των διαφορών ανάμεσα στα βιοτικά επίπεδα των συμμετεχουσών χωρών.
Εξαιτίας της ΛΝΕ επίσης η Ελλάδα, η οποία είχε να χρηματοδοτήσει το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα του Χ. Τρικούπη (και για τον λόγο αυτόν είχε σημαντικά ελλείμματα προς τον υπόλοιπο κόσμο, τα οποία χρηματοδοτούσε με δάνεια), εξήντλησε τα αποθέματά της σε χρυσό και άργυρο (δηλαδή, τη νομισματική της βάση) και το 1893 επτώχευσε...
Η οικονομική θεωρία υποστηρίζει ότι μια χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα (και που χρωστάει σε αυτό) δεν μπορεί να πτωχεύσει, αφού μπορεί πάντοτε να καταφεύγει στα τυπογραφεία της και να τυπώνει πληθωριστικό χρήμα για να πληρώνει τα χρέη της (seignorage). (Φυσικά με το να εκδίδει κανείς συνεχώς νέο χρήμα δεν σημαίνει ότι μπορεί και να διατηρεί αλώβητο το βιοτικό του επίπεδο - το νόμισμα κάθε τόσο θα πρέπει να υποτιμάται.)
Η οικονομική θεωρία υποστηρίζει επίσης ότι μια χώρα (ή μια επαρχία) που έχει υιοθετήσει ένα άλλο νόμισμα κάλλιστα μπορεί να πτωχεύσει, αφού δεν είναι τίποτε άλλο από μια επιχείρηση με έσοδα και έξοδα (θυμηθείτε, π.χ., το Orange County).
Καλά είναι τα ευρώ, όταν όμως τα έχουμε. Οταν δεν τα έχουμε, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν. Και τελευταίως πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι, καθώς κερδίζουμε λιγότερα από όσα ξοδεύουμε, θα έρθει η εποχή (π.χ., σε δέκα χρόνια από σήμερα) κατά την οποία δεν θα έχουμε αρκετά από τα τόσο αγαπημένα μας ευρώ στην τσέπη μας.
Στοιχεία δε που τεκμηριώνουν την άποψη αυτή απαντώνται όλο και συχνότερα στις επίσημες στατιστικές. το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών, η χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, η γήρανση του πληθυσμού, ο επίμονα ελλειμματικός τρόπος διαβιώσεώς μας και η ύφεση που πλήττει ήδη (και η οποία αναμένεται σταδιακά να εξουθενώσει) τους αιμοδότες μας Γερμανούς αποτελούν μερικά...
Προσέξτε! Η κατανάλωσή μας ξεπερνά, χρόνια τώρα, την παραγωγή μας και για να τη συντηρούμε πρέπει να δανειζόμαστε από τους ξένους. Αυτό δεν μπορεί να γίνεται εσαεί.
Αν, λοιπόν, ελλείψει ρευστότητας, κάποτε δεν μπορέσουμε να αποπληρώσουμε τα δάνειά μας και τις πολλές υποσχετικές του Δημοσίου (π.χ., τα ομόλογά του προς το ΙΚΑ), τότε θα πρέπει να (ξε)πουλήσουμε την εναπομείνασα δημόσια περιουσία.
Και αν αυτή δεν μπορέσει να πουληθεί σε καλή τιμή, τότε κάποιος ατυχής θα βρεθεί στη θέση του Τρικούπη. Αν, από την άλλη, είχαμε το δικό μας νόμισμα, θα μπορούσαμε να διορθώσουμε την αρχική στρέβλωση με μια υποτίμηση.
Μη έχοντας όμως τη δυνατότητα αυτή και με δεδομένη την ασυμμετρία με την οποία μια ύφεση πλήττει μια οικονομία, θεωρώ ότι είναι πολύ πιθανόν η Ελλάδα να είναι μια από τις πρώτες χώρες που θα επιλέξουν να εγκαταλείψουν με τη βούλησή τους το ευρώ. Φυσικά αυτό δεν θα γίνει αύριο και ίσως λοιπόν να υπάρχει ακόμη χρόνος για μια αλλαγή πορείας...
* Ο κ. Νίκος Α. Κεράνης είναι οικονομολόγος και οικονομικός αναλυτής της Πήγασος ΑΧΕΠΕΥ. Οι απόψεις που εκφράζονται στο παρόν κείμενο είναι προσωπικές.
Ακολουθεί το κείμενο...
Λένε ότι μια καλή ιστορία πάντοτε αξίζει κάτι. Ορίστε λοιπόν μία. Όταν ήμουν μικρός μού είχαν χαρίσει δύο πολύ μικρά χρυσά νομίσματα. Επρόκειτο για ένα ελληνικό των 5 δραχμών που απεικόνιζε τον Γεώργιο Α' και για ένα γαλλικό των 5 φράγκων που απεικόνιζε τον Ναπολέοντα Γ´. Και τα δύο νομίσματα έμοιαζαν πολύ μεταξύ τους.
Είχαν το ίδιο βάρος και τις ίδιες διαστάσεις - την ίδια περιεκτικότητα, με άλλα λόγια, σε χρυσό. Τα νομίσματα αυτά είχαν έτσι το ίδιο αντίκρισμα και στις δύο χώρες. Ήταν, με άλλα λόγια, κάτι σαν το σημερινό ευρώ...
Αργότερα έμαθα ότι αυτή η ομοιότητα ωφείλετο στη Λατινική Νομισματική Ένωση (ΛΝΕ), ένωση στην οποία συμμετείχαν από το 1865 η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ελβετία και η Ιταλία και από το 1868 και η Ελλάδα.
Για την ιστορία, η ΛΝΕ ατύχησε και ατόνησε πολύ πριν από την επίσημη διάλυσή της το 1926, λόγω των διακυμάνσεων μεταξύ των τιμών του χρυσού και του αργύρου και λόγω των διαφορών ανάμεσα στα βιοτικά επίπεδα των συμμετεχουσών χωρών.
Εξαιτίας της ΛΝΕ επίσης η Ελλάδα, η οποία είχε να χρηματοδοτήσει το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα του Χ. Τρικούπη (και για τον λόγο αυτόν είχε σημαντικά ελλείμματα προς τον υπόλοιπο κόσμο, τα οποία χρηματοδοτούσε με δάνεια), εξήντλησε τα αποθέματά της σε χρυσό και άργυρο (δηλαδή, τη νομισματική της βάση) και το 1893 επτώχευσε...
Η οικονομική θεωρία υποστηρίζει ότι μια χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα (και που χρωστάει σε αυτό) δεν μπορεί να πτωχεύσει, αφού μπορεί πάντοτε να καταφεύγει στα τυπογραφεία της και να τυπώνει πληθωριστικό χρήμα για να πληρώνει τα χρέη της (seignorage). (Φυσικά με το να εκδίδει κανείς συνεχώς νέο χρήμα δεν σημαίνει ότι μπορεί και να διατηρεί αλώβητο το βιοτικό του επίπεδο - το νόμισμα κάθε τόσο θα πρέπει να υποτιμάται.)
Η οικονομική θεωρία υποστηρίζει επίσης ότι μια χώρα (ή μια επαρχία) που έχει υιοθετήσει ένα άλλο νόμισμα κάλλιστα μπορεί να πτωχεύσει, αφού δεν είναι τίποτε άλλο από μια επιχείρηση με έσοδα και έξοδα (θυμηθείτε, π.χ., το Orange County).
Καλά είναι τα ευρώ, όταν όμως τα έχουμε. Οταν δεν τα έχουμε, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν. Και τελευταίως πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι, καθώς κερδίζουμε λιγότερα από όσα ξοδεύουμε, θα έρθει η εποχή (π.χ., σε δέκα χρόνια από σήμερα) κατά την οποία δεν θα έχουμε αρκετά από τα τόσο αγαπημένα μας ευρώ στην τσέπη μας.
Στοιχεία δε που τεκμηριώνουν την άποψη αυτή απαντώνται όλο και συχνότερα στις επίσημες στατιστικές. το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών, η χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, η γήρανση του πληθυσμού, ο επίμονα ελλειμματικός τρόπος διαβιώσεώς μας και η ύφεση που πλήττει ήδη (και η οποία αναμένεται σταδιακά να εξουθενώσει) τους αιμοδότες μας Γερμανούς αποτελούν μερικά...
Προσέξτε! Η κατανάλωσή μας ξεπερνά, χρόνια τώρα, την παραγωγή μας και για να τη συντηρούμε πρέπει να δανειζόμαστε από τους ξένους. Αυτό δεν μπορεί να γίνεται εσαεί.
Αν, λοιπόν, ελλείψει ρευστότητας, κάποτε δεν μπορέσουμε να αποπληρώσουμε τα δάνειά μας και τις πολλές υποσχετικές του Δημοσίου (π.χ., τα ομόλογά του προς το ΙΚΑ), τότε θα πρέπει να (ξε)πουλήσουμε την εναπομείνασα δημόσια περιουσία.
Και αν αυτή δεν μπορέσει να πουληθεί σε καλή τιμή, τότε κάποιος ατυχής θα βρεθεί στη θέση του Τρικούπη. Αν, από την άλλη, είχαμε το δικό μας νόμισμα, θα μπορούσαμε να διορθώσουμε την αρχική στρέβλωση με μια υποτίμηση.
Μη έχοντας όμως τη δυνατότητα αυτή και με δεδομένη την ασυμμετρία με την οποία μια ύφεση πλήττει μια οικονομία, θεωρώ ότι είναι πολύ πιθανόν η Ελλάδα να είναι μια από τις πρώτες χώρες που θα επιλέξουν να εγκαταλείψουν με τη βούλησή τους το ευρώ. Φυσικά αυτό δεν θα γίνει αύριο και ίσως λοιπόν να υπάρχει ακόμη χρόνος για μια αλλαγή πορείας...
* Ο κ. Νίκος Α. Κεράνης είναι οικονομολόγος και οικονομικός αναλυτής της Πήγασος ΑΧΕΠΕΥ. Οι απόψεις που εκφράζονται στο παρόν κείμενο είναι προσωπικές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι απόψεις των αναρτήσεων δεν ταυτίζονται υποχρεωτικά με τις δικές μας.
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.