Οι κυνοκέφαλοι στην Αρχαία Ελλάδα ~ Τι συνήθειες είχαν; ~ Τι έγινε όταν συναντήθηκαν με τον Μέγα Αλέξανδρο;

«Ο αέρας κινεί τα καράβια στις θάλασσες και καθαρίζει την ατμόσφαιρα από τα κακά. Αυτός κτυπά και την καμπάνα, που ο Μέγας Αλέξανδρος έβαλε επάνω από τους λόφους, όπου είναι, κλεισμένοι οι σκυλοκέφαλοι, που θα βγουν έπειτα από καιρούς».

Μία από τις πλέον παράδοξες επιβιώσεις από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή είναι αυτή που αφορά τους κυνοκέφαλους, πλάσματα ανθρώπινα που έχουν όμως κεφάλι σκύλου, πλάσματα που αναφέρονται συχνά και των οποίων -παραδόξως- έχουμε πολλές απεικονίσεις. 

Φυσικά έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις, αλλά...
 επειδή ποτέ και σε καμία περίπτωση δεν εμφανίστηκε πάνω στη γη φυλή ανθρώπων με κεφάλι σκύλου, θα πρέπει να στραφούμε στο χώρο του μύθου και του συμβολισμού για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την παράξενη αυτή, όσο και τερατώδη φιγούρα.

Και το πιο περίεργο είναι ότι ως κυνοκέφαλο λάτρευαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τον θεό Άνουβι (θεό του θανάτου), οι αρχαίοι Έλληνες τον ταύτιζαν με τον ψυχοπομπό Ερμή, ενώ ένα χριστιανός άγιος, ο Άγιος Χριστόφορος, εμφανίζεται στις πηγές ως κυνοκέφαλος και ως τέτοιος απεικονίζεται σε πολλές αναπαραστάσεις του.



Στην προχριστιανική εποχή μπορούμε να ανιχνεύσουμε δύο διαύλους που αφορούν τους κυνοκέφαλους. Ο πρώτος ξεκινά σε άγνωστη εποχή, με μυθολογικές ρίζες στο απώτατο ελληνικό προϊστορικό παρελθόν, ενσωματωμένος σε αρχέγονες θυσιαστικές τελετουργίες και χρονολογικά φτάνει μέχρι τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο δεύτερος δίαυλος είναι ο ίδιος με τον προηγούμενο, αλλά επεκτείνεται δεχόμενος επιδράσεις από τη ζωή και τα έργα του μεγάλου στρατηλάτη καθώς σε αυτόν εντάσσεται η μυθιστορία του Αλέξανδρου και αποκτά μεγάλες φιλολογικές και κατ' επέκταση λαογραφικές διαστάσεις. Η τεράστια αποδοχή της προσωπικότητας του Αλέξανδρου από πλήθος λαών -φαινόμενο μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία- και οι πραγματικές ή μυθολογικές περιγραφές των κατορθωμάτων του, όπως εξιστορούνται στη Φυλλάδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τον ψευδο-Καλλισθένη συνέβαλλαν στην όλη υπόθεση. Μέσω αυτής της φιλολογίας οι κυνοκέφαλοι «πέρασαν» στη βυζαντινή εικονογραφία ενώ η αρχέγονη, ιδιότυπη μορφή του κυνός ή και του λύκου (λυκ = φως) αποδόθηκε στον Άγιο Χριστόφορο.

Η αρχαία ελληνική μυθολογία έχει διασώσει πολλές πληροφορίες για τους σκυλόμορφους των προϊστορικών χρόνων, στοιχεία τα οποία φυσικά δεν μπορούν να επαληθευτούν. Π.χ. ο τρικέφαλος σκύλοςΚέρβερος, φύλακας του Άδη, τον οποίο οι Δωριείς συσχέτιζαν με τον κυνοκέφαλο αιγυπτιακό θεό Άνουβι, τον ψυχοπομπό. Πίστευαν ότι ο Κέρβερος, επειδή είχε τρία κεφάλια ήταν αρχικά η θεά του θανάτου Εκάτη ή Εκάβη.

Η θεά, που και αυτή ήταν τριπλής φύσης, εικονιζόταν σαν σκύλα, επειδή τα σκυλιά τρώνε σάρκες πτωμάτων και αλυχτούν στο φεγγάρι. Όταν ο Ηρακλής κατεβαίνει στον Τάρταρο για να αιχμαλωτίσει τον Κέρβερο (12ος άθλος), ήταν η τρικέφαλη Εκάτη που τον υποδέχθηκε ως Κέρβερος. Θεωρούνταν θανατηφόρα η επαφή με τον Κέρβερο αφού όταν γαύγιζε ράντιζε με το σάλιο του τα πράσινα λιβάδια και έκανε να φυτρώνει το δηλητηριώδες φυτό στριγγλοβότανο, που το ονόμαζαν και φυτό της Εκάτης.


Διαβάστε την συνέχεια της συναρπαστικής αυτής έρευνας εδώ