Ποιόν πολεμά η Αμερική;

Τίποτα δεν μπορεί να συγχωρήσει ή να δικαιολογήσει μια τρομοκρατική πράξη, είτε αυτή διαπράττεται από θρησκευτικούς φονταμενταλιστές, ιδιωτικές αστυνομίες ή λαϊκά κινήματα αντίστασης, είτε εμφανίζεται ως ανταποδοτικός πόλεμος από μια αναγνωρισμένη κυβέρνηση. Ο βομβαρδισμός του Αφγανιστάν δεν αποτελεί ανταπόδοση στις επιθέσεις κατά της Νέας Υόρκης και της Ουάσιγκτον.

Είναι απλώς μια ακόμη τρομοκρατική ενέργεια κατά των ανθρώπων του πλανήτη. Κάθε άνθρωπος που σκοτώνεται προστίθεται στο φρικιαστικό σύνολο των πολιτών που σκοτώθηκαν στην Νέα Υόρκη και στην Ουάσινγκτον. Δεν είναι ένας τρόπος συμψηφισμού.

Στις 11/11 του 2001 οι πιλότοι [αν υπήρχαν πιλότοι] που επιτέθηκαν έθεσαν μια για πάντα τέρμα στον «ομαλότητα» και συνεπακόλουθα στο όποιο «αίσθημα ασφαλείας» επικρατούσε στον Πρώτο Κόσμο [Πρώτος Κόσμος αποκαλούνται οι πλούσιες χώρες] Αυτή η ψευδής «ομαλότητα» συμπορευόταν με τις ακραίες καταστάσεις της ταπείνωσης, της φτώχειας και όλων των βασάνων που ήταν και εξακολουθούν να είναι, συγκρίσιμα με ότι συνέβη στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στον ομφαλό του Καπιταλισμού, της οικονομικής ζωής της Νέας Τάξης Πραγμάτων. Όλες αυτές οι ακραίες καταστάσεις πενίας τρόμου και θανάτου αλληλοσυνδέονται.

Η σύγκριση των κλιμακώσεων του τρόμου είναι τόσο μάταιη κι αυτάρεσκη όσο και η σύγκριση των κλιμακώσεων του θάρρους. Κανένα από τα δύο δεν μπορεί αν εκτιμηθεί από μακριά. Εκτός από τα χιλιάδες παθητικά θύματα της στιγμιαίας επίθεσης, οι 19 αεροπειρατές έδωσαν την ζωή τους (και δεν ήταν δειλοί, όπως έσπευσε να δηλώσει ο κρετίνος Μπους) ούτε επίσης ήταν δειλοί οι 343 πυροσβέστες του Μανχάταν. Δικαιούται όμως κάποιος να συγκρίνει τις αντιδράσεις που σημειώθηκαν στα δύο αντίθετα άκρα.

Η τραγωδία της Νέας Υόρκης κινητοποίησε αμέσως τις κυβερνήσεις του Πρώτου Κόσμου και προκάλεσε έναν πόλεμο του οποίου οι σκοποί είναι ανέφικτοι. Όπως σε όλες τις τραγωδίες είναι προβλέψιμο ότι επακολουθεί η εκδίκηση και η σφαγή. Θα πρέπει να είναι σκληρό για τον απλό Αμερικανό που βυθίστηκε πρόσφατα σε πένθος, να κοιτάξει τον κόσμο με τα μάτια του δακρυσμένα και να αντικρίσει κάτι που θα τους φανεί ως καθαρή αδιαφορία. Δεν πρόκειται όμως για αδιαφορία αλλά απλώς για οιωνό. Για την έλλειψη έκπληξης. Για την κοινότοπη γνώση πως αυτό που προκαλείται γύρω μας κάποια στιγμή φτάνει και σ’ εσάς.

Αντίθετα οι ακρότητες που προηγήθηκαν της τραγωδίας στην Ν.Υ. αγνοήθηκαν υποτιμήθηκαν ή αντιμετωπίσθηκαν ως άσχετες από εκείνους που είχαν την εγωπάθεια να πιστεύουν ότι διέθεταν το δικαίωμα να κυβερνήσουν τον κόσμο, να του υπαγορεύουν και αν του επιβάλλουν την θέληση τους. Κάθε έκκληση ή προειδοποίηση που αφορούσε την καταστροφή που θα έφερνε η καταστροφή, έπεσε σε ώτα μη μη ακούονταν.

Στις 11/11/2002 ένας εφιάλτης έγινε πραγματικότητα, ένα γεγονός που εξηγεί εν μέρει την υστερία που ακολούθησε. Μέσα σε αυτή την υστερία ξεπρόβαλλε ένα νέο είδος μονάρχη. Ισχυρός ανελέητος και οπλισμένος μέχρι τα δόντια. Είναι ένα είδος μονάρχη που ο κόσμος δεν είχε γνωρίσει μέχρι τώρα. Βασίλειο του είναι το ωμό κεφάλαιο κατακτήσεις του οι αναδυόμενες αγορές, προσευχές του τα κέρδη, τα σύνορα του απεριόριστα τα όπλα του πυρηνικά και βαθμωτά. Ακόμη και η προσπάθεια να τον φανταστείς, ακόμη και η προσπάθεια να τον φέρεις ολόκληρο μέσα στο οπτικό σου πεδίο θέτει σε κίνδυνο την ψυχική σου υγεία και μπορεί να σε οδηγήσει στην γελοιοποίηση. Σε κίνδυνο η ψυχική σου υγεία; Ναι!!

Πέρα από την εξάπλωση της παγκόσμιας φτώχειας κι ανέχειας και των εκτοπίσεων –αυτή είναι η λέξη που χρησιμοποιούν οι επιτροπές για τους ανέστιους- η παγκοσμιοποίηση οδήγησε τον Πρώτο Κόσμο σε ακρότητες, εσχατολογικές αυτή την φορά. Όσοι ζουν στον Πρώτο Κόσμο δεν έχουν πια κοινό σημείο αναφοράς το μέλλον τους. Οι πλούσιες κοινωνίες χάνουν όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό το χρονικό πλαίσιο που είναι απαραίτητο για οποιαδήποτε πνευματική ζωή και υγεία. Οι πολιτικοί από την άλλη ζουν και κινούνται από την μία δημοσκόπηση μέχρι την άλλη. Τα πιο μακρόπνοα σχέδια τους δεν ξεπερνούν, στην καλύτερη περίπτωση, τα όρια της θητείας τους. Δεν είναι ικανοί να προχωρήσουν παραπέρα και δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους –παρά μόνο ρητορικά- τις μελλούμενες γενιές. Όλα τα μελλούμενα έχουν κλαπεί από τα απρόοπτα των αγορών.

Στο μεταξύ αυτοί που παίρνουν όντως τις αποφάσεις, είναι αυτοί που που διευθύνουν αυτές τις αγορές και κάνουν τις επιλογές των αποφάσεων τους με βάση τις ωριαίες ή το πολύ της ημερήσιες διακυμάνσεις της. Οι συντάξεις γήρατος – υποσχετικές για ασήμαντα μικρά κέρδη- διακυβεύονται για άμεσα οφέλη. Από την στιγμή που ο Μπους αποχώρησε από το Πρωτόκολλο του Κιότο αυτό ισχύει για ολόκληρο τον πλανήτη και την κατάσταση αυτή την αποκαλούν δημοκρατία.

Ποιόν πολεμά η Δημοκρατική Αμερική;

Την επαύριο της παράλογης επίθεσης αυτοκτονίας κατά του Πενταγώνου και του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, ένας Αμερικανός εκφωνητής στη τηλεόραση είπε: “Σπάνια το καλό και το κακό έκαναν αισθητή την παρουσία τους τόσο ξεκάθαρα όσο την περασμένη Τρίτη. Άνθρωποι που μας ήταν άγνωστοι, σφάγιασαν ανθρώπους που ξέραμε και το έκαναν με απέραντη ιταμότητα”. Αμέσως μετά ξέσπασε σε κλάματα.

Εδώ είναι το πρόβλημα. Η Αμερική βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με ανθρώπους που δεν ξέρει. Ωστόσο, προτού καν εντοπίσει την ταυτότητα της ή αρχίσει έστω να αντιλαμβάνεται τη φύση των εχθρών της, η κυβέρνηση των ΗΠΑ, με βεβιασμένη δημοσιότητα και ενοχλητική ρητορική, συγκρότησε ένα “Διεθνή Συνασπισμό κατά της Τρομοκρατίας” κινητοποίησε το στρατό της, την αεροπορία, το ναυτικό της, τα ΜΜΕ και τα ενέταξε όλα αυτά στον αγώνα.

Το πρόβλημα είναι πως από τη στιγμή που η Αμερική πάει σε πόλεμο, δεν μπορεί να επιστρέψει χωρίς να έχει κάνει πόλεμο. Αν δε βρει εχθρούς πρέπει, για χάρη των εξοργισμένων πολιτών της, να τους κατασκευάσει. Από τη στιγμή που θα αρχίσει ο πόλεμος θα αναπτύξει μια δική του δυναμική κι εμείς δε θα μπορούμε να καταλάβουμε τι γίνεται. Εκείνο που παρακολουθούμε σήμερα είναι το θέαμα της ισχυρότερης χώρας του κόσμου να αντιδρά ενστικτωδώς και οργισμένα, καθοδηγούμενη από ένα παλιό μαχητικό ένστικτο και να προχωράει σε ένα νέο είδος πολέμου. Ξαφνικά ενώ η Αμερική θέλει να προστατεύσει τον εαυτό της, τα αμερικάνικα πολεμικά πλοία, οι πύραυλοι της και τα F16 αεριωθούμενα της μοιάζουν πεπαλαιωμένα και άχρηστα.

Στις 20/9/2000, το πεντάγωνο είπε πως είχε κάποιες αμφιβολίες για την ταυτότητα ορισμένων από τους αεροπειρατές. Την ίδια μέρα, ο πρόεδρος Μπους δήλωνε: «Ξέρουμε επακριβώς ποιοι είναι οι τρομοκράτες και ποιες οι κυβερνήσεις που τους υποστηρίζουν». Είναι σαν να γνωρίζει κάτι ο πρόεδρος Μπους, που δεν γνωρίζουν το FBI και ο αμερικανός λαός. Στο λόγο που εκφώνησε ο Μπους στο Κογκρέσο την ίδια μέρα, αποκάλεσε τους εχθρούς της Αμερικής «εχθρούς της ελευθερίας». «Οι Αμερικανοί αναρωτιούνται γιατί μας μισούν» είπε. «Μισούν τις ελευθερίες μας – τη θρησκευτική μας ελευθερία, την ελευθερία του λόγου, την ελευθερία να ψηφίζουμε και την ελευθερία να διαφωνούμε μεταξύ μας» στο σημείο αυτό ζητά από το λαό να κάνουν δυο άλματα πίστης.

1ον Να αποδεχτούν πως, οι εχθροί είναι όντως αυτοί τους οποίους κατονομάζει η κυβέρνηση των ΗΠΑ, έστω κι αν δεν έχει ουσιώδεις ενδείξεις για να στηρίξει τις απόψεις της.

2ον Να αποδεχτούν πως, τα κίνητρα αυτού του εχθρού είναι εκείνα που υποδεικνύει η κυβέρνηση των ΗΠΑ, τα οποία όμως δεν μπορεί ούτε αυτά να στηρίξει.

Για στρατηγικούς, στρατιωτικούς και οικονομικούς λόγους είναι ζωτικής σημασίας για την κυβέρνηση των ΗΠΑ, να πείσει το αμερικάνικο κοινό πως δέχονται επίθεση η προσήλωση της Αμερικής στην ελευθερία και τη δημοκρατία και ο αμερικάνικος τρόπος ζωής. Στην κατάσταση οργής, θυμού και θλίψης που επικρατεί, είναι εύκολο να περάσει μια τέτοια άποψη. Ωστόσο, αν αυτό αληθεύει, είναι λογικό να αναρωτηθεί κανείς γιατί επελέγησαν ως στόχοι τα σύμβολα της οικονομικής και στρατιωτικής κυριαρχίας της Αμερικής. Γιατί όχι το Άγαλμα της Ελευθερίας;

Μήπως η θανατηφόρα οργή που οδήγησε στις επιθέσεις δεν είχε στόχο την αμερικάνικη δημοκρατία και ελευθερία αλλά τη στήριξη και τη προσκόλληση της αμερικάνικης κυβέρνησης σε άλλα, εντελώς αντίθετα πράγματα, όπως η στρατιωτική και οικονομική τρομοκρατία, τις εξεγέρσεις, τις στρατιωτικές δικτατορίες, τον θρησκευτικό φανατισμό και την αδιανόητη- έξω από την Αμερική- γενοκτονία. Προτού η Αμερική τεθεί επικεφαλής του «Διεθνούς Συνασπισμού κατά της Τρομοκρατίας», προτού αναγκάσει τις υπόλοιπές χώρες να λάβουν ενεργό μέρος σε μια θεϊκή σχεδόν αποστολή, η «Επιχείρηση Αιώνια Δικαιοσύνη» μετονομάστηκε σε «Επιχείρηση Διαρκούς Ειρήνης», επειδή έγινε υπόδειξη πως, η πρώτη ονομασία θα μπορούσε να προσβάλει τους μουσουλμάνους, που πιστεύουν πως μόνο ο Αλλάχ μπορεί να απομένει αιώνια δικαιοσύνη, θα ήταν καλό να δοθούν μερικές διευκρινήσεις.

Αιώνια Δικαιοσύνη και Διαρκής Ειρήνη για ποιόν;

Πρόκειται γενικά για πόλεμο της Αμερικής κατά της τρομοκρατίας; Τι ακριβώς επιζητεί να εκδικηθεί; Την τραγική απώλεια 7000 ανθρώπων; Την κατακρήμνιση δεκαπέντε εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων κτιριακών εγκαταστάσεων στο Μανχάταν; Την καταστροφή μιας πτέρυγας του πενταγώνου; Την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας; Τη χρεοκοπία κάποιων αεροπορικών εταιριών και τη πτώση που σημειώθηκε στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης; Ή μήπως πρόκειται για κάτι παραπάνω από αυτό;

Το 1996, η Μαντλίν Ολμπράιτ, αντιπρόσωπος τότε των Ηνωμένων Εθνών στον ΟΗΕ, όταν σε μια τηλεοπτική εκπομπή πανεθνικής εμβέλειας ρωτήθηκε πως αισθανόταν που πεντακόσιες χιλιάδες παιδιά στο Ιράκ είχαν πεθάνει εξαιτίας των αμερικάνικων οικονομικών κυρώσεων, απάντησε πως επρόκειτο για μια «πολύ δύσκολη επιλογή, αλλά συνυπολογίζοντας τα πάντα πιστεύουμε πως άξιζε τον κόπο». Η Μαντλίν Ολμπράιτ δεν έχασε ποτέ τη δουλειά της εξαιτίας αυτής της δήλωσης. Εξακολούθησε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο αντιπροσωπεύοντας τις επιδιώξεις της κυβέρνησης των ΗΠΑ ή, πιο σωστά, υπερασπιζόμενη τις κυρώσεις κατά του Ιράκ και φροντίζοντας να συνεχιστούν. Στο μεταξύ, τα παιδιά εξακολουθούν να πεθαίνουν.

Να λοιπόν που βρίσκεται το θέμα: στη διφορούμενη διάκριση μεταξύ πολιτισμού και αγριότητας, μεταξύ της «σφαγής αθώων ανθρώπων» ή αν προτιμάτε, «μιας σύγκρουσης πολιτισμών» και «παράπλευρων απωλειών». Πρόκειται για την περίπλοκη και ιδιόμορφη Άλγεβρα της Αιώνιας Δικαιοσύνης. Καθώς παρακολουθούμε υπνωτισμένοι, η επιχείρηση Διαρκής Ελευθερία ξεδιπλώνεται στις οθόνες της τηλεόρασης. Ένας συνασπισμός των υπερδυνάμεων του κόσμου συγκεντρώνεται κατά του Αφγανιστάν, μιας από τις πιο πτωχές χώρες και πιο κατεστραμμένες από τον πόλεμο χώρες, όπου η κυβέρνηση των Ταλιμπάν προσφέρει καταφύγιο στον Οσάμα Μπιν Λάντεν, τον άνθρωπο που υποτίθεται ότι είναι υπεύθυνος για την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου.

Το μόνο που μπορεί να θεωρηθεί παράπλευρη απώλεια στο Αφγανιστάν είναι οι κάτοικοι του (ανάμεσα σε αυτούς και μισό εκατομμύριο ανάπηρα ορφανά. Υπάρχουν εκθέσεις που αναφέρουν πως ανάπηρα παιδιά τρέχουν πανικόβλητα κουτσαίνοντας, όταν τα αεροπλάνα ρίχνουν τεχνητά πόδια στα απομακρυσμένα δυσπρόσιτα σημεία). Η οικονομία του Αφγανιστάν κείτεται σε ερείπια. Στην ουσία, το πρόβλημα για ένα στρατό εισβολής είναι πως στο Αφγανιστάν δεν υπάρχουν στρατιωτικές βάσεις, βιομηχανικά συγκροτήματα, εργοστάσια επεξεργασίας νερού. Τα αγροκτήματα έχουν μετατραπεί σε μαζικούς τάφους και ολόκληρη η ύπαιθρος είναι σπαρμένη νάρκες. Σύμφωνα με πιο πρόσφατους υπολογισμούς, αυτές ανέρχονται σε δέκα εκατομμύρια. Ο αμερικανικός στρατός, λοιπόν, για να πάει εκεί τους στρατιώτες του, θα πρέπει να καθαρίσει πρώτα τον τόπο από τις νάρκες και να κατασκευάσει δρόμους.

Ένα εκατομμύριο Αφγανοί, φοβούμενοι αμερικανική επίθεση, έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους και έχουν συρρεύσει στα σύνορα με το Πακιστάν. Τα Ηνωμένα Έθνη υπολογίζουν πως οχτώ εκατομμύρια Αφγανοί θα χρειαστούν επείγουσα βοήθεια, καθώς τα αποθέματα τροφίμων έχουν αρχίσει να εξαντλούνται- οι υπηρεσίες τροφίμων και βοηθείας έχουν αποχωρήσει- ενώ το BBC αναφέρει πως εκεί έχει αρχίσει να εκτυλίσσεται μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις των τελευταίων ετών. Δείγμα της Αιώνιας Δικαιοσύνης στον καινούριο αιώνα. Πολίτες που λιμοκτονούν, ενώ άλλοι περιμένουν να σκοτωθούν.

Στην Αμερική συζητούν σοβαρά «να βομβαρδίσουν τόσο σφοδρά το Αφγανιστάν, ώστε να το γυρίσουν στην εποχή του Λίθου». Ας τους πει, παρακαλώ κάποιος, πως το Αφγανιστάν βρίσκεται ήδη στην Εποχή του Λίθου και πως η Αμερική έχει συμβάλει αρκετά στην κατάσταση αυτή. Οι αμερικανοί μπορεί να είναι λίγο μπερδεμένοι σχετικά με το που βρίσκεται το Αφγανιστάν – μαθαίνουμε από ρεπορτάζ πως στις ΗΠΑ υπάρχει μεγάλη ζήτηση χαρτών αυτής της χώρας- αλλά η κυβέρνηση των ΗΠΑ και οι Αφγανοί είναι παλιοί φίλοι.

Το 1979, μετά την εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν, η CIA και η ISI (οι μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν) εξαπέλυσαν τη μεγαλύτερη μετά το πόλεμο του Βιετνάμ κρυφή επιχείρηση της CIA. Σκοπός τους ήταν να τιθασεύσουν την αφγανική αντίσταση κατά των Σοβιετικών και να τη διευρύνουν σε ιερό πόλεμο, ένα ισλαμικό τζιχάντ που θα έστρεφε τις εντός της Σοβιετικής Ένωσης μουσουλμανικές χώρες κατά του κουμμουνιστικού καθεστώτος και κάποια στιγμή θα το αποσταθεροποιούσε. Όταν άρχισε η επιχείρηση αυτή, σκοπός της ήταν να μετατρέψει το Αφγανιστάν σε Βιετνάμ της Ρωσίας. Η επιχείρηση εξελίχτηκε σε κάτι παραπάνω. Με τα χρόνια και μέσω της ISI, η CIA χρηματοδοτούσε χιλιάδες ριζοσπάστες μουτζαχεντίν από σαράντα μουσουλμανικές χώρες ως στρατιώτες του ακήρυχτου πολέμου που διεξήγε η Αμερική. Το σύνολο των μουτζαχεντίν αυτών αγνοούσε πως έκαναν το τζιχάντ τους για λογαριασμό του μπάρμπα- Σαμ. Η ειρωνεία είναι πως η Αμερική αγνοούσε επίσης πως χρηματοδοτούσε ένα μελλοντικό πόλεμο εναντίον της.

Η CIA χορηγούσε αφειδώς χρήματα και στρατιωτικό υλικό, αλλά οι γενικές δαπάνες είχαν γίνει υπέρογκες και χρειάζονταν όλο και περισσότερα χρήματα. Οι μουτζαχεντίν διέταξαν τους αγρότες να φυτέψουν όπιο ως «επαναστατικό φόρο». Με την προστασία της ISI δημιουργήθηκαν σε όλο το Αφγανιστάν εκατοντάδες εργαστήρια παρασκευής ηρωίνης. Μέσα σε δυο χρόνια μετά την άφιξη της CIA στο Πακιστάν, η περιοχή στα σύνορα Αφγανιστάν –Πακιστάν έχει μεταβληθεί στον μεγαλύτερο παραγωγό ηρωίνης στο κόσμο και η μεγαλύτερη πηγή τροφοδοσίας με ηρωίνη των αμερικανικών πόλεων. Το ετήσιο κέρδος έφτανε τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια, τα όποια επενδύονταν στην εκπαίδευση και στον εξοπλισμό. Το 1989, οι Ρώσοι, αφού αιμορράγησαν έπειτα από 10 χρόνια συγκρούσεων, αποχώρησαν από το Αφγανιστάν αφήνοντας πίσω τον πολιτισμό του σε ερείπια. Ο εμφύλιος πόλεμος όμως συνέχισε να μαίνεται στο Αφγανιστάν και το τζιχάντ απλώθηκε στη Τσετσενία, στο Κόσσοβο και κάποια στιγμή και στο Κασμίρ.

Το 1996, οι Ταλιμπάν – μια περιθωριακή μέχρι τότε αίρεση επικίνδυνων και σκληροπυρηνικών φονταμενταλιστών – κατάφεραν και κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν. Τους χρηματοδότησε η ISI και τους υποστήριξαν πολλά από τα πολιτικά κόμματα του Πακιστάν. Οι Ταλιμπάν εγκατέστησαν ένα θεοκρατικό καθεστώς τρόμου, και κατήργησαν όλα τα ατομικά δικαιώματα. Είναι απίθανο πως η προοπτική ενός πολέμου ή η απειλεί κατά της ζωής των αμάχων θα την τρομάξει ή θα την εκτρέψει από τους σκοπούς της. Ύστερα από όλα όσα συνέβησαν, αποτελεί έσχατη ειρωνεία το γεγονός ότι Αμερικάνοι και Ρώσοι δίνουν τα χέρια για να ξανακαταστρέψουν το Αφγανιστάν. Το ερώτημα είναι: μπορεί να καταστρέψει κανείς το κατεστραμμένο; Η ρίψη περισσότερων βομβών θα ταράξει την ησυχία των νεκρών. Το ερημωμένο τοπίο του Αφγανιστάν υπήρξε ο εντάφιος χώρος του σοβιετικού κομμουνισμού και ο βατήρας για τη μονοπολική παγκόσμια κυριαρχία της Αμερικής. Δημιούργησε χώρο για τον νέο καπιταλισμό και την παγκοσμιοποίηση, όπου κυριαρχεί επίσης η Αμερική.

Οι πιστοί σύμμαχοι της Αμερικής;

Το Πακιστάν έχει υποφέρει κι αυτό υπέρμετρα. Η κυβέρνηση της Αμερικής δεν διστάζει να υποστηρίζει στρατιωτικές δικτατορίες. Στο Πακιστάν, πριν από την έλευση της CIA,υπήρχε μια μικρή αγροτική αγορά οπίου. Μεταξύ του 1979 και 1985, ο αριθμός των ναρκομανών, ο οποίος ήταν ασήμαντος, αυξήθηκε αλματωδώς. Ακόμα και πριν από την 11 Σεπτεμβρίου υπήρχαν εκατομμύρια Αφγανοί πρόσφυγες που ζούσαν σε κατασκηνώσεις κατά μήκος των συνόρων με το Πακιστάν προκειμένου να ξεφύγουν από το καθεστώς των Ταλιμπάν.

Η οικονομία του Πακιστάν καταρρέει. Οι βίαιες συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων αιρέσεων, τα προγράμματα δομικών προσαρμογών της παγκοσμιοποίησης και οι βαρόνοι ναρκωτικών κομματιάζουν τη χώρα. Τα κέντρα εκπαίδευσης τρομοκρατών και οι μαντράσες (σχολές στις οποίες διδάσκουν το κοράνι), που είχαν δημιουργηθεί για να πολεμήσουν τους Σοβιετικούς, έχουν σπαρεί σε όλη τη χώρα και παράγουν φομαντελιστές με τρομακτική λαϊκή απήχηση μέσα στο ίδιο το Πακιστάν. Οι Ταλιμπάν, τους οποίους η πακιστανική κυβέρνηση υποστήριζε, χρηματοδοτούσε και προωθούσε επί χρόνια, έχουν υλικές και στρατιωτικές συμμαχίες με τα πολιτικά κόμματα του Πακιστάν. Σήμερα η κυβέρνηση των ΗΠΑ ζήτα (;) από το Πακιστάν να πνίξει το χαϊδεμένο κατοικίδιο που έτρεφε με τα ίδια της τα χέρια στη πίσω αυλή της.

Στον καταιγισμό των μέσων ενημέρωσης που εξαπολύθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου, τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα αγνόησαν κραυγαλέα την ιστορία της αμερικάνικης ανάμειξης στο Αφγανιστάν. Έτσι, για όσους δεν ξέρουν την ιστορία αυτή, η τηλεοπτική κάλυψη των επιθέσεων μπορεί να αποβεί συγκινητική, διεγερτική και για τους κυνικούς ίσως και ευχάριστη. Όσοι όμως γνωρίζουν την πρόσφατη ιστορία του Αφγανιστάν, θα βρουν την παρουσίαση του θέματος από μέρους της αμερικανικής τηλεόρασης και τη ρητορική περί «Διεθνούς Συνασπισμού κατά της Τρομοκρατίας» απλώς προσβλητική. Ο «ελεύθερος τύπος» της Αμερικής καθώς και η «ελεύθερη αγορά» μπορεί να θεωρηθούν πως ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό γι αυτό.

Η επιχείρηση Διαρκής Ειρήνη διεξάγεται προφανώς για να διατηρηθεί ο αμερικάνικος τρόπος ζωής. Θα καταλήξει όμως στη πλήρη υπονόμευση του. Θα σπείρει σε όλο τον κόσμο ακόμα πιο πολύ μίσος και οργή. Για τους καθημερινούς ανθρώπους στην Αμερική σημαίνει μια ζωή σε ένα κλίμα αρρωστημένης αβεβαιότητας. Έχουν υπάρξει προειδοποιήσεις για την πιθανότητα ενός βιολογικού πολέμου και τη θανάσιμη χρησιμοποίηση των αεροπλάνων για τους αεροψεκασμούς. Ο θάνατος κάθε τόσο λίγων ανθρώπων μπορεί ν αποδειχτεί πολύ χειρότερος από τη συνολική εκμηδένιση με μια πυρηνική βόμβα.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ και αναμφίβολα οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο θα εκμεταλλευτούν το πολεμικό κλίμα για να φιμώσουν τις πολιτικές ελευθερίες, να περιορίσουν την ελευθερία του λόγου, να πιέσουν θρησκευτικές και εθνικές μειονότητες, να περικόψουν δημόσιες δαπάνες και να διοχετεύσουν μεγάλα χρηματικά ποσά στη βιομηχανία όπλων. Με ποιο στόχο; Ο πρόεδρος Μπους δεν μπορεί να απαλλάξει τον κόσμο από τους κακούς, στον ίδιο βαθμό που δεν μπορεί να τον γεμίσει με αγίους. Είναι παράλογο η κυβέρνηση των ΗΠΑ να βαυκαλίζεται ακόμα με την ιδέα πως μπορεί, ασκώντας περισσότερη βία και καταπίεση, να ξεριζώσει τη τρομοκρατία.

Η τρομοκρατία είναι το σύμπτωμα όχι η ασθένεια. Η τρομοκρατία δεν έχει χώρα. Είναι διεθνής και παγκόσμια, όπως οι επιχειρήσεις σαν την coca-cola, τη Nike ή την apple. Με τις πρώτες ενδείξεις αναταραχής, οι τρομοκράτες μπορούν να τα μαζέψουν και να μεταφέρουν τα εργοστάσια τους από χώρα σε χώρα, αναζητώντας καλύτερους όρους. Όπως ακριβώς κάνουν οι πολυεθνικές. Η τρομοκρατία είναι ένα φαινόμενο που πιθανόν να μην εκλείψει ποτέ. Ωστόσο, για να περιοριστεί, το πρώτο που πρέπει να κάνει η Αμερική είναι να κατανοήσει τουλάχιστον πως σε αυτόν εδώ τον πλανήτη υπάρχουν και άλλα έθνη και άλλα ανθρώπινα όντα. Αντί γι αυτό, όταν ρώτησαν τον Ντόναλτν Ραμσφελντ, υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ, ποια θα ήταν η νίκη της Αμερικής σε αυτό τον πόλεμο, εκείνος απάντησε πως, αν μπορούσε να πείσει τον κόσμο ότι πρέπει να επιτραπεί στους Αμερικανούς να συνεχίσουν τον τρόπο ζωής τους, αυτό θα το θεωρούσε νίκη.

Η επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν το επισκεπτήριο από έναν κόσμο που έχει υποφέρει φοβερά. Το μήνυμα μπορεί να γράφτηκε από τον Μπιν Λάντεν –ποιος ξέρει;- και να στάλθηκε από τους αγγελιοφόρους του. Θα μπορούσε όμως να έχει υπογραφεί μια χαρά από τα φαντάσματα των θυμάτων από τους μέχρι σήμερα πολέμους που έχει διεξάγει η Αμερική. Από τα εκατομμύρια δηλαδή που σκοτώθηκαν στη Κορέα, στο Βιετνάμ και στη Καμπότζη, από τους δεκαεπτάμιση χιλιάδες ανθρώπους που σκοτώθηκαν στο Ισραήλ-με την υποστήριξη των ΗΠΑ- εισέβαλε στο Λίβανο το 1992, από τους χιλιάδες χιλιάδες Ιρακινούς που σκοτώθηκαν στην επιχείρηση Καταιγίδα της Ερήμου, από τους χιλιάδες Παλαιστίνιους που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας ενάντια στην ισραηλινή κατοχή της Δυτικής Όχθης. Ακόμα, από τα εκατομμύρια που θανατώθηκαν στη Γιουγκοσλαβία, τη Σομαλία, την Αιτή, τη Χιλή, τη Νικαράγουα, το Ελ Σαλβαδόρ, στη Δομινικανή Δημοκρατία και στον Παναμά οι τρομοκράτες, οι δικτάτορες και οι γενοκτόνοι τους οποίους η αμερικανική κυβέρνηση υποστηρίζει, εκπαιδεύει, χρηματοδοτεί και εφοδιάζει με όπλα. Φυσικά ο κατάλογος αυτός απέχει πολύ από το να είναι πλήρης. Για μια χώρα που έχει αναμειχθεί σε τόσους πολέμους και διενέξεις, ο αμερικανικός λαός είναι εξαιρετικά τυχερός.

O George Monbiot (Guardian 18/9/2001) δήλωσε πως αν δεν υπήρχε ο Οσάμα μπιν Λάντεν, η Αμερική θα έπρεπε να τον εφεύρει. Κατά κάποιον τρόπο όμως η Αμερική είναι αυτή που τον έχει εφεύρει. Ο Λάντεν ήταν ανάμεσα στους πολεμιστές του Ιερού Πολέμου που πήγαν στο Αφγανιστάν το 1979, όταν η CIA άρχισε εκεί τις επιχειρήσεις της. Έχει την ξεχωριστή τιμή να είναι δημιούργημα της CIA και να καταζητείται από το FBI. Μέσα σε ένα δεκαπενθήμερο προήχθη από απλός ύποπτος, σε πρωταρχικός ύποπτος, ενώ στη συνέχεια, παρά την ουσιαστική έλλειψη ουσιαστικών στοιχείων, βρέθηκε στη κορυφή εκείνων που καταζητούνται «νεκροί ή ζωντανοί».

Από όσα έχουν προκύψει ως τώρα, είναι αδύνατον να βρει κανείς ενδείξεις πως ο Λάντεν έχει σχέση με την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. Το μόνο βασικό ενοχοποιητικό στοιχείο για αυτόν είναι πως δεν την καταδίκασε. Από όσα είναι γνωστά για το μέρος που μένει και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δρα, είναι σχεδόν απόλυτα βέβαιο πως ούτε σχεδίασε προσωπικά αλλά ούτε και εκτέλεσε ο ίδιος την επίθεση.

Η απάντηση των Ταλιμπάν στο αίτημα των ΗΠΑ για την έκδοση του είναι απόλυτα λογική: «Φέρτε μας αποδείξεις και θα σας τον παραδώσουμε».

Η απάντηση του προέδρου Μπους στο αίτημα αυτό ήταν: «Δεν διαπραγματευόμαστε»

Ποιος όμως είναι στη πραγματικότητα ο Οσάμα μπιν Λάντεν;

Ή μάλλον να το θέσω αλλιώς: Τι είναι ο Οσάμα μπιν Λάντεν;

Ο Οσάμα μπιν Λάντεν είναι το οικογενειακό μυστικό της Αμερικής. Είναι ο doppelganger (σωσίας), το σκοτεινό alter ego του αμερικανού προέδρου. Το άγριο δίδυμο όλων αυτών που υποτίθεται πως είναι όμορφα και πολιτισμένα. Δημιουργήθηκε από το περισσευούμενο πλευρό ενός κόσμου ρημαγμένου από την εξωτερική πολιτική της Αμερικής: τη διπλωματία των κανονιοφόρων της, το πυρηνικό της οπλοστάσιο, την ωμά διακηρυγμένη πολιτική της για πλήρη κυριαρχία, την ανατριχιαστική αδιαφορία της για τις ζωές των άλλων, τις βάρβαρες στρατιωτικές επεμβάσεις της, την υποστήριξη που προσφέρει σε αυταρχικά και δικτατορικά καθεστώτα, την αδυσώπητη οικονομική ατζέντα της που κατατρώει σαν σμήνος ακριδών τις οικονομίες των ποιο φτωχών χωρών του κόσμου, τις αρπαχτικές πολυεθνικές της, που μας αφαιρούν ακόμα και τον αέρα που αναπνέουμε, τη γη που πατάμε, το νερό που πίνουμε και τις σκέψεις που κάνουμε.

Τώρα που το οικογενειακό μυστικό αποκαλύφθηκε, οι δίδυμοι άρχισαν να μουντζουρώνουν ο ένας τον άλλον και βαθμιαία εναλλάξ. Τα όπλα τους, οι βόμβες τους και τα ναρκωτικά τους διαγράφουν κύκλους. Οι πύραυλοι Στίγκερ, που θα πλήξουν τα αμερικάνικα ελικόπτερα, έχουν χορηγηθεί από τη CIA. Η ηρωίνη που χρησιμοποιούν οι Αμερικάνοι ναρκομανείς προέρχεται από το Αφγανιστάν. Η κυβέρνηση Μπους χορήγησε στο Αφγανιστάν βοήθεια σαράντα τριών εκατομμυρίων δολαρίων για τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών.

Οι δίδυμοι έχουν αρχίσει να δανείζονται ακόμα και τη ρητορεία ο ένας του άλλου. Καθένας αποκαλεί τον άλλον «κεφάλι του φιδιού» και οι δυο τους επικαλούνται το θεό και χρησιμοποιούν αυτό το αιώνιο δίπτυχο του Καλού και του Κακού ως σημείο αναφοράς τους. Και οι δυο τους είναι ανακατεμένοι, χωρίς καμία αμφιβολία, σε πολιτικά εγκλήματα. Και οι δυο τους είναι επικίνδυνα εξοπλισμένοι- ο ένας με το πυρηνικό οπλοστάσιο του ολοφάνερα ισχυρού και ο άλλος με την πυρακτωμένη καταστρεπτική δύναμη της εσχάτης απελπισίας. Η μπάλα της φωτιάς και η αξίνα του πάγου. Το ρόπαλο και το τσεκούρι. Εκείνο που έχει σημασία να θυμόμαστε είναι πως κανένας από τους δυο δεν αποτελεί την αποδεκτή λύση για τον άλλον. Το τελεσίγραφο του προέδρου Μπους προς τους λαούς του κόσμου έλεγε «ή είστε με μας ή είστε με τους τρομοκράτες» είναι ένα δείγμα αυθάδους αλαζονείας. Δεν πρόκειται για μια επιλογή που ο κόσμος τη θέλει, τη χρειάζεται ή είναι υποχρεωμένος να την αποδεχτεί.

Σήμερα το κρίσιμο ερώτημα είναι. Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον τρομοκράτη και στην ακρότατη περίπτωση τον μετατρέπει σε αυτόχειρα μάρτυρα; Αυτό που οδηγεί κάποιον να γίνει τρομοκράτης είναι μια μορφή ακραίας απελπισίας. Η ακόμη ακριβέστερα είναι ένας τρόπος υπέρβασης και θυσιάζοντας την ζωή του κάνει αισθητή την μορφή της ακραίας απελπισίας του. Γι αυτό ο όρος «αποστολή αυτοκτονίας» είναι αρκετά αδόκιμος, αφού η υπέρβαση προσφέρει στον τρομοκράτη μια αίσθηση θριάμβου κι εξαφανίζει την απελπισία. Αλλά αίσθηση θριάμβου πάνω σε ποιόν; Πάνω σε αυτούς που υποτίθεται πως μισεί; Δεν νομίζω.

Είναι ένας θρίαμβος πάνω στην παθητικότητα, την υποταγή, την πικρία, τον φόβο, την πενία, την αίσθηση της ματαιότητας που πηγάζει από ένα συγκεκριμένο είδος απελπισίας. Είναι αδύνατον να φανταστεί αυτό το είδος απελπισίας ένα πολίτης του Πρώτου Κόσμου. Όχι επειδή είναι σχετικά πλούσιος – ο πλούτος παράγει μια άλλη μορφή δυστυχίας- και δεν ζει σε εμπόλεμη περιοχή, αλλά επειδή ο πολίτης του Πρώτου Κόσμου είναι απασχολημένος με την ζωούλα του και το ασήμαντο εγώ του. Η απελπισία που δημιουργεί τρομοκράτες φυτρώνει σε συνθήκες ακραίας δυστυχίας και καταπίεσης, οι οποίες αναγκάζουν αναγκάζουν αυτές που ζουν κάτω απ αυτές να έχουν έναν κοινό σκοπό. Όπως αυτοί που ζουν φυλακισμένοι επί δεκαετίες σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης- προσφύγων.

Ποιο είναι το περιεχόμενο αυτής της απελπισίας; Μα η αίσθηση πως η ζωή σου και η ζωή της οικογένειας σου της φυλής σου της χώρας σου δεν έχει καμία αξία. Αυτό το νοιώθει κανείς σε πολλά επίπεδα ταυτόχρονα και στο τέλος καταλήγει να γίνει μια συνολική αίσθηση. Μα απλά λόγια όπως και στον Ναζισμό, στον Κομουνισμό δηλ. σε όλα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα η ζωή παύει να είναι υποφερτή, ανεκτή και καθόλου ευχάριστη.

Η απελπισία που γεννά τρομοκράτες είναι αυτή που:
* Το να ψάχνεις κάθε πρωί μέσα στα σκουπίδια κάτι για να σε βοηθήσει να βγάλεις την μέρα και να ταΐσεις το παιδί σου.
* Το να ξέρεις κάθε φορά που ξυπνάς πως σ’ αυτήν την νομική ερημιά δεν υπάρχουν ατομικά δικαιώματα.
* Το να έχεις την πολύχρονη εμπειρία από τα παιδικά σου χρόνια πως τίποτε δεν αλλάζει προς το καλύτερο αλλά προς το χειρότερο.
* Βλέποντας αυτούς που προσπαθούν να αντισταθούν και γι αυτόν τον λόγο δολοφονούνται, βομβαρδίζονται και κονιορτοποιούνται.
* Το να ακούς χιλιάδες υποσχέσεις κι όλες να είναι λόγια του αέρα.
* Το να ξαπλώνεις να κοιμηθείς και να μην είσαι σίγουρος αν θα ξυπνήσεις ή θα σε επισκευθεί στον ύπνο σου η βόμβα του δυνάστη
* Το θλιβερό βάρος των δικών σου ανθρώπων που δολοφονήθηκαν και αυτό εξαφανίζει την αθωότητα, επειδή όλοι αυτοί είναι πάρα πολλοί.

Αυτά είναι μερικά σημάδια αυτής της ειδικής απελπισίας, τα οποία οδηγούν κάποιους πιο θαρραλέους στην ανακάλυψη πως η θυσία της ζωής του, πολεμώντας τις δυνάμεις οι οποίες δημιούργησαν τον κόσμο στο σημείο που αυτός βρίσκεται σήμερα, είναι ο μόνος τρόπος να επικαλεστείς κάτι μεγάλο, ανώτερο από την απελπισία. Το μόνο όνειρο που αξίζει να έχει ένας ζωντανός άνθρωπος, είναι να ονειρεύεται πως είμαστε ζωντανοί όσο ζούμε και να πεθαίνουμε μόνον όταν είμαστε νεκροί. Αυτό σημαίνει να αγαπάς και να αφήνεις να αγαπιέσαι, να μην ξεχνάς επίσης πόσο σημαντικός είσαι όταν αγαπάς και πόσο ασήμαντος είσαι όταν μισείς.

Να μην συνηθίζεις στην ανείπωτη βία και στην χυδαία ανισότητα των επικυρίαρχων ολόγυρα σου, να ψάχνεις να βρίσκεις χαρά ακόμη και στα πιο θλιβερά μέρη, να ακολουθείς την ομορφιά την αρμονία ακόμη και στα πιο θλιβερά μέρη, να μην απλοποιείς το πολύπλοκο και να μην περιπλέκεις το απλό, να κάνεις τους σωστούς συσχετισμούς όχι με βάση τις πεποιθήσεις των πολλών αλλά με τις δικές σου αξίες της καρδιάς σου. Πάνω απ όλα να είσαι ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ, να θέλεις να καταλαβαίνεις, να μην αποφεύγεις να κοιτάξεις, να μάθεις, να μάθεις να επικοινωνείς με λέξεις, και ποτέ μα ΠΟΤΕ να μην ξεχνάς πως είσαι ένας περαστικός ζωντανός άνθρωπος. Φτιάξε τον δικό σου κόσμο με αγάπη κι ομορφιά ακόμη και μέσα στα χαλάσματα.

@ Τζων Μπερτζερ / “Η άλγεβρα της αιώνιας δικαιοσύνης” Αρουντάτι Ρόι  / σε διασκευή /Οκτώβριος 2001

terrapapers