Κλωνισμός ανθρώπων. Είναι εφικτός;

Τα πρώτα ανθρώπινα έμβρυα - κλώνοι έχουν ήδη δημιουργηθεί: μόλις ένα χρόνο μετά την παρουσίαση της Ντόλι, το 1997, ο δρ. Χοσέ Σίμπελι, ερευνητής της Advanced Cell Technology, συγχώνευσε ωάριο αγελάδας, από το οποίο είχε αφαιρεθεί ο πυρήνας, με ένα δικό του κύτταρο (!) και κατάφερε να δημιουργήσει ένα υβριδικό έμβρυο που αφέθηκε να αναπτυχθεί μέχρι το στάδιο των 32 κυττάρων. Στη συνέχεια.....

καταστράφηκε.

Στόχος του Σίμπελι, ο οποίος κράτησε μυστικό το πείραμα επί τρία τουλάχιστον χρόνια, ήταν να αποδείξει ότι για τη δημιουργία ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν και ωάρια άλλων ειδών, τα οποία είναι διαθέσιμα σε μεγάλους αριθμούς. Το υβρίδιο δεν θα ήταν φυσικά δυνατόν να κυοφορηθεί ούτε από αγελάδα ούτε από άνθρωπο, και ένα μικρό ποσοστό των γονιδίων που περιείχε δεν ήταν ανθρώπινο, αφού το ωάριο περιέχει μιτοχονδριακό DNA.

Ένα χρόνο αργότερα, ερευνητές της Πανεπιστημικής Κλινικής Kyung Hee στη Νότιο Κορέα εισήγαγαν σε απύρηνο ανθρώπινο ωάριο το γενετικό υλικό μιας ενήλικης γυναίκας, δημιουργώντας έτσι το πρώτο θεωρητικά βιώσιμο έμβρυο - κλώνο. Εάν δεν είχαν διακόψει εθελοντικά το πείραμα, ο πρώτος κλωνοποιημένος ανθρώπος θα είχε ίσως ήδη γεννηθεί.

Ο δρ. Ρίτσαρντ Σιντ ήταν ο πρώτος που ανακοίνωσε την πρόθεσή του να δημιουργήσει κλώνους -ακόμα και του εαυτού του. Η ομάδα του εγκατέλειψε τις ΗΠΑ το 1999 για την Κόστα Ρίκα, και έκτοτε δεν έχει ακουστεί ιδιαιτέρως.

Ακολούθησε η Clonaid, η εταιρεία που ίδρυσε ο Ραέλ, ηγέτης θρησκευτικής οργάνωσης που πιστεύει ότι προερχόμαστε από εξωγήινους, σε συνεργασία με τη δρ. Μπριγκίτ Μπουασελιέ, χημικό που ισχυρίζεται ότι απολύθηκε από το γαλλικό γίγαντα της χημικής βιομηχανίας, Air Liquide.

Στον δρ. Ρίτσαρντ Σιντ σύσσωμη σχεδόν η κοινή γνώμη απένειμε τον τίτλο «δρ. Φράνκενσταϊν»

Οι δότριες ωαρίων και οι υποψήφιες φέρουσες μητέρες της Clonaid δηλώνουν ότι έχουν ενημερωθεί για τον κίνδυνο αποβολών ή αναγκαστικής άμβλωσης

Πρώτοι τους πελάτες ένα ζεύγος Αμερικανών που θέλει να «επαναφέρει στη ζωή» την κόρη του, η οποία πέθανε εξαιτίας γενετικής ασθένειας σε ηλικία 15 μηνών. Σύμφωνα με τις αρχικές τους δηλώσεις, η γυναίκα θα έπρεπε ήδη να κυοφορεί το έμβρυο, όμως ο Ραέλ και η Μπουασελιέ δεν αποκαλύπτουν άλλες λεπτομέρειες, ούτε την ακριβή τοποθεσία, στις ΗΠΑ, του εργαστηρίου που ισχυρίζονται ότι διαθέτουν.

Στις προσπάθειές τους συμμετέχει μια ομάδα νεαρών γυναικών πρόθυμων να δωρίσουν τα ωάριά τους και να επενοικιάσουν τις μήτρες τους. Στις γυναίκες αυτές περιλαμβάνεται η μεγαλύτερη κόρη της δρ. Μπουασελιέ.

Η δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων με την τεχνική της πυρηνικής μεταφοράς είναι χρονοβόρα, αλλά απόλυτα εφικτή με τα υπάρχοντα τεχνικά μέσα. Δεν είναι όμως καθόλου βέβαιο ότι οι παραγόμενοι κλώνοι θα εξελιχθούν σε φυσιολογικά βρέφη και υγιείς ενήλικες.

Ιδιαίτερα συχνές οι αναπτυξιακές και γενετικές ανωμαλίες

Το Δεκέμβριο του 2000 γεννήθηκε στο Τέξας ο «86²», κλώνος του «86», ενός ταύρου με ασυνήθιστη ανθεκτικότητα σε τρεις ασθένειες που πλήττουν συχνά τα βοοειδή. Το νεαρό ζώο παρουσιάστηκε με υπερηφάνεια από τους κτηνιάτρους του Πανεπιστημίου Texas A&M, αλλά όσα είχαν προηγηθεί της γέννησής του δημοσιοποιήθηκαν λίγους μήνες αργότερα.

Η αγελάδα που κυοφορούσε έναν από τους πρώτους κλώνους του 86 άρχισε στα τελικά στάδια της εγκυμοσύνης να πρήζεται από υγρό που συσσωρευόταν στην κοιλιά της. «Έγινε τόσο τεράστια, που τελικά απέβαλε, και το μοσχάρι χάθηκε στον όγδοο μήνα. Η αγελάδα έμοιαζε να έχει καταπιεί ολόκληρο βαρέλι» είχε δηλώσει στην εφημερίδα Washington Post ο δρ. Μαρκ Γουεστούσιν. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι το 95 με 97% των προσπαθειών να κλωνοποιηθεί οποιοδήποτε θηλαστικό καταλήγει σε αποτυχία.

Φαίνεται ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα ένζυμα του ωαρίου δεν διαγράφουν εντελώς το γενετικό «πρόγραμμα» των ενήλικων κυττάρων που εισάγονται σε αυτό. Τα ενεργά γονίδια στα διαφοροποιημένα κύτταρα είναι «κλειδωμένα» με μεθυλομάδες, μόρια που προσδένονται στο DNA και συχνά δεν είναι εύκολο να απομακρυνθούν.

Ο δρ. Λι Μπον Γιον ήταν μέλος της νοτιοκορεατικής ερευνητικής ομάδας που δημιούργησε το πρώτο ανθρώπινο έμβρυο το οποίο προέκυψε από πυρηνική μεταφορά

Το αποτέλεσμα είναι γενετικές ανωμαλίες που, στην καλύτερη των περιπτώσεων, προκαλούν παύση της εγκυμοσύνης. Εάν η κύηση φτάσει μέχρι τον τοκετό, οι κλώνοι γεννιούνται αφύσικα υπερμεγέθεις. Συνήθως πεθαίνουν τις πρώτες δύο εβδομάδες τις ζωής τους, εξαιτίας ατελούς ανάπτυξης των πνευμόνων και του κυκλοφορικού τους συστήματος, καρδιακών βλαβών, ανοσοποιητικής ανεπάρκειας και συσσώρευσης λιπιδίων στο συκώτι. Τα προβλήματα συχνά παραμένουν κρυμμένα μέχρι την ενηλικίωση του ζώου, οπότε μπορεί να εκδηλωθεί διαβήτης ή διαταραχές του αναπαραγωγικού και του ενδοκρινικού συστήματος.

Ακόμα και κλώνοι που είναι κατά τα άλλα υγιείς φέρουν συχνά το «σήμα κατατεθέν» της προέλευσής τους: αφύσικα μεγάλους ομφαλούς -δύο έως τρεις φορές το φυσιολογικό μέγεθος- εξαιτίας ανωμαλιών στην ανάπτυξη του πλακούντα, που μέχρι στιγμής δεν έχει καταστεί δυνατόν να αποφευχθούν. «Εάν υπήρχαν κλώνοι ανθρώπων, θα ήταν πολύ εύκολο να τους αναγνωρίσει κανείς στην παραλία» αναφέρει χαρακτηριστικά ο δρ. Μάικλ Γουέστ, πρόεδρος της Advanced Cell Technology.

Ο δρ. Ζαβός και η δρ. Μπουασελιέ της Clonaid διαβεβαιώνουν ότι οι προεμφυτευτικοί έλεγχοι του εμβρύου θα εξασφαλίσουν ότι τα κλωνοποιημένα βρέφη θα γεννηθούν υγιή. Στην πραγματικότητα όμως, οι γιατροί μπορούν να ελέγξουν το αναπτυσσόμενο έμβρυο μόνο για σοβαρές χρωμοσωμικές ανωμαλίες (τρισωμίες, θραύσεις, ελλείψεις) και για ελάχιστες από τις πάνω από 4.000 γενετικές ασθένειες.

Σε ακρόαση της αρμόδιας επιτροπής του αμερικανικού Κογκρέσου, ερευνητές που ασχολούνται με τον κλωνισμό ζώων κατακεραύνωσαν τη δρ. Μουασελιέ και συμφώνησαν σχεδόν ομόφωνα ότι η εφαρμογή της τεχνολογίας κλωνισμού σε ανθρώπινα όντα είναι -στην παρούσα φάση τουλάχιστον- απλά εγκληματική.

Έχει γεννηθεί ο πρώτος κλώνος;

Φαίνεται, όμως, ότι οι δηλώσεις των επιστημόνων στην επιτροπή του Κογκρέσου αποκάλυψαν τη μισή μόνο αλήθεια. Σύμφωνα με άρθρο του περιοδικού Wired, την άνοιξη του 2000 οι περισσότεροι από τους ερευνητές που ασχολούνται με τον κλωνισμό ζώων -συμπεριλαμβανομένου του δρ. Γουίλμουτ του Ινστιτούτου του Ρόσλιν- συγκεντρώθηκαν στο Λονγκ Αϊλαντ των ΗΠΑ για να συζητήσουν τις δυνατότητες, τις εφαρμογές και τους πιθανούς κινδύνους της νέας τεχνολογίας. Η είσοδος στο συνεδριακό κέντρο επιτράπηκε μόνο στους προσκεκλημένους και απουσίαζαν οι δημοσιογράφοι και τα μαγνητόφωνα.

Όσον αφορά στα συμπεράσματα των συνέδρων για ενδεχόμενη εφαρμογή της τεχνολογίας που ανέπτυξαν σε ανθρώπους, ο πρόεδρος της Infigen Μάικλ Μπίσοπ είναι αρκετά σαφής: «Ένα απόγευμα μετά το δείπνο, συζητούσα με μερικούς συνάδελφους, και δεν υπήρχε κανείς που να μην πιστεύει ότι (ο κλωνισμός ανθρώπων) έχει ήδη συμβεί. Είναι υπερβολικά εύκολο».

πηγή