ΔΡΑΚΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΤΕΡΑΤΑ -- ΠΩΣ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΓΙΝΕ ΜΥΘΟΣ

Οι δράκοντες είναι χιμαιρικά πλάσματα που εμπνέουν το δέος και βρίσκονται σε μύθους και θρύλους πολιτισμών όλου του κόσμου. Στην Ευρώπη έχουν έναν εφιαλτικό χαρακτήρα καθώς συναντούμε ερπετά που εκτοξεύουν φλόγες με την ανάσα τους, είναι τεράστια και μοιάζουν με σαύρες που έχουν διχαλωτή φιδίσια γλώσσα και φτερά νυχτερίδας. Στους θρύλους έχουν φορτωθεί με φόβο και έχουν διασυρθεί για τρομερές ενέργειες όπως την αρπαγή νεαρών κοριτσιών, την καταστροφή χωριών και την φύλαξη ολόκληρων βουνών από χρυσάφι.

Στους αρχαίους πολιτισμούς του Μεξικό και της Νότιας Αμερικής ένα θεϊκό φτερωτό ερπετό με πολλά ονόματα θεωρούνταν ότι ανανέωνε τον κόσμο μετά από κάθε κύκλο καταστροφής. Στην Κίνα, οι δράκοντες είναι αμφίβια πλάσματα που κατοικούν σε ωκεανούς, λίμνες και ποτάμια, ακόμα και στις σταγόνες της βροχής. Τιμούνται ως ζωογόνα σύμβολα της τύχης και της ευφορίας, που μπορούν να αποδεσμεύσουν τη βροχή σε περιόδους ξηρασίας. Είναι μωσαϊκά ζώων με σώμα φιδιού, λέπια ψαριού και αετίσια νύχια, έχουν συχνά κέρατα και πρόσωπο μυστήριο, μυθικό και τρομερό.

Παρά τις διαφορές τους, πολλοί από τους μυθικούς δράκοντες που έχουν βρεθεί σε ιστορίες όλου του κόσμου ξεκίνησαν ως ασαφείς ιδέες ενός ερπετού που έχει μοντελοποιηθεί βάσει πραγματικών πλασμάτων, με αφετηρία ένα φίδι ή κάποιο άλλο φοβερό ερπετό. Μέσα στα χρόνια απέκτησαν πιο καθορισμένα και εξωτικά σχήματα καθώς απορρόφησαν τις ελπίδες και τις δεισιδαιμονίες κάθε πολιτισμού και δανείστηκαν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοπικών ζώων.

Η σύντομη λίστα από πλάσματα και φυσικά φαινόμενα που ακολουθεί αποκαλύπτει τις πηγές από τις οποίες προήλθε η έμπνευση για τους δράκοντες και τα άλλα τέτοια μυθικά πλάσματα.

Κινέζικος Αλιγάτορας

Οι κινέζικοι αλιγάτορες πιθανότατα αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους ασιάτες δράκοντες. Στην κινεζική μυθολογία οι δράκοντες ήταν στενά συνδεδεμένοι με το νερό. Ήταν οι φύλακες της βροχής που χαρίζει τη ζωή, αλλά σε καιρούς που είχαν καταληφθεί από μανία μπορούσαν να απελευθερώσουν καταστροφικούς κατακλυσμούς. Οι κινέζικοι αλιγάτορες μπορούν να μεγαλώσουν σχεδόν μέχρι το μήκος περίπου δύο μέτρων και συχνά μπορούν να βρεθούν να επιπλέουν ακριβώς κάτω από το επίπεδο του νερού όπου στα κλεφτά παραμονεύουν για το θήραμά τους. Ο κινέζικος αλιγάτορας αποτελεί ένα από τα πιο επικίνδυνα ερπετά του κόσμου.

Ο Κροσσωτός Δράκοντας

Ο δράκοντας με τα κρόσσια είναι μια μικρή σαύρα που βρίσκεται στα δάση και στους δασότοπους της βόρειας Αυστραλίας. Όπως υποδηλώνει το όνομα, ένα ογκώδες κρόσσι περιβάλλει το κεφάλι και τον αυχένα της σαύρας και μπορεί να ανοίξει σαν ομπρέλα όταν αυτή τρομάξει. Εάν αυτό δεν αρκεί για να τρομάξει τον εχθρό, ο κροσσωτός δράκοντας θα ανασηκωθεί στα πίσω του πόδια και θα απομακρυνθεί γρήγορα, αλλά από το να δραπετεύσει με την ουρά του να μπλέκεται ανάμεσα στα πόδια του θα προτιμήσει να την αφήσει πίσω ώστε να μπερδέψει τον επίδοξο θηρευτή του.

Ο Γενειοφόρος Δράκοντας

Το ερπετό αυτό είναι επίσης ένα τοπικό είδος στους δασότοπους της βόρειας Αυστραλίας. Έχει πολυάριθμες αγκαθωτές προεξοχές που προβάλλουν από το δέρμα γύρω από το κεφάλι του και μπορεί να φουσκώσει μια σακούλα κάτω από το πηγούνι του για να καταστήσει την εικόνα του πιο απειλητική. Μπορεί να αλλάξει χρωματικές αποχρώσεις, από ανοιχτές σε σκούρες, που αντανακλούν συγκεκριμένες συναισθηματικές του καταστάσεις ή τον βοηθούν στο να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματός του. Όπως και ο κροσσωτός δράκοντας, μπορεί επίσης να ανασηκωθεί στα πίσω του πόδια και να φύγει τρέχοντας.

Πύθωνας

Οι πύθωνες είναι μεταξύ των μεγαλύτερων φιδιών στον κόσμο και ο δικτυωτός πύθωνας της Ινδίας μπορεί να υπήρξε μια από τις εμπνεύσεις που κρύβονται πίσω από τους παραδοσιακούς δράκοντες των αρχαίων καιρών. Ανήκουν στα φίδια σφικτήρες, δηλαδή σε εκείνα που σφίγγουν μέχρι θανάτου πουλιά και μικρά θηλαστικά με τα οποία τρέφονται. Στα ταξίδια του στην Ινδία ο ρωμαίος νατουραλιστής Πλίνιος ισχυρίστηκε ότι είδε έναν δράκοντα τόσο μεγάλο που μπορούσε να στραγγαλίσει έναν ελέφαντα. Ο Πλίνιος πιθανότατα περιέγραψε έναν δικτυωτό πύθωνα, ένα φίδι που μπορεί να φτάσει σε μήκος παραπάνω από εννέα μέτρα. Στη διήγηση του Πλίνιου ο δράκοντας τελικά πεθαίνει γιατί συντρίβεται από το βάρος του νικημένου ελέφαντα.

Ιπτάμενος Δράκοντας

Οι ιπτάμενοι δράκοντες της νοτιοανατολικής Ασίας είναι μικρές σαύρες που μπορούν να γλιστρούν πετώντας ανάμεσα στα δέντρα χρησιμοποιώντας πτυχές που προεκβάλλουν από το δέρμα τους και μοιάζουν με φτερά. Το μήκος τους φτάνει περίπου στα είκοσι εκατοστά και τρώνε κυρίως μυρμήγκια και άλλα μικρά έντομα. Τα φτερά τους στηρίζονται σε πέντε με επτά πλευρές που εξέχουν από το σώμα τους και μπορούν να γλιστρήσουν πετώντας σε αποστάσεις που φτάνουν τα εννέα μέτρα. Τα φτερά αυτά είναι συχνά έντονα χρωματισμένα με μοτίβα που περιλαμβάνουν ρίγες και βούλες, αλλά μπορούν να τα διπλώσουν και να πάρουν το χρώμα του περιβάλλοντός τους όταν θέλουν να παραμείνουν απαρατήρητοι.

Οι Δράκοι του Κόμοντο

Οι δράκοι του Κόμοντο από την Ινδονησία είναι οι μεγαλύτερες εν ζωή σαύρες του κόσμου. Το μήκος τους μπορεί να φτάσει τα τρία μέτρα και μπορούν να τρέξουν όσο γρήγορα τρέχει ένας σκύλος σε μικρές αποστάσεις. Τρέφονται με πτώματα αλλά επίσης κυνηγούν ζωντανά θηράματα και μπορούν να σκοτώσουν πλάσματα που είναι πολύ μεγαλύτερα από τους ίδιους. Έχουν μια ογκώδη μυώδη ουρά και δυνατό δάγκωμα. Ακόμα και ένα μικρό γδάρσιμο μπορεί να είναι θανατηφόρο και να προκαλέσει σοβαρή μόλυνση εξαιτίας των σηπτικών βακτηρίων που ζουν στο σάλιο του δράκου του Κόμοντο. Θα μπορούσαν να είναι ένας σημαντικός υποψήφιος για την έμπνευση ευρωπαϊκών μύθων που σχετίζονται με δράκοντες, αν και οι Ευρωπαίοι άργησαν μέχρι τις αρχές του 1900 για να τους ανακαλύψουν.

Megalania Prisca

Το όνομα αυτό προέρχεται από τον Sir Richard Owen και σημαίνει 'Αρχαίος Μεγάλος Περιπλανώμενος'. Αν και πιο στιβαρός και κοντύτερος από τον δράκο του Κόμοντο ο Megalania Prisca υπήρξε ένα πολύ μεγαλύτερο ζώο. Έφτανε σε μήκος τα 9 μέτρα και ζύγιζε σχεδόν 450 κιλά, καθιστώντας τον τη μεγαλύτερη σαύρα που υπήρξε. Ο Megalania περιπλανιόταν στους αυστραλιανούς ερημότοπους κατά τη διάρκεια της τελευταίας εποχής των πάγων και μπορούσε να κυνηγήσει θηράματα που ήταν διπλάσια σε μέγεθος από τον ίδιο και δεκαπλάσια στο βάρος τους, σκοτώνοντάς τα με τα καμπύλα πριονωτά δόντια του και τα μεγάλα του νύχια. Είναι λοιπόν φυσικό το γεγονός ότι στα λατινικά το όνομά του σημαίνει 'αρχαίος γιγάντιος σφαγέας'.

Πτερόσαυρος

Από όλα τα πλάσματα που έζησαν ποτέ, ο πτερόσαυρος μοιάζει περισσότερο με τους δράκοντες των ευρωπαϊκών θρύλων. Ήταν ερπετό και δεν είχε φτερά, αλλά πετούσε με δερμάτινα πτερύγια που στηριζόντουσαν από ένα μοναδικό μακρύ και οστεώδες δάκτυλο. Ο μικρότερος πτερόσαυρος είχε το μέγεθος ενός σπουργιτιού ενώ ο Quetzalcoatlus (το όνομα προέρχεται από τον θεό των Αζτέκων, Κετζαλκοάτλ) είχε άνοιγμα φτερών που ξεπερνούσε τα δώδεκα μέτρα, καθιστώντας τον το μεγαλύτερο ιπτάμενο πλάσμα που έχει υπάρξει.

Ο Δράκος της Θάλασσας

Ο θαλάσσιος δράκοντας είναι στενός συγγενής των θαλάσσιων αλόγων. Μπορεί να βρεθεί στους κρύους βραχώδεις υφάλους της νότιας και δυτικής Αυστραλίας. Ενώ τεχνικά θεωρείται ότι είναι ψάρι, ο θαλάσσιος δράκοντας δεν κολυμπάει πολύ αλλά λικνίζεται καθώς μιμείται την κίνηση των φυκιών και του θαλάσσιου χόρτου, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και ο τόπος διαμονής του. Έχει πτερύγια που μοιάζουν με φύλλα και προεξοχές που είναι σχεδόν διαφανείς, καθώς επίσης ένα στόμα σαν σωλήνα που το χρησιμοποιεί για να αναρροφά τα θαλάσσια σκουλήκια και τα οστρακόδερμα με τα οποία τρέφεται.

Κομήτες

Αν και η τελευταία αυτή αναφορά μπορεί να εκπλήσσει, μην ξεχνάμε ότι αναζητούμε τις πηγές έμπνευσης για τα θρυλικά τέρατα και τους δράκους. Οι δράκοντες συχνά έχουν περιγραφεί ως φτερωτά ερπετά με μακριές ουρές και συχνά επίσης τους καταλογίστηκε ότι είναι προάγγελοι καταστροφών ή τύχης. Το όνομα του θεού των Αζτέκων, Κετζαλκοάτλ, σημαίνει 'φτερωτό ερπετό΄. Για τους ανθρώπους που ζούσαν στις αρχαίες εποχές, ένας κομήτης που έσκιζε τον ουρανό με μια παγωμένη ουρά που είχε μήκος εκατομμύρια μίλια, θα έμοιαζε πιθανότατα με ένα τέτοιο πλάσμα. Αυτή η εικόνα μοιάζει με αυτή του κομήτη Hyakutake, που ανακαλύφθηκε στις 30 Γενάρη του 1996. (Ο κομήτης είχε περάσει πολύ κοντά στη Γη τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς και θεωρήθηκε ως ο 'Μεγάλος Κομήτης' καθώς το πέρασμά του δίπλα από τη Γη ήταν ένα από τα κοντύτερα που έχουν συμβεί στα τελευταία διακόσια χρόνια).  Εάν οι κομήτες αποτέλεσαν έμπνευση για κάποιους δράκοντες, αυτό θα βοηθούσε στο να εξηγήσουμε το γιατί οι δράκοντες είναι τόσο διαδεδομένοι στους μύθους και στους θρύλους τόσων πολλών διαφορετικών πολιτισμών σε όλες τις γωνιές του κόσμου.

Πηγή

enews-gr.blogspot.gr