Η μυστική ιστορία του Ολυμπιακού

Η ιστορία μίας ομάδας, ειδικά μάλιστα στον χώρο του ποδοσφαίρου, έχει βαθύτατες ρίζες: ιστορικές, κοινωνιολογικές, πολιτικές... Αυτό το αναμφίβολο γεγονός είναι κάτι που ισχύει σε κάθε γωνιά του πλανήτη, όπου έχει ανθίσει το δημοφιλές αυτό άθλημα.

Έτσι, ποικίλοι παράγοντες έχουν παίξει ρόλο στην ίδρυση και την ανάπτυξη των πλέον γνωστών ποδοσφαιρικών συλλόγων ανά την υφήλιο, κάτι βέβαια που ισχύει και για την Ελλάδα. Η αναζήτηση επομένως των καταβολών της κάθε ομάδας και η ερμηνεία της εξελικτικής τους πορείας είναι το πρώτο σημείο, από το οποίο οφείλει να ξεκινά μία έρευνα σαν τη δική μας. Έρευνα, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία απ’ όλες τις σκηνές όπου παίζεται το μεγάλο ποδοσφαιρικό θέαμα: καθαρά αγωνιστικές, επιστημονικές-αναλυτικές, αλλά και παρασκηνιακές και «παραποδοσφαιρικές»...

Ο Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς (Ο.Σ.Φ.Π.), που μετεξελίχθηκε στον μεγαλύτερο ίσως αθλητικό σύλλογο της χώρας – μαζί με τον Παναθηναϊκό Αθλητικό Όμιλο – αποτελεί καθαρά «προϊόν» των συνθηκών που επικρατούσαν στην Ελλάδα στη διάρκεια της δεκαετίας του 1920. Τα χρόνια εκείνα το ελληνικό έθνος προσπαθούσε να ανασυγκροτηθεί έπειτα από αρκετά πολύ ταραγμένα και δραματικά χρόνια, τα οποία περιελάμβαναν σχεδόν όλα τα αρνητικά: τέσσερις πόλεμοι σε διάρκεια μιας μόλις δεκαετίας (οι δύο βαλκανικοί, ο Α΄ παγκόσμιος και η μικρασιατική εκστρατεία), τρομερή πολιτική αστάθεια στο εσωτερικό της χώρας λόγω του εθνικού διχασμού (βενιζελικοί εναντίον βασιλικών) και οξύτατα κοινωνικά προβλήματα, όπως η φτώχεια κι η προσφυγιά!... Όλα αυτά οδήγησαν στη χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας και στην κήρυξη της πτώχευσης του 1924...

Τον καιρό αυτό ο Πειραιάς ήταν μια πόλη που γνώριζε φρενήρη άνθηση. Λόγω της συσσωρευμένης προσφυγιάς απ’ τη Μικρασία ο πληθυσμός του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας σε μερικούς μόλις μήνες, την περίοδο 1922-1923, αυξήθηκε τουλάχιστον κατά 100.000 κατοίκους! Αριθμός τεράστιος για τα δεδομένα της εποχής και για την μικρή τότε πόλη του Πειραιά, που έως εκείνη την ώρα δεν ήταν παρά το επίνειο της Αθήνας...

Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία άνθρωποι που έψαχναν το μεροκάματο, στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή σε μια νέα πατρίδα. Με σκληρή λοιπόν δουλειά, τις περισσότερες φορές αυτή του εργάτη, κατόρθωσαν και μέσα σε μια μόλις γενιά ενσωματώθηκαν πλήρως στο τοπικό «γίγνεσθαι», τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά.

Αυτή ακριβώς η σκληρή πραγματικότητα των πρώτων χρόνων της δεκαετίας του 1920 οδηγούσε τους Πειραιώτες εργάτες, ντόπιους και πρόσφυγες, σε αναζήτηση διασκέδασης, σε κάτι που τέλος πάντων να τους ανακουφίζει στις ελεύθερες ώρες τους. Όμως οι ταπεινές κοινωνικές τάξεις εκείνης της εποχής δεν μπορούσαν να εκτονώνονται σε θεωρούμενα ακριβά θεάματα, όπως π.χ. το θέατρο ή η όπερα. Ουσιαστικά οι επιλογές τους ήταν πολύ λίγες. Μια απ’ αυτές, ίσως και η σημαντικότερη, ήταν ο αθλητισμός και μάλιστα το ποδόσφαιρο, που εκείνα ακριβώς τα χρόνια έγινε στην Ελλάδα το δημοφιλέστερο σπορ...

Βέβαια, είναι αλήθεια ότι ο Πειραιάς διέθετε ήδη δύο ομάδες από τις αρχές του 20ού αιώνα: τον Πειραϊκό Σύνδεσμο και την Πειραϊκή Ένωση. Καμία όμως απ’ αυτές τις ομάδες δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί σοβαρά τη δυνατότερη τότε ομάδα της Αθήνας και ολόκληρου του λεκανοπεδίου της Αττικής, που δεν ήταν παρά ο Παναθηναϊκός, που είχε ιδρυθεί το 1908. Και ο κόσμος του Πειραιά πολύ επιθυμούσε να έχει μια δυνατή ομάδα κι ο ίδιος, που να μπορούσε να ξεπεράσει την ομάδα των Αθηναίων! Και οι ρίζες βέβαια αυτής της αντιπαλότητας ήταν ξεκάθαρα κοινωνιολογικού χαρακτήρα: οι φτωχοί του Πειραιά πολύ ήθελαν ένα αντίπαλο δέος στην θεωρούμενη τότε «ομάδα των πλουσίων» της υψηλής κοινωνίας των Αθηνών...

Να σημειώσουμε εδώ ότι την εποχή εκείνη ποδοσφαιρικό τμήμα στον Πειραιά είχε ανοίξει ακόμα και ο Όμιλος Φιλομούσων Πειραιά, που βέβαια βασικά ασχολείτο με το θέατρο και τη μουσική! Η ομάδα αυτή μάλιστα συμμετείχε κανονικά σε όλα τα τουρνουά που διοργανώνονταν τότε σε Αθήνα και Πειραιά. Με τη δυναμική όμως εμφάνιση του Ολυμπιακού αργότερα το εν λόγω τμήμα των Φιλομούσων ατόνησε εντελώς και αργότερα έπαψε πια να υφίσταται...

Τον Ιανουάριο του 1924 έγινε η αρχή! Τα ποδοσφαιρικά τμήματα του Πειραϊκού Συνδέσμου και της Πειραϊκής Ένωσης αποφάσισαν να συγχωνευθούν, ενώνοντας έτσι τις δυνάμεις τους κατά του κοινού αθηναϊκού αντιπάλου. Η ένωση αυτή όμως δεν κράτησε πολύ, αφού τον Σεπτέμβριο κιόλας του ίδιου έτους, και μετά από συγκρούσεις μεταξύ ποδοσφαιριστών και παραγόντων, τα αδέλφια Ανδριανόπουλοι (τότε τέσσερις: ο Γιώργος, ο Γιάννης, ο Ντίνος και ο Βασίλης), μαζί με τον τερματοφύλακα Κώστα Κλειδουχάκη ίδρυσαν νέα ομάδα, τον Ολυμπιακό Όμιλο Πειραιώς! Οι εναπομείναντες ίδρυσαν κι εκείνοι νέα ομάδα, τον Πειραϊκό Όμιλο. Τελικά, λίγους μήνες αργότερα (τον Μάρτιο του 1925), οι δύο παραπάνω ομάδες έλαβαν τις νέες και οριστικές τους ονομασίες: Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς (με χρώματα το κόκκινο και το άσπρο) και Εθνικός Όμιλος Φιλάθλων Πειραιώς (με χρώματα το μπλε και το άσπρο)...

Ένας ανώτατος αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού, ο Νότης Καμπέρος, θεωρείται ο «νονός» της θρυλικής ομάδας του Πειραιά. Είναι αυτός που πρωτοσκέφτηκε τη λέξη «Ολυμπιακός» για την ονομασία της. Ένας γνήσιος Πειραιώτης, ο βιομήχανος Μιχάλης Μανούσκος, συμπλήρωσε τα υπόλοιπα: «Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς». Ιδού και τα ιδρυτικά μέλη του Ο.Σ.Φ.Π., τον Μάρτιο του 1925 (κατ’ αλφαβητική σειρά): Ανδριανόπουλος Βασίλειος, Ανδριανόπουλος Ιωάννης, Ανδριανόπουλος Γεώργιος, Ανδριανόπουλος Ντίνος, Ανδρόνικος Νικόλαος, Αυδής Δημήτριος, Βλάσσης Νικόλαος, Εμμανουήλ Στέφανος, Ζαχαρίας Νικόλαος, Καλλίτσης Αθανάσιος, Καλούδης Νικόλαος, Καλούδης Ντίνος, Καμπέρος Νότης, Κλειδουχάκης Κωνσταντίνος, Κόκκινος Όθων, Κρέμος Τριαντάφυλλος, Κωστάλας Παναγιώτης, Λαγουμιτζής Παναγιώτης, Λουκάκης Ανδρέας, Λουκάκης Σπυρίδων, Λουλουδάκης Ιωάννης, Μαγγόπουλος Ευάγγελος, Μανούσκος Μιχαήλ, Μαραγκουδάκης Σταύρος, Ντούφας Γρηγόριος, Ορλώφ Θεόδωρος, Πρωτοψάλτης Φώτιος, Συμιγδαλάς Ιωάννης, Συμιγδαλάς Νικόλαος, Τζουμερκιώτης Χρήστος, Τρουποσκιάδης Βρασίδας και Ψαλλίδας Σπυρίδων. Σύνολο 32 άτομα.

Πρώτος πρόεδρος της ομάδας ανέλαβε ο Μιχάλης Μανούσκος, ευκατάστατος βιομήχανος του Πειραιά και ο μόνος ουσιαστικά πλούσιος τότε στην ομάδα, αφού οι υπόλοιποι ανήκαν στην εργατιά του Πειραιά. Αντιπρόεδρος ανέλαβε ο Νότης Καμπέρος, που σύντομα όμως αποχώρησε απ’ την ομάδα, ερχόμενος σε σύγκρουση με τα υπόλοιπα μέλη της διοίκησης του συλλόγου...

Να τώρα πότε και πώς ακριβώς έγινε η ίδρυση του Θρύλου του Πειραιά! Ήταν 10 Μαρτίου του 1925, όταν στη διάσημη τότε ταβέρνα του Μοίρα, στο κέντρο του Πειραιά, μαζεύτηκε μια παρέα φίλων του ποδοσφαίρου και δημιούργησε τον Ολυμπιακό με το επίσημο όνομα που φέρει και σήμερα. Για έμβλημα του συλλόγου επιλέχτηκε ο δαφνοστεφανωμένος έφηβος, ακριβώς για να ταιριάζει με το όνομα «Ολυμπιακός» που είχε ήδη επιβληθεί. Τα δε ερυθρόλευκα χρώματα τα διάλεξε ο Γιάννης Ανδριανόπουλος, επειδή ο ίδιος ήταν οπαδός της αγγλικής Άρσεναλ! Τον επόμενο κιόλας μήνα ο νεότευκτος ποδοσφαιρικός σύλλογος θα έκανε την πρώτη του εμφάνιση μέσα στο γήπεδο. Ο Θρύλος των γηπέδων ξεκινούσε τη μεγάλη πορεία του...

Δρ. Ησαΐας Κωνσταντινίδης

elora