Η γλυκιά Αρχαιότητα

Προειδοποίηση. Αν πιστεύετε ότι η ομάδα E.N.D. μάζεψε 600 δις δολάρια πουλώντας αρχαία τεχνολογία στη NASA, η ανάγνωση του υπόλοιπου κειμένου είναι χαμένος χρόνος για εσάς.
Πολύ συχνά καταφεύγουμε στην επίκληση της αρχαίας κληρονομιάς, μια παλινδρόμηση που συνήθως γίνεται με χονδροειδή τρόπο από ένα συνονθύλευμα λαϊκοδεξιών τηλεαστέρων και ακραίων πολιτικών σχηματισμών. 
Ο προσεταιρισμός της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς από πολιτικά υποκείμενα και η επιλεκτική ερμηνεία της είναι σε συμμετρία με τον πρόστυχο εθνομηδενισμό μεγάλου μέρους της Αριστεράς. Ανάλογα με τις ιδεολογικές ανάγκες επιστρατεύεται το ηρωικό πνεύμα της Σπάρτης του Λεωνίδα, η Δημοκρατική Αθήνα, οι περιπέτειες του Ιάσονα ή η στρατιωτική ιδιοφυΐα του Μ. Αλεξάνδρου. Οι Σοφοί της Αρχαιότητας από τον Δημόκριτο μέχρι τον Αριστοτέλη αγιοποιούνται, λες και αποτελούν ένα ενιαίο ιδεολογικό ρεύμα το οποίο εμπεριέχει απόλυτες αξίες και δεν αλληλοσπαράσσονταν από διαμάχες οι οποίες συχνά είχαν και πολιτικές προεκτάσεις. Ποια είναι τελικά η Αρχαιότητα την όποια όλοι προσπαθούν να προσεταιρισθούν ; Αυτό που θα επιχειρήσω είναι όχι μια λεπτομερής ανάλυση αλλά μερικοί προβληματισμοί που ελπίζω να διαλύσουν κάποιες πλάνες.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αρχαίοι συγγραφείς έθεσαν πρώτοι τα περισσότερα από τα θεμελιώδη ερωτήματα που μας απασχολούν μέχρι σήμερα. Επεδίωξαν θαρραλέα να δώσουν απαντήσεις με τα περιορισμένα ερευνητικά μέσα που διέθεταν, με κύριο όπλο την παρατήρηση και την λογική εξέταση. Έργα όπως η Η “Λογική” του Αριστοτέλη και τα “Στοιχεία” του Ευκλείδη είναι θεμελιώδη και διαχρονικά, μπορούμε να τα μελετούμε χωρίς οι μεταγενέστερες μικρές προσθήκες να αναιρούν κάτι το επουσιώδες. Διαβάζοντας τους συλλογισμούς τους αισθανόμαστε αμέσως ότι επικοινωνούμε με σύγχρονα πνεύματα και όχι με κάποιες μυθικές μορφές.
Από την άλλη μεριά μόνο ο Αρίσταρχος υποστήριξε το ηλιοκεντρικό σύστημα το οποίο απορρίφθηκε συνοπτικά από τους υπόλοιπους σοφούς της αρχαιότητας. Επίσης πέθαιναν σαν τις μύγες από απλές λοιμώξεις, οι οποίες σήμερα δεν μας προβληματίζουν με τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούμε. Με την “διαστημική τεχνολογία” που διέθεταν, τίποτα από τα δυο δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. Γιατί πιστεύουμε ότι οι “αρχαίοι τα είπαν όλα” ή ότι όσα έχουν ειπωθεί από τότε μέχρι σήμερα είχαν αρχικά διατυπωθεί από εκείνους ; Γιατί λέγεται ότι στα κείμενα τους κρύβεται ένας κώδικας με τα μυστικά της Ζωής, του Σύμπαντος, των Αρειανών ή άλλων “εξωγήινων πολιτισμών”; Το πρώτο που επιτυγχάνεται με αυτή την τακτική είναι ο εξευτελισμός και η ανυποληψία των υποκειμένων που διατυπώνουν αυτές τις απόψεις. Νομίζω ότι ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλή διέβλεψε αυτή ακριβώς την κατάσταση :
“ .. θα μας θαυμάζουν οι σύγχρονοί μας και οι επόμενοι, και μάλιστα χωρίς να χρειαζόμαστε τον Όμηρο να μας επαινεί, ούτε κανέναν άλλο που με λόγια θα μας ευχαριστήσει προς στιγμήν, όμως την ιδέα που θα σχηματιστεί για τα έργα μας θα τη βλάψει η αλήθεια .. “
Με άλλα λόγια, η παραφιλολογία που φτάνει την επιστημονική φαντασία  δημιουργεί σημαντικά εμπόδια στην κατανόηση των πραγματικών επιτευγμάτων τους. Επίσης είναι προσβολή και αχαριστία προς  τους υπόλοιπους κατακτητές του πνεύματος και της ύλης που τους ακολούθησαν και δεν είχαν ελληνικό όνομα. Για παράδειγμα η φυσικομαθηματική επιστήμη η οποία μας έχει προσφέρει όλα τα σύγχρονα επιστημονικά επιτεύγματα δεν αποτελούσε πεδίο μελέτης των Αρχαίων, απέρριψαν την ιδέα την εφαρμογής των Μαθηματικών στην μελέτη των φυσικών φαινομένων με το επιχείρημα ότι οι αριθμοί δεν μπορούν να αποδώσουν την “ποιότητα”. Η για αιώνες σχολαστική ερμηνεία του Αριστοτέλη, εμπόδισε την ευρεία κατανόηση του σύμπαντος. Ο Νεύτωνας πρώτος διατύπωσε τους τους θεμελιώδεις φυσικομαθηματικούς νόμους, οι οποίοι μας απελευθέρωσαν από την άγνοια του σύμπαντος και τη δεισιδαιμονία.
Μια άλλη περίεργη ιδέα είναι ότι είμαστε τάχα κληρονόμοι και θεματοφύλακες της Αρχαίας Ελλάδας. Σε αυτή την περίπτωση σας διαβεβαιώ ότι ακόμα και αν το κράτος μας και όλοι οι Έλληνες εξαφανισθούν σήμερα, η Αρχαία Ελλάδα και η κληρονομιά της δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο. Το έργο τους είναι ασφαλές και είναι κτήμα όλων των υγιώς σκεπτόμενων ανθρώπων. Σε τελική ανάλυση οι κληρονόμοι της Αρχαιότητας πρέπει να είναι οι γνήσιοι μελετητές και ερμηνευτές της και όχι ένας λαός με χαμηλό επίπεδο παιδείας και ασήμαντη προσφορά στον σύγχρονο πολιτισμό. Επίσης δεν θα ήταν γελοίο αν οι σύγχρονοι Βρετανοί είχαν την απαίτηση να χρησιμοποιούν μόνο εκείνοι τους νόμους του Νεύτωνα για την εκτόξευση δορυφόρων; Δεν θα ξεκαρδιζόμασταν αν υποστήριζαν ότι πίσω από τις εξισώσεις του υπήρχε μια εξωγήινη διάνοια ; Αν οι κάτοικοι της Ρώμης αρχίσουν να ζητούν προνομιακή μεταχείριση στα δικαστήρια επειδή το δίκαιο είναι “Ρωμαϊκό¨; Ποια είναι η δική μας ερμηνεία για την ιστορική αρχαιότητα πέρα από την ευτελή ιδεολογικά αλλά προσοδοφόρα απομίμηση των Ολυμπιακών Αγώνων ;
Ποιοι τελικά ήταν οι Αρχαίοι ; Τα επιτεύγματα τους δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιας μυστικής συνταγής, αλλά η εκδίπλωση της δραστηριότητας ενός λαού σε συνθήκες που ευνοούσαν την καινοτομία στη σκέψη και τη διάχυση των ιδεών. Η νίκη στους Περσικούς Πολέμους χάρισε μια απαράμιλλη αυτοπεποίθηση σε ανθρώπους που πίστεψαν ότι τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο και τα πάντα μπορούν να υποκύψουν στις προσπάθειες τους. Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος έδωσε την δραματική διάσταση σε έναν πολιτισμό ο οποίος πάλευε με το διχασμό και οδήγησε στον προβληματισμό γύρω από την πραγματική ανθρώπινη φύση. Ο Μέγας Αλέξανδρος ολοκλήρωσε την όσμωση των πολιτισμών, την αυτοκρατορική και στρατιωτική διάσταση του Ελληνισμού. Κάπως έτσι, μέσα από τις επιτυχίες και τις αποτυχίες το πνεύμα τους σφυρηλατήθηκε στο νόημα της ζωής το οποίο διατυπώθηκε σε γραπτά κείμενα. Δεν ήταν ούτε υπερήρωες, ούτε άγιοι, αλλά άνθρωποι που αντιμετώπισαν εξαιρετικές περιστάσεις, έθεσαν νέα ερωτήματα και κατευθύνσεις και τελικά έγιναν κλασσικά ιστορικά παραδείγματα.
Αλήθεια είμαστε οι φορείς των ίδιων άοκνων προσπαθειών για την αναγέννηση της χώρας μας ; Δυστυχώς έχουμε χάσει στον Ελλαδικό χώρο την ικανότητα προσαρμογής και η κατάσταση μας μοιάζει περισσότερη με αυτή ενός κουρασμένου αλόγου παγιδευμένου στο βάλτο χωρίς μεγάλη θέληση να καλπάσει ξανά. Πιο απλά θα καταλήξω, ότι το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να αφήσουμε την ενασχόληση μας με τους εξασφαλισμένους στη δόξα τους προγόνους μας και να κοιτάξουμε να διορθώσουμε τα χάλια μας. Επειδή στην σύγχρονη εποχή δεν έχουμε επιδείξει κάποια σημαντική προσφορά στον πολιτισμό και τα προβλήματα μας είναι πάντα πιεστικά, η επίκληση της αρχαίας κληρονομιάς μας χωρίς κάποια γόνιμη πρόταση γίνεται για ψυχολογικούς λόγους, είναι η ψυχολογική υπεραναπλήρωση της εθνικής μας καχεξίας.-
Γιώργος Χαρκοφτάκης
manamachine.wordpress.com
katohika.gr