Περι χρόνου... Γραμμικός και Σταυρικός χρόνος

Ο Γραμμικός χρόνος, είναι η αντίληψη των γεγονότων κατά σειράν, κατά ακολουθία γεγονότων.
Σύμφωνα με το Γραμμικό χρόνο, μετά από τις 6 δημιουργικές ημέρες, ακολουθεί η 7η ημέρα καταπαύσεως, από την οποία όμως ο Αδάμ ξεπέφτει. Έτσι όμως η 7η δημιουργική ημέρα, είναι ένα γεγονός ανεπανάληπτο, καθώς ο χρόνος κινείται γραμμικά. Τα μάτια των ανθρώπων αποβλέπουν πλέον στον ΄΄μέλλοντα αιώνα΄΄, σε μια άλλη καινούρια ημέρα καταπαύσεως, που θα αντικαταστήσει την 7η, όπως η Κυριακή αντικατέστησε το Σάββατο των Ιουδαίων. Την ημέρα αυτή, κάποιοι πατέρες την ονομάζουν: 8η, και την ταυτίζουν με την ημέρα του Κυρίου.
Δεν είναι λάθος αυτή η αντίληψη. Είναι η συνήθης αντίληψη του χρόνου, όπως τον αντιλαμβανόμαστε ανθρώπινα. Υπάρχει όμως και ένας περισσότερο ακριβής τρόπος αντίληψης:

Ο Σταυρικός χρόνος. 



Πρόκειται για τον Χριστιανικά ακριβέστερο τρόπο αντίληψης του θείου σχεδίου. Κατ' αυτόν, τα γεγονότα δεν κινούνται κατ' ανάγκην γραμμικά, αλλά οι δημιουργικές ημέρες μπορούν να συμπορεύονται, και να εναλάσσονται στην ανθρώπινη ιστορία. Είναι δε ο πιο ταιριαστός τρόπος αντίληψης του θείου σχεδίου, όχι μόνο επειδή συγγενεύει με την άχρονη κατάσταση του Θεού, αλλά και επειδή έτσι δεν χρειάζεται η λήξη τής 6ης ημέρας για την αποδοχή τής 7ης ημέρας, ούτε η λήξη τής 7ης ημέρας για την αποδοχή μιας 8ης ημέρας. Γιατί μπορούν οι ημέρες αυτές να συμπορεύονται. Δεν πρόκειται δηλαδή για κατ' ανάγκην χρονική διαδοχή, καθώς από την 7η ημέρα και μετά ο χρόνος καταλύεται, αλλά για "τροπική" διαδοχή. Πρόκειται για διαδοχή τρόπου υπάρξεως τών όντων.

Πώς θα εξηγούσαμε λοιπόν τη δημιουργική εβδομάδα του Θεού με βάση τη Σταυρική αντίληψη του χρόνου;

Σύμφωνα μ' αυτήν, η ανέσπερη και αγιασμένη 7η ημέρα του Κυρίου, δεν αλλοιώνεται, παρά τη δική μας γραμμική αντίληψη του χρόνου. Θεωρούμε σημαντικό το ότι στο χωρίο Γένεσις 2/β΄ 4, αμμέσως μετά από την ανάπτυξη, των περί της 7ης ημέρας καταπαύσεως του Κυρίου, συνοψίζονται οι 6 προηγούμενες ημέρες σε μία, καθώς λέει: "Αύτη η βίβλος γενέσεως ουρανού και γης, ότε εγένετο, ή ημέρα εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην..." Και ενώ στα προηγούμενα περιγράφονται 6 ημέρες για τη δημιουργία, ξαφνικά αυτές ενοποιούνται, και θεωρούνται μία ενιαία περίοδος, και ξεχωρίζονται από την 7η. 

Αυτό καθ' ημας συμβαίνει, επειδή η 7η (όπως και η 8η) ημέρα, τέμνει (σταυρικά) τις υπόλοιπες δημιουργικές ημέρες, και δεν τις αντικαθιστά χρονικά, επειδή εδώ πρόκειται για ένα ΄΄ανώτερο΄΄ είδος χρόνου, που προσιδιάζει στους αγίους. 

Ενώ όλα τα ως τότε κτίσματα ζούσαν το γραμμικό χρόνο, ξαφνικά ο Αδάμ ΄΄γεύτηκε΄΄ κάτι ανώτερο. Με τη λήψη του Αγίου Πνεύματος, ανυψώθηκε σ' ένα άλλο είδος χρόνου: στην ΄΄κατάπαυση του Θεού΄΄. 

Μετά την πτώση του, κατέπεσε και πάλι στο γραμμικό χρόνο , όπου συνέχισαν να ζουν οι άνθρωποι ως τον καιρό του Κυρίου Ιησού Χριστού. Τότε, η πόρτα της κατάπαυσης του Θεού άνοιξε και πάλι.

Αυτό σκιαγραφείται όμορφα, από το Ματθαίο στην αρχή του Ευαγγελίου του. Εκεί ο Ματθαίος, στα εδάφια 1/α΄ 1 - 17, χωρίζει τα ονόματα των προπατόρων του Κυρίου Ιησού Χριστού σε τρεις ομάδες των 14ων ονομάτων. Οι τρεις αυτές ομάδες όμως, αποτελούνται από 6 επτάδες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν έξι (γραμμικές) δημιουργικές εβδομάδες, σε αντιστοιχία με τις 6 δημιουργικές ημέρες. Και τότε, στο τέλος των 6 αυτών δημιουργικών εβδομάδων, προβάλλει το όνομα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Αυτό συμβαίνει επειδή ΤΟΤΕ, η ανθρώπινη φύση θεώνεται, και ανυψώνεται δια Ιησού Χριστού στην 7η δημιουργική περίοδο της καταπαύσεως του Θεού. 

Από τότε, "...μακάριοι οι νεκροί οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες... ίνα αναπαήσονται εκ των κόπων αυτών, τα γαρ έργα αυτών ακολουθεί μετ' αυτών". (Αποκάλυψις 14/ιδ΄ 13). Οι σεσωσμένοι αυτοί άγιοι, μετέχουν του παραδείσου από τον οποίο έπεσε ο Αδάμ στο γραμμικό χρόνο. Και ενώ για τους απλούς ανθρώπους ο χρόνος κινείται γραμμικά, σε μια ανώτερη διάσταση χρόνου οι άγιοι μετέχουν της αιωνίου αναπαύσεως του Θεού. 

Η παράλληλη αυτή ΄΄διάσταση΄΄ χρόνου, φαίνεται σε διάφορες διατυπώσεις της Αγίας Γραφής, όπως στο χωρίο Εφεσίους 1/α΄ 4: "καθώς εξελέξατο ημάς εν αυτώ προ καταβολής κόσμου είναι ημάς αγίους και αμώμους κατενώπιον αυτού εν αγάπη". 

Τα παραπάνω, πιστεύουμε ότι αποδίδονται με τον καλύτερο τρόπο στο Ορθόδοξο άρθρο του καθηγητού Β. Μπακούρου με θέμα: "Χριστούγεννα: Η εορτή του προσώπου", που φιλοξενήθηκε στο περιοδικό Τρίτο Μάτι Νο 66, σελ. 22,23, όπου μεταξύ άλλων έγραψε τα εξής: 

"...ο Παράδεισος... στην πραγματικότητα ήταν ένας άλλος ΄΄Χρόνος΄΄, αν μπορούν οι λέξεις αυτές να προσδιορίσουν ιδιότητες που θραύουν τις δυνατότητες της διανοίας. Για να συλλάβουμε ακριβέστερα την αναστάτωση που έφερε στη Δημιουργία η ανθρώπινη επιλογή της Πτώσης, αρκεί ένα μόνο παράδειγμα: 

Η δημιουργία του Κόσμου έλαβε χώρα σε έξι ΄΄ημέρες΄΄ συντελεσμένες και αλληλοδιάδοχες. Ο Άνθρωπος πλάστηκε την τελευταία. Ωστόσο η παραδείσια επικοινωνία του με το Θεό δεν συντελέστηκε κυρίως την έκτη μέρα, αλλά την έβδομη. Αυτή τη ρητά ευλογημένη μέρα όμως διατάραξε η Προπατορική πτώση και θα λέγαμε - αρκετά τολμηρά - άφησε μετέωρη, χωρίς διαδοχή! Η ανθρώπινη βούληση, εξιοποιώντας την ελευθερία ως αυτονομία, διατάραξε τις διαστάσεις της Δημιουργίας και εισήγαγε στο Χρόνο της Δημιουργίας Αυτής τον ανθρώπινο Χρόνο, ως γραμμική διαδοχή πράξεων δηλαδή Ιστορία! Επειδή ακριβώς ο Θεός σεβάστηκε την ελεύθερη αυτή επιλογή των ανθρώπων, δεν θα ήταν δυνατό να εγκαινιάσει άλλο τρόπο προσέγγισης του πλάσματός του, παρά μόνο ένα: να εισέλθει στον ανθρώπινο Χρόνο ως συμβάν.


Ο άνθρωπος απουσιάζει από τη θεία Δημιουργία και ζει σε μια δική του! 


Βεβαίως αυτή η είσοδος αυτονόητα διατάρασσε το ιστορικό γίγνεσθαι και ενοφθάλμιζε στον ανθρώπινο χρόνο μια νέα εντελέχεια: να κατατείνει σε μια τροχιά που θα τον οδηγούσε στην αρχική ΄΄κοιτίδα΄΄ του, τη Δημιουργία, από την οποία ουσιαστικά μετά την πτώση απουσιάζει, όπως θα δούμε παρακάτω. Απαραίτητη βέβαια προϋπόθεση ήταν, ο άνθρωπος αυτού του ΄΄εκπεσόντος΄΄ Χρόνου να επιλέξει ελεύθερα αυτή τη νέα πρόταση ζωής και να επιδιώξει να ενοποιήσει την επαναστατημένη βούλησή του με την Πρόνοια του Θεού. Τότε σκοπός της Ιστορίας θα ξαναγίνει ο αρχικός σκοπός της Δημιουργίας, από τον οποίο ο Άνθρωπος συνειδητά απομακρύνθηκε, αν και προειδοποιήθηκε ρητά από το Θεό... Επομένως η ενανθρώπιση του Θεού δεν είναι μεταφυσικό γεγονός. Είναι ΄΄φυσικό΄΄ στο βαθμό που επαναφέρει τον Κόσμο σε εκείνη την κατάσταση που αποτελεί και τη ΄΄φυσική΄΄ του διάσταση, πριν η επέμβαση του Ανθρώπου δημιουργήσει μια ΄΄παρά φύση΄΄ πραγματικότητα. Αυτή βέβαια την πραγματικότητα, λόγω της πεπερασμένης μας διάνοιας, βιώνουμε ως μόνιμη. Η γέννηση του Θεού δίνει ουσιαστικό (με την κυριολεκτική έννοια του όρου) περιεχόμενο στην Ιστορία, δηλαδή την ανθρώπινη δημιουργία η οποία δεν έχει ΄΄ουσία΄΄, αφού δε συγκροτήθηκε θεουργικά, αλλά είναι στη βάση της επιφαινόμενο, παραίσθηση μιας ΄΄εν κρυπτώ΄΄ πραγματικότητας...". (Οι υπογραμμίσεις διατηρήθηκαν όπως στο άρθρο, τμήμα του οποίου παραθέσαμε με την ευγενή άδεια του κ. καθηγητού και του περιοδικού). 

Τελειώνοντας, θα πρέπει να ξανατονίσουμε ότι το ΄΄καθ' ομοίωσιν΄΄ του Αδάμ, ήταν πορεία, και όχι (στάσιμη) κατάσταση. Δεν ήταν το τέρμα, αλλά η αρχή της πορείας του. 

Κείμενο: Ν. Μ.


πηγή