Κατοικημένη εδώ και 50 χιλιάδες χρόνια η ορεινή Πίνδος!

Συντάκτης: Μαρία Γεωργιάδου

Συνεχίστηκε με επιτυχία και το 2010 τοΑρχαιολογικό Πρόγραμμα του Α.Π.Θ. στο ΒΔ ορεινό τμήμα του Ν. Γρεβενών στην Πίνδο και πιο συγκεκριμένα η επιτόπια έρευνα στην περιοχή της Σαμαρίνας.

 Πρόκειται για τη συνέχεια  μιας αρχαιολογικής επιφανειακής έρευνας που ξεκίνησε το 2003 στην Πίνδο, και συγκεκριμένα σε περιοχές ιδιαίτερα πλούσιες σε εγκαταστάσεις της Μέσης Παλαιολιθικής. Τέτοιες εγκαταστάσεις, που χρονολογούνται πριν50.000 χρόνια, σηματοδοτούν την παρουσία των τελευταίων κυνηγετικών ομάδων Νεάντερταλ στη Νότια Βαλκανική, ίσως λίγο πριν την άφιξη των πρώτων ανατομικά μοντέρνων ανθρώπων (homo sapiens).

Η έρευνα στην Πίνδο επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι οι παλαιολιθικοί κυνηγοί τροφοσυλλέκτες στην περιοχή αυτή της Ελλάδας προτιμούσαν να μετακινηθούν μέσω παλαιών κοιλάδων απορροής ή αλπικών πλαγιών που το υψόμετρό τους είναι εντυπωσιακό και ξεπερνά πολύ συχνά τα 2.100 μ. Η ανασκαφική έρευνα που έχει προγραμματιστεί για το 2011 στους παραπάνω χώρους αναμένεται να τεκμηριώσει αρχαιολογικά τις δραστηριότητες των ομάδων αυτών με τον εντοπισμό στρωματογραφημένων αρχαιολογικών ακολουθιών.

 Από τα πιο σημαντικά και ενδιαφέροντα ευρήματα του 2010 ήταν ο εντοπισμός για πρώτη φορά δύο εξαιρετικά πλούσιων ανοικτών παλαιολιθικών εγκαταστάσεων κυνηγών και τροφοσυλλεκτών στην ορεινή Πίνδο, σε υψόμετρο πάνω από τα 1700 μ . Σε κάθε θέση έχουν εντοπιστεί επιφανειακά εκατοντάδες λίθινα ευρήματα ηλικίας 50.000 - 12.000 ετών. Αντίστοιχες ορεινές θέσεις με ευρήματα της Μέσης Παλαιολιθικής στη ΝΑ Ευρώπη είναι εξαιρετικά σπάνιες και πάντοτε απαντώνται σε υψόμετρα κάτω από τα 1500 μ.

 Η κορυφογραμμή της Σαμαρίνας, ο ορεινός όγκος "γκουργκούλια" και τα περάσματα του Σμόλικα, σε υψόμετρα πάνω από τα 1700 μ, υπήρξαν για άλλη μια χρονιά αντικείμενο πετυχημένων επιφανειακών ερευνών.

 Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε το 2010 στη μελέτη της δυναμικής του περιβάλλοντος και του τοπίου διαχρονικά, σε σχέση α) με την παρουσία των ορεινών κατασκηνώσεων στην Πίνδο – παλαιολιθικών αλλά και μεταγενέστερων –  και β) με την κάθε είδους δραστηριότητα στο χώρο και το χρόνο η οποία κατά τα τελευταία 50.000 χρόνια μετέτρεψε το φυσικό ορεινό τοπίο της Πίνδου σε ανθρωπογενές.

  Πρόκειται για μια "αρχαιολογία" της ορεινής Ελλάδας που μέσα από την πρωτοποριακή έρευνα αυτή του ΑΠΘ στην Πίνδο προσφέρει νέα θεωρητικά και μεθοδολογικά εργαλεία για την τεκμηρίωση και κατανόηση της ανθρώπινης παρουσίας και ιστορίας των ορεινών και αλπικών περιοχών της χώρας.

 Πηγή: Αγγελιοφόρος