Παγκόσμιο σούργελο

Του Σταύρου Χριστακόπουλου

Στην Αθήνα οι συναποτελούντες τη συγκυβέρνηση υπό τον Παπαδήμο πανηγυρίζουν. Κανείς σοβαρός άνθρωπος στον κόσμο, ωστόσο, δεν θα μπορούσε να συμμερίζεται τις θριαμβολογίες των μόνιμων καρναβαλιστών της πολιτικής μας ζωής. Ούτε θα ήταν δυνατόν μια συμφωνία χρεοκοπίας, όπως αυτή του τελευταίου Eurogroup, να θεωρείται με κάποιον τρόπο «βιώσιμη». Με εξαίρεση αυτούς που την επέβαλαν...

Τι ακριβώς αποφάσισαν οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης για την Ελλάδα:

● «Κούρεμα» των ομολόγων εις χείρας ιδιωτών ώστε αυτό να φτάσει το 2020, υποτίθεται, στο 120,5% του τότε ΑΕΠ. Το ύψος των απωλειών θα φτάσει σε σύνολο το 75% της πραγματικής αξίας των ομολόγων. Βεβαίως η διαπραγμάτευση έγινε με τους ξένους κατόχους ομολόγων, παρότι το μεγαλύτερο κόστος θα υπάρξει στο... εσωτερικό.

● Έτσι οι χασούρηδες θα είναι ελληνικές τράπεζες (που θα αποζημιωθούν), ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία και Έλληνες αποταμιευτές και επιχειρήσεις (που δεν θα αποζημιωθούν), την ώρα που οι Ευρωπαίοι και η κυβέρνηση Παπαδήμου πανηγυρίζουν προκαταβολικά ότι επέβαλαν «κούρεμα» στους ξένους δανειστές.

● Εν συνόλω η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης θα χάσουν μόλις 3,2 δισ. ευρώ, όταν τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία π.χ. θα χάσουν πολλαπλάσια, με τρομακτικές επιπτώσεις στις συντάξεις, χωρίς επί της ουσίας να αποζημιωθούν.

● Ο επιπλέον δανεισμός της Ελλάδας θα είναι 130 δισ. ευρώ – τμηματική καταβολή έως το 2014. Δηλαδή η μείωση του χρέους – σε μεγάλο βαθμό εσωτερικού και στο ελληνικό δίκαιο – θα αντικατασταθεί με νέο χρέος, ακόμη μεγαλύτερο από το προηγούμενο και στο δίκαιο των δανειστών: το αγγλικό.

Ως... αντάλλαγμα για την υποτιθέμενη «σωτηρία» της, η Ελλάδα έδωσε, πέρα από όλα όσα έχει ήδη δώσει σε επίπεδο λιτότητας, ύφεσης, χαμένων δικαιωμάτων και θέσεων εργασίας, συνολικής εξαθλίωσης των Ελλήνων και όσα άλλα γνωρίζουμε:

● Τη δημιουργία ειδικού ταμείου για την κατά προτεραιότητα – έναντι όλων των άλλων υποχρεώσεων του ελληνικού κράτους – αποπληρωμή του ελληνικού δημόσιου χρέους, υπό τη διαχείριση της τρόικας.

● Τη συμπερίληψη σε αυτό το ταμείο, εκτός των νέων δανεικών, και εσόδων προερχόμενων από τηφορολογία και από το ξεπούλημα της περιουσίας. Άλλωστε μπορεί ο νυν επικεφαλής του ταμείου Κ. Μητρόπουλος να γκρινιάζει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει με τους επιθυμητούς ρυθμούς το ξεπούλημα, ωστόσο το ταμείο είναι ήδη εδώ...

● Την ακόμη πιο ασφυκτική εποπτεία της τρόικας – με μόνιμη παρουσία της στην Αθήνα, με τοποθέτησηεπιτρόπων σε κάθε υπουργείο, για άγνωστο χρονικό διάστημα – ώστε να διασφαλίζεται πως, σε επίπεδο κυβέρνησης και υπουργείων, δεν θα γίνεται καμία δαπάνη πριν συγκεντρωθούν τα απαραίτητα κεφάλαια για το «ταμείο χρέους».

● Τη νομική κατοχύρωση της προτεραιότητας αποπληρωμής του χρέους με νόμο και, εν συνεχεία, με συνταγματική αναθεώρηση, η οποία θα μπορεί να γίνει από τον Μάιο του 2013 και ύστερα.

Ο χαρακτηρισμός της Ελλάδας, προχθές, από τον Βόλφγκανγκ Μίνχαου των Financial Times ως της«πρώτης αποικίας της ευρωζώνης» είναι μάλλον επιεικής, αφού στο οικονομικό επίπεδο η Ελλάδα επιστρέφει στη δεκαετία του 1940, αλλά στο πολιτικό πηγαίνει μέχρι τον 19ο αιώνα, όταν οι ξένες δυνάμεις επέβαλλαν τη μορφή του πολιτεύματος και το πρόσωπο του μονάρχη.

Αυτά όμως είναι απλώς λεπτομέρειες και για τον Παπαδήμο και για τον Βενιζέλο και για τον Παπανδρέου και για τον Σαμαρά.

Σιγά τα ωά όταν πρόκειται, ακόμη μια φορά, να... σωθεί η χώρα. Η οποία βεβαίως από τον περασμένο Ιούνιο διαρκώς «διασώζεται» «μειώνοντας το χρέος της» και πληρώνοντας βαρύτατο τίμημα σε επίπεδο οικονομίας, πολιτικής και κοινωνίας, χωρίς ακόμη να έχει... σωθεί.

Και πώς να σωθεί όταν ακόμη και ο... Στέφανος Μάνος, ο νεοφιλελεύθερος «δεινόσαυρος» της πολιτικής μας σκηνής, εξίσταται λέγοντας μια απλούστατη... αλήθεια: το χρέος στο 120% του ΑΕΠ, το οποίο υποτίθεται ότι προσπαθούν να επιτύχουν οι Βενιζελοπαπαδήμοι, δεν έχει καμιά πιθανότητα να είναι βιώσιμο. «Μας κοροϊδεύουν» λέει ο Μάνος.

Πολιτική αμφισβήτηση

Η εμπιστοσύνη στην όποια αποτελεσματικότητα της νέας συμφωνίας είναι σχεδόν μηδενική καταρχάς σε πολιτικό επίπεδο:

1. Το ΔΝΤ – αν και στο πρώτο δάνειο, όπως και στη στήριξη Ιρλανδίας και Πορτογαλίας – είχε συμμετάσχει με το 30%, τώρα περιορίζεται σε μόλις 10% (13 δισ. ευρώ). Λογικό, αν συνυπολογίσουμε ότι το Ταμείο δεν θεωρεί πως η ευρωπαϊκή συμφωνία είναι ποτέ δυνατόν να καταστήσει το ελληνικό δημόσιο χρέος «βιώσιμο».

2. Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ: «Υπάρχουν πτωτικοί κίνδυνοι. Αυτό είναι σαφές. (...) Η ελληνική οικονομία πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστική, με ευρείες μειώσεις μισθών, ώστε να αυξηθούν οι εξαγωγές για να ανακάμψει. Η ανάπτυξη μέσω των εξαγωγών, όμως, μπορεί να υλοποιηθεί σε αρκετά χρόνια. Εν τω μεταξύ, οι μειώσεις των μισθών θα εμβαθύνουν την ύφεση, καθιστώντας το βάρος των χρεών ακόμη πιο δύσκολο».

3. Η τρόικα επίσης αμφισβητεί τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους σύμφωνα με έκθεσή της, η οποία περιλαμβάνει το απολύτως λογικό σενάριο να αποτύχει και αυτό – όπως και το πρώτο – πρόγραμμα λιτότητας και τελικά το χρέος της Ελλάδας, αντί να μειωθεί στο 120,5% του ΑΕΠ το 2020, να βρίσκεται κάπου στη... στρατόσφαιρα του 160%. Ως εκ τούτου κάνει λόγο για πρόσθετη χρηματοδότηση κατά 50 δισ. ευρώ, ενώ το ΔΝΤ ανεβάζει την «αναγκαία στήριξη» έως και το σύνολο των... 245 δισ.

Αν λοιπόν οι ίδιοι οι επιτηρητές, δανειστές κ.λπ. βλέπουν από αυτή τη σκοπιά και με τέτοια σενάρια την εξέλιξη του χρέους, τότε μπορεί κάποιος να καταλάβει την αξία των διακηρύξεων και δεσμεύσεων Παπαδήμου, Βενιζέλου κ.λπ.

Σε αυτή την περίπτωση μάλλον ο ειλικρινέστερος ήταν ο... Σαμαράς, ο οποίος από όλη τη συμφωνία βρήκε να τονίσει ότι ανοίγει τον δρόμο σε εκλογές. «Καθένας με τον πόνο του» θα πείτε. Και θα έχετε δίκιο...

Αμφισβήτηση από τα ΜΜΕ

Αλλά και σε επίπεδο ΜΜΕ το άρωμα που έμεινε από τη συμφωνία είναι αρνητικό ως προς το όποιο αποτέλεσμα θα μπορούσε να έχει, αφού δεν υπάρχει σοβαρός άνθρωπος που να δίνει την ελάχιστη σημασία στους ψοφοδεείς πανηγυρισμούς της συγκυβέρνησης.

Άλλωστε κανείς δεν πιστεύει ούτε στη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους ούτε στην πιθανότητα να εφαρμοστεί ανεμπόδιστα και αδιαμαρτύρητα το φονικό κράμα λιτότητας, πλήρους απώλειας της εθνικής κυριαρχίας και εξαθλίωσης ενός ολόκληρου λαού. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

● Η γερμανική εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung θεωρεί ότι η Ελλάδα, πληρώνοντας ακριβά το δάνειο των 130 δισ., «έχασε την κυριαρχία της ως ανεξάρτητο κράτος».

● Η γαλλική εφημερίδα Monde αμφισβητεί τόσο την αξιοπιστία της συμφωνίας όσο και το ότι η συμμετοχή των ιδιωτών στο PSI θα φθάσει τελικά τα ζητούμενα 107 δισ. ευρώ, αλλά και το αν το Διεθνές Χρηματοοικονομικό Ινστιτούτο (IIF) του Νταλάρα θα εκπροσωπήσει τελικά τους ιδιώτες πιστωτές που διατείνεται ότι εκπροσωπεί.

[Άλλωστε σημαντικά κερδοσκοπικά κεφάλαια του εξωτερικού ήδη έχουν φύγει από τη διαπραγμάτευση και αρκετοί εκφράζουν αμφιβολία για το αν θα συγκεντρωθεί η συμμετοχή του 66,6% των πιστωτών ώστε να συμφωνήσουν στην ενεργοποίηση των ρητρών αναγκαστικής συμμετοχής που νομοθετεί η συγκυβέρνηση ώστε να προκύψει η... αναγκαστική χρεοκοπία με την οποία απειλεί...].

● Η γαλλική εφημερίδα Les Echos θεωρεί επίσης ότι «το δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας δεν αίρει τις αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά του».

● Το αμερικανικό πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg μεταδίδει ότι «η διάσωση της Ελλάδας αφήνει υπαρκτό τον κίνδυνο χρεοκοπίας όχι μόνο της Ελλάδας αλλά ολόκληρης της Ευρώπης, καθώς βαθαίνει η ύφεση».

● Πάλι το Bloomberg: «Ακόμη ωστόσο η Ελλάδα εξακολουθεί να κουβαλά το βάρος του χρέους, υπογραμμίστηκε από την ανάλυση ειδικών της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, οι οποίοι επεσήμαναν όλα όσα θα μπορούσαν να πάνε εκτός προβλέψεων δεδομένου ότι η χώρα δεν μπορεί να βγει από τα δημοσιονομικά δεινά μέσω ανάπτυξης που θα μπορούσε να προκληθεί από την υποτίμηση του νομίσματος. Δεδομένων των κινδύνων, η επιτυχία του προγράμματος εξακολουθεί να είναι αμφισβητήσιμη».

● Το αμερικανικό πρακτορείο ειδήσεων Reuters θεωρεί ότι το σχεδιασθέν σύστημα διάσωσης «δύσκολα θα δουλέψει και θα αποφέρει τα προσδοκώμενα».

● Το βρετανικό κανάλι BBC μιλά για «επαμφοτερίζουσες αντιδράσεις των αγορών στη συμφωνία για την Ελλάδα».

● Η αμερικανική εφημερίδα New York Times επισημαίνει πως «οι αμφιβολίες για την ικανότητα της Ελλάδας να εξυπηρετεί σε βάθος χρόνου το χρέος της παραμένουν, σε σημείο που αναρωτιέται κανείς αν θα απαιτηθεί και νέο πακέτο διάσωσης».

● Η αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal εκτιμά: «Η συμφωνία διάσωσης της Ελλάδας και απομείωσης του χρέους της θα αφήσουν τη χώρα με τεράστιες δανειακές υποχρεώσεις, ενώ η εφαρμογή των μέτρων που αποφασίστηκαν συνιστούν προκλήσεις που πιθανώς θα εκτροχιάσουν το πρόγραμμα και θα εμποδίσουν την επάνοδο της ελληνικής οικονομίας στο δρόμο της ανάπτυξης».

● Η Wall Street Journal και πάλι: «Εξακολουθούν να υπάρχουν αμφιβολίες ως προς το εάν η Ελλάδα θα μπορέσει να ανταποκριθεί στους φιλόδοξους στόχους της συμφωνίας. Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι υπάρχουν μακροπρόθεσμα ερωτήματα για την ικανότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της ακόμη και μετά τη μείωση του χρέους».

● Η βρετανική εφημερίδα The Telegraph γράφει: «Η Ελλάδα είναι καταδικασμένη να εξαρτάται από τους χορηγούς της στην Ευρωζώνη, με αντάλλαγμα υποσχέσεις για λιτότητα και μεταρρυθμίσεις τις οποίες δεν μπορεί να πραγματοποιήσει».

● Το γερμανικό περιοδικό Spiegel σημειώνει ότι τις επόμενες εβδομάδες θα φανεί εάν η συμφωνία θα αποδώσει, καθώς μέχρι τις αρχές Μαρτίου θα γίνει γνωστό εάν θα συμμετάσχει επαρκής αριθμός ιδιωτών στο συμφωνηθέν κούρεμα του ελληνικού χρέους.

● Η βρετανική εφημερίδα Financial Times ενισχύει τον προβληματισμό του Spiegel, καθώς μιλάει για αιφνιδιασμό των ιδιωτών κατόχων ελληνικών ομολόγων: «Οι διαπραγματευτές πίστευαν ότι είχαν καταλήξει σε συμφωνία με τους αξιωματούχους τον προηγούμενο μήνα, βάσει της οποίας η μακροπρόθεσμη αξία των ομολόγων τους θα μειωνόταν κατά 72%. Τώρα, όμως, αποφασίστηκε εκτός από την ανταλλαγή των ομολόγων και σημαντικά χαμηλότερο επιτόκιο που περιγράφεται ως σημαντικά κατώτερο των τιμών της αγοράς».

● Το βρετανικό περιοδικό Economist (στήλη «Καρλομάγνος»): «Η ευρωζώνη υποστηρίζει ότι έχει ένα ευρύ σχέδιο για να επανέλθει η ελληνική οικονομία σε σωστή πορεία. Η διαρροή της ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους από την τρόικα καθιστά σαφές ότι και το δεύτερο πακέτο στήριξης μπορεί να αποτύχει. Βάσει του απαισιόδοξου σεναρίου, εάν δηλαδή η Ελλάδα δεν εφαρμόσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ο λόγος χρέους θα παραμείνει στο 160% του ΑΕΠ το 2020. Η πολιτική της επιβολής ενός νέου προτεκτοράτου στην Ελλάδα μπορεί να γίνει ακόμη πιο επικίνδυνη».

Αμφισβήτηση από τις αγορές

Στο ίδιο μήκος κύματος, δηλαδή των επιφυλάξεων για την απόφαση του Eurogroup για την Ελλάδα, κινούνται και πολλοί... κατ’ εξοχήν ενδιαφερόμενοι – και βεβαίως... ειδικοί – της αγοράς.

1. Ο Γερμανός καθηγητής Οικονομικών Μαξ Ότε θεωρεί πως «η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη και θα παραμείνει χρεοκοπημένη και αυτά τα 100 δισ., που δεν αποτελούν το 50% του συνολικού ελληνικού κρατικού χρέους, αλλά στην καλύτερη περίπτωση το 25% ή 30%, δεν επαρκεί. Θα χρειαζόμασταν ένα κούρεμα 200 δισ. επί του συνολικού ελληνικού κρατικού χρέους, που σημαίνει το 60% ή 70% και τότε η Ελλάδα θα είχε μια πιθανότητα να εξέλθει από την κρίση».

«Δεν διασώσαμε την Ελλάδα – η Ελλάδα αυτή τη στιγμή βυθίζεται στο χάος – αλλά εδώ και δύο χρόνια διασφαλίζουμε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει υπάκουα να καταβάλλει τα επιτόκιά της στα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα».

2. Οι άνθρωποι της Barclays Capital, ανησυχώντας για την εφαρμογή του PSI και το ποσοστό συμμετοχής, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιστωτικό γεγονός, θεωρούν πως το ενδεχόμενο ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας δεν μπορεί να αποκλειστεί τελείως.

3. Στην Deutsche Bank είναι βέβαιοι ότι το επόμενο διάστημα – έως την 20ή Μαρτίου – ενδεχόμενο χρεοκοπίας δεν υπάρχει, αλλά χαρακτηρίζουν «βραχυπρόθεσμη επιτυχία» τη συμφωνία του Eurogroup.

4. Η ING εκτιμά πως η ανακούφιση δεν αναμένεται να κρατήσει πολύ, αφού ο συνδυασμός περαιτέρω λιτότητας, κοινωνικής αναταραχής και ευρωπαϊκής ανυπομονησίας μπορεί να γίνει εκρηκτικός.

5. Κατά τη Morgan Stanley, εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι και για την εφαρμογή του προγράμματος και για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα εν όψει των εκλογών.

Συμπέρασμα

Ολόκληρος ο πλανήτης βοά για την ποιότητα και το είδος της συμφωνίας στο τελευταίο Eurogroup. Στην Ελλάδα Βενιζέλος και Παπαδήμος πανηγυρίζουν επειδή προσέφεραν στους ισχυρούς ξένους δανειστές της χώρας το τεράστιο μπόνους της πλήρους απαλλαγής από το κόστος της αναδιάρθρωσης. Παρότι όμως επέλεξαν την πλήρη εσωτερική πτώχευση και την πλήρη διάσωση των εκτός Ελλάδος πατρώνων της χώρας, δεν κατάφεραν να πάρουν ούτε το ελάχιστο αντάλλαγμα.

Παρότι καταργούν την ίδια τη χώρα μας και εξανδραποδίζουν τον ελληνικό λαό, δεν κατάφεραν ούτε καν να την ασφαλίσουν από το ενδεχόμενο χρεοκοπίας. Ή, ακριβέστερα, απέτρεψαν την ανεξέλεγκτη, αλλά άφησαν ορθάνοιχτη την πόρτα για την – ακόμη χειρότερη – ελεγχόμενη, η οποία κινδυνεύουμε ακόμη και τώρα να σκάσει στα κεφάλια μας...

[ΥΓ.: Στην παρουσίαση αυτή αντλήθηκαν στοιχεία από τις εφημερίδες Το Βήμα και Αυγή και από την ιστοσελίδα Euro2day...]

topontiki.gr