Φεύγει το ΔΝΤ, έρχονται μέτρα και δημοψήφισμα

Της Ειρήνης Σαββοπούλου

«Και πού είστε ακόμα…» Η φράση του Αλέξη Τσίπρα λίγες ώρες μετά την αλλαγή κλίματος στο θρίλερ των διαπραγματεύσεων φαίνεται να είναι προάγγελος περαιτέρω εξελίξεων και ακόμα περισσότερων βημάτων προς την εξεύρεση αμοιβαίας επωφελούς λύσης, όπως επιδιώκει εδώ και τρεις μήνες η κυβέρνηση.

Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση παρασκηνιακά μαζί με τους δανειστές επεξεργάζεται σχέδιο απεμπλοκής του ΔΝΤ από την Ευρώπη. Το σχέδιο δεν είναι τωρινό, καθώς οι συζητήσεις είχαν ξεκινήσει επί διακυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου. Η τελευταία επιθετική κίνηση από το Μέγαρο Μαξίμου, να αναδείξει τη διάσταση απόψεων μεταξύ ΔΝΤ και ΕΕ μόνο τυχαία δεν ήταν. Όπως δεν ήταν τυχαία και η συγκυρία, μια και είχε προηγηθεί το άρθρο των «Financial Times», σύμφωνα με το οποίο το ΔΝΤ απειλούσε να μην καταβάλει τα υπόλοιπα χρήματα στην Ελλάδα, αν δεν «κουρευτεί» το χρέος.

Όμως, για να σταματήσει να μπλέκεται στα πόδια των ευρωπαίων το ΔΝΤ, θα πρέπει να αποπληρωθούν τα χρήματα που πήρε η χώρα από το Ταμείο, να μην εκταμιευθούν τα υπόλοιπα, αλλά –το βασικότερο απ’ όλα– να συμφωνηθεί ποιος θα βάλει το χέρι στην τσέπη, από τη στιγμή που η Ελλάδα είναι εκτός αγορών. Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστική η δήλωση Ευρωπαίου αξιωματούχου ότι «το ΔΝΤ είναι εύκολο να μιλάει και να επιδιώκει την προώθηση της λύσης του “κουρέματος”, αλλά μιλάει για τα λεφτά άλλων, αφού έχει διασφαλίσει ότι τα χρήματα που έχει δανείσει στην Ελλάδα θα τα πάρει πίσω στο ακέραιο».

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στις παρασκηνιακές συζητήσεις που είναι σε προχωρημένο στάδιο, εξετάζεται η αποπληρωμή των περίπου 19 δισ. ευρώ του ΔΝΤ, που είναι ο μεγάλος όγκος των δανειακών αναγκών της χώρας, από τον EFSF/ESM, ο οποίος έχει πολύ χαμηλό επιτόκιο, της τάξεως του 0,65%, σε σχέση με 5%-6% που είναι σήμερα. Επιπλέον, σε αυτά τα χρήματα η κυβέρνηση επιδιώκει να προστεθούν και τα λεγόμενα «ομόλογα Τρισέ», τα οποία έχουν σήμερα επιτόκιο περίπου 7%. Πρόκειται για τα ομόλογα που είχαν εξαιρεθεί από το PSI, καθώς ο προκάτοχος του Μάριο Ντράγκι πάσχιζε τότε να σώσει τις γαλλικές τράπεζες.

Έτσι, κάνοντας ταμείο, με μείον περίπου 47 δισ. του χρέους, αλλά και με άλλες κινήσεις που θα μπορούσαν να γίνουν και αφορούν σε παράταση λήξης των δανείων, κυβερνητικές πηγές εκτιμούν ότι το χρέος θα μπορούσε να γίνει διαχειρίσιμο και να δοθεί μια μεγάλη ανάσα στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις ανάπτυξης της οικονομίας.

Το «πακέτο» που έρχεται είναι βαρύ

Ωστόσο, αυτό ανεβάζει τον λογαριασμό του επόμενου «πακέτου» προς την Ελλάδα. Οι προσπάθειες τόσο της σημερινής κυβέρνησης όσο και της προηγούμενης βρίσκουν κατ’ αρχήν σύμφωνη τη διοίκηση του ΔΝΤ. Όμως και στην Ευρώπη φαίνεται να έχουν ωριμάσει οι σκέψεις για απεμπλοκή από το Ταμείο και κατ’ επέκταση για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους.

Ο επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, μόλις πριν από λίγα 24ωρα και ενώ η προοπτική συμφωνίας Ελλάδας – θεσμών φαινόταν ορατή, δήλωσε ότι «στη συνεδρίαση του Eurogroup τον Νοέμβριο του 2012, είχαμε πει πως εάν η Αθήνα είχε εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα, αλλά το χρέος δεν έχει καταστεί βιώσιμο, τότε θα έπρεπε να πάμε πιο μακριά. Η συζήτηση ως προς την ανακούφιση του χρέους δεν είναι ταμπού. Το μόνο πράγμα που είναι πολιτικά αδύνατο είναι η διαγραφή της ονομαστικής αξίας του χρέους. Όμως, αυτή η συζήτηση θα παρέμβει μόνο όταν ολοκληρωθεί το δεύτερο πρόγραμμα».

Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν και τα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου που κάνουν λόγο για τους συνεχείς «καβγάδες» ευρωζώνης και ΔΝΤ, που οδηγούν σε διαζύγιο. Στην Ευρώπη εκτιμούν ότι, πλέον, υπάρχουν οι μηχανισμοί για την παροχή βοήθειας σε χώρα που τυχόν πρέπει να μπει σε πρόγραμμα, πολύ, δε, περισσότερο έχει και την τεχνογνωσία των ελέγχων.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα

Η Αθήνα δεν προσδοκά κάτι θεαματικό από το Eurogroup της 11ης Μαΐου. «Μια κοινή δήλωση των Ευρωπαίων ΥΠΟΙΚ για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις διαπραγματεύσεις θα ήταν το βέλτιστο», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, χωρίς ωστόσο να ανοίγει τα χαρτιά της κυβέρνησης σχετικά με το εάν, μετά και τη συνάντηση των Γιάννη Δραγασάκη και Ευκλείδη Τσακαλώτου με τον Ευρωπαίο τραπεζίτη, Μάριο Ντράγκι, έχει λάβει κάποιες απτές διαβεβαιώσεις, πως μια ανακοίνωση προόδου από το Εurogroup είναι αρκετή ώστε να απελευθερωθούν –έστω και στο ελάχιστο– κάποια χρηματοδοτικά εργαλεία για τη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας.

Έτσι, η κυβέρνηση εμφανίζεται με μικρό καλάθι ενόψει της κρίσιμης συνεδρίασης, ενώ πληροφορίες αναφέρουν πως με τον έναν ή τον άλλο τρόπο –που δεν αποκαλύπτει ωστόσο ποιος είναι αυτός– θα καταφέρει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της εντός και εκτός της χώρας για τον Μάιο. Δηλαδή, ότι θα καταφέρει να εξοφλήσει και την επόμενη δόση του ΔΝΤ.

Με την ελπίδα ότι οι διαπραγματεύσεις θα συνεχίσουν να «τρέχουν», χωρίς να αλλάξει το θετικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί τις τελευταίες ημέρες, η κυβέρνηση ευελπιστεί μέχρι τα τέλη Μαΐου, το αργότερο μέσα στον Ιούνιο, να υπάρχει ένα staff-level agreement, που θα δώσει το πράσινο φως στην ΕΚΤ να χαλαρώσει τη θηλιά της ρευστότητας.

Και οι δύο θέλουν συμφωνία

Τα δύσκολα, όμως, έρχονται τους δύο επόμενους μήνες. Ιούλιος και Αύγουστος αναμένονται καυτοί όχι μόνο για την κυβέρνηση, αλλά –όπως εκτιμούν κυβερνητικοί παράγοντες– και για τους θεσμούς.

Υπάρχουν παρακινδυνευμένα επιχειρήματα, όπως ότι τα ομόλογα της ΕΚΤ που λήγουν μέσα σε αυτούς τους μήνες και που η Αθήνα, αν δεν υπάρχει συμφωνία, μόνο από θαύμα θα μπορούσε να πληρώσει, ανήκουν στο ελληνικό Δίκαιο. Αυτό σημαίνει πως με μια προσφυγή στη Δικαιοσύνη θα μπορούσαν να «κουρευτούν» ερήμην της ΕΚΤ και αντί για 7,2 δισ. που είναι σήμερα, να πάρει η Τράπεζα ακόμα και ένα ευτελές ποσό.

Όμως, οικονομικοί παράγοντες επισημαίνουν πως μια τέτοια κίνηση είναι υψηλού ρίσκου, γιατί εάν «κουρευτούν» ομόλογα της ΕΚΤ, την επόμενη κιόλας ημέρα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα «κλείσει» τη ρευστότητα.

«Αυτός είναι ο τελευταίος φόβος που έχουν οι Ευρωπαίοι. Μια τέτοια κίνηση ενέχει περισσότερους κινδύνους για την Αθήνα», τόνιζαν. Εκείνο που ενδεχομένως να δίνει μια ώθηση στο να κλείσει η συμφωνία είναι πως η αβεβαιότητα των τελευταίων ημερών λειτουργεί υπέρ του να βρεθεί λύση, γιατί αποδυναμώνεται η διαδικασία της ποσοτικής χαλάρωσης.

Δεν είναι εύκολα τα πράγματα

Πάντως, κυβερνητικά στελέχη δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους για το εάν, τελικά, η συμφωνία-«πακέτο» θα καταφέρει να κλείσει μέσα στον επόμενο ενάμιση μήνα, όταν έχουν περάσει, ήδη, τρεις μήνες και οιδιαπραγματεύσεις για τη λεγόμενη συμφωνία-«γέφυρα» είναι ακόμη ανοιχτές. «Δεν θα δώσουμε Ασφαλιστικό και εργασιακά για μια συμφωνία ενός μήνα», έλεγε κυβερνητικό στέλεχος, υπονοώντας πως οι συζητήσεις αφορούν τη συμφωνία-«πακέτο». Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν τη νέα συμφωνία να έρχεται από Σεπτέμβριο, καθώς, τουλάχιστον, τα δημοσιονομικά θέματα που βρίσκονται τώρα στο τραπέζι αφορούν μόνο τη φετινή χρονιά.

Ο εσωκομματικός «κάβος»

Πέρα από τις αντιδράσεις που προκάλεσε η κίνηση της κυβέρνησης να δώσει εικόνα ρήξης και αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις, αναδεικνύοντας τις διαφορές μεταξύ των δύο θεσμών, εξυπηρέτησε και τη στρατηγική της, που δεν είναι άλλη από τη διευθέτηση του χρέους. Αυτό είχε και ως αποδέκτες το εσωτερικό του κόμματος, που φαίνεται ότι είναι σε σημείο… βρασμού. Και αυτό γιατί όχι μόνο η Αριστερή Πλατφόρμα, αλλά και άλλοι βουλευτές ακονίζουν τα μαχαίρια περιμένοντας τη συμφωνία. Στο πρωθυπουργικό γραφείο όμως, αν τελικά ευοδωθούν οι προσπάθειες, θα έχουν ισχυρά επιχειρήματα και ισχυρά αντίβαρα για να «περάσουν» τα μέτρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πιστωθεί μια ενδεχόμενη απομάκρυνση του ΔΝΤ, αλλά και θα έχει βάλει σε έναν εξορθολογισμό το ζήτημα του χρέους. Τότε ποιος θα μπορέσει να πει κουβέντα, πόσω μάλλον να ψηφίσει αρνητικά στη Βουλή.

Όμως, διά τον φόβο των Ιουδαίων, η κυβέρνηση κρατάει πάντα ανοιχτό το ενδεχόμενο να καταφύγει στη λαϊκή ετυμηγορία με ένα δημοψήφισμα, παρά την προοπτική συμφωνίας που διαφάνηκε τις τελευταίες μέρες, ικανοποιώντας και τη ρητορική στελεχών, κυρίως, της Αριστερής Πλατφόρμας.

Από την έντυπη έκδοση του Παρασκηνίου

paraskhnio.gr