Ήρθε η ώρα να κόψουμε τα αλλαντικά και το κρέας; Πώς συνδέονται με τον καρκίνο

Στον απόηχο της πολύκροτης έκθεσης του ΠΟΥ που συνδέει τη κατανάλωση του κόκκινου κρέατος και των επεξεργασμένων προϊόντων του με τον καρκίνο, Έλληνες γιατροί και ειδικοί μιλούν στο WE και λύνουν όλες μας τις απορίες

Ιωάννα Μπρατσιάκου

Όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τα επεξεργασμένα προϊόντα κόκκινου κρέατος στην ίδια κατηγορία καρκινογόνων που ανήκει το κάπνισμα, ο αμίαντος και το αλκοόλ, αλλά χαρακτηρίζει και το ίδιο το κόκκινο κρέας ως «πιθανώς καρκινογόνο», η ανησυχία είναι εύλογη και οι αντιδράσεις στην αγορά και τους καταναλωτές μπορεί να είναι ραγδαίες και αλυσιδωτές.

Η κραταιά βιομηχανία κρέατος των ΗΠΑ ετοιμαζόταν από καιρό να βγει στην αντεπίθεση, με σύμμαχο την αδυναμία των Αμερικανών στο μπέικον, αλλά και ο ίδιος ο υπουργός Τροφίμων και Γεωργίας της Γερμανίας, Κρίστιαν Σμιτ, σε ανακοίνωσή του, έσπευσε να υπερασπιστεί τα παραδοσιακά λουκάνικα της χώρας του, δίνοντας έμφαση στην κατανάλωση με μέτρο. Αλλά ας περάσουμε στα «δικά μας».

Πώς σχετίζεται η νέα πολύκροτη έκθεση με την ελληνική παράδοση «κρέας στα κάρβουνα». Ποια ακριβώς είναι η σύνδεση με τον καρκίνο και τι πρέπει να κάνουμε για να προφυλάξουμε την υγεία μας; Το WE επικοινώνησε με γιατρούς και διατροφολόγους προκειμένου να αποκωδικοποιήσει τα πορίσματα τηςέκθεσης του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας για τον Καρκίνο του ΠΟΥ, η οποία βασίστηκε σε εκατοντάδες σχετικές μελέτες, 800 για την ακρίβεια, που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια. Κανένας ειδικός δεν έπεσε από τα σύννεφα.

Ο κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος Δημήτρης Πέτσιος θεωρεί πως ήταν καιρός να έχουμε μια επίσημη θέση από έναν οργανισμό όπως ο ΠΟΥ, για κάτι που ήδη γνωρίζαμε. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, χειρουργός στον Άγιο Σάββα και διευθυντής της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας σημειώνει πως το γεγονός ότι ο ΠΟΥ κατατάσσει τα προϊόντα επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος όπως τα αλλαντικά, το μπέικον, τα λουκάνικα, στην Ομάδα 1 των καρκινογόνων, μαζί με το κάπνισμα, ακούγεται τρομακτικό, αλλά δεν είναι καινούριο και αποσκοπεί ακριβώς στο να επιστήσει την προσοχή του κόσμου. Αυτό δεν σημαίνει πως ο βαθμός επικινδυνότητας είναι ο ίδιος π.χ. με το κάπνισμα, διότι έχει να κάνει με την ποσότητα που καταναλώνουμε και τη συνολική μας διατροφή. Από πλευράς του ο Ευμένης Καραφυλλίδης, διευθυντής του διαιτολογικού τμήματος του Ιασώ, υπογραμμίζει πως είναι σημαντικό η έρευνα αυτή να ωθήσει τον κόσμο στο μέτρο και στο να σκεφτόμαστε περισσότερο τι πρέπει να φάμε.

Για να κατανοήσουμε όμως τι πρέπει να κάνουμε, ας δούμε πρώτα -με τη βοήθεια των ειδικών- ποια ακριβώς είναι η σύνδεση με τον καρκίνο. 

Αλλαντικά & λουκάνικα: «Ένοχα» λόγω επεξεργασίας και κορεσμένου λίπους

«Πέρα από το κορεσμένο λίπος και το άφθονο αλάτι που φέρουν τα επεξεργασμένα προϊόντα κόκκινου κρέατος, όπως τα σαλάμια, τα αλλαντικά, το μπέικον, το λουκάνικο, η υπερβολική κατανάλωση των οποίων έχει συνδεθεί με καρδιαγγειακά θέματα, πέρα δηλαδή από την ίδια τη φύση των αλλαντικών, η επεξεργασία που υφίστανται για να λάβουν την τελική τους μορφή συνδέεται με τον καρκίνο του εντέρου. Το ψήσιμο, το κάπνισμα και η προσθήκη ουσιών όπως τα νιτρώδη άλατα, που δίνουν στα αλλαντικά το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα, τη γεύση και τη διάρκεια ζωής, σχετίζονται με τον καρκίνο διότι σχηματίζουν στον οργανισμό νιτροζαμίνες που είναι καρκινογόνες. Επιπλέον, σε ορισμένα στάδια της επεξεργασίας, όπως το κάπνισμα, προστίθενται κι άλλες τοξικές βλαβερές ουσίες, παράγονται αρωματικοί υδρογονάνθρακες που έχουν ενοχοποιηθεί για την αύξηση του καρκίνου στο πεπτικό σύστημα, διότι πάντα μιλάμε για καρκίνο του εντέρου. Εν γένει, υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι τα προϊόντα επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος αυξάνουν την πιθανότητα πρόωρου θανάτου λόγω καρδιοαγγειακών νοσημάτων και δευτερευόντως από κακοήθειες και αυτή θεωρώ είναι μια εμπεριστατωμένη άποψη», σημειώνει ο κ. Πέτσιος.

Πρέπει να τα αποκλείσουμε από τη διατροφή μας;

«Προσωπική μου άποψη είναι ότι τα αλλαντικό μπορούμε να τα φάμε ως εξαίρεση που δίνει νόημα στον κανόνα, μια φορά στο τόσο» απαντά ο κ. Πέτσιος και προσθέτει. «Η έκθεση λέει ότι 2 φέτες μπέικον την ημέρα αυξάνουν τις πιθανότητες θανάτου από καρκίνο και καρδιαγγειακά κατά 20%. Όμως όλα έχουν προσθετική αξία. Αν κάποιος τρώει 2 φέτες μπέικον την ημέρα, θα κάνει κι άλλα πράγματα λάθος, θα λείπουν τα φρούτα και τα λαχανικά από τη διατροφή του, κι εκεί μιλάμε για συνονθύλευμα παραγόντων που επηρεάζουν, δεν είναι το θέμα ότι θα φάω 2 φέτες μπέικον και θα αρρωστήσω, μην φτάσουμε στο άλλο άκρο. Στο πλαίσιο ενός υγιεινού τρόπου ζωής, καλό είναι να αποφεύγουμε τα αλλαντικά κόκκινου κρέατος, να τα καταναλώνουμε αραιά και σπάνια για τη γεύση, να επιλέγουμε με μέτρο όσο μπορούμε λευκού κρέατος άπαχα αλλαντικά με μειωμένο αλάτι και βέβαια να προσέχουμε το κάπνισμα, το ποτό, τη σωστή διατροφή, τα φρούτα, τα λαχανικά, γιατί όλα αυτά 'οχυρώνουν' τον οργανισμό μας».

Τι συμβαίνει με το κόκκινο κρέας;

«Η έκθεση δείχνει ότι η υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος, πιθανώς να προκαλεί καρκίνο, λόγω του χρόνου που παραμένει στο έντερο, της διάσπασής του και της μεταβολικής του διαδικασίας» σημειώνει ο Ευμένης Καραφυλλίδης. «Ωστόσο πρέπει να πούμε ότι ως κόκκινο κρέας λογίζεται το μοσχάρι, το χοιρινό, το αρνί, όχι όμως και το κυνήγι. Μάλιστα, υπάρχουν έρευνες που δείχνουν πως το καλύτερο κρέας που μπορεί να καταναλώνει κάποιος, όχι καθημερινά και πάντα με μέτρο, είναι το κυνήγι. Πάντως, αυτό που πρέπει να μείνει στον κόσμο και πρέπει να τονίσουμε είναι ότι το κόκκινο κρέας και τα αλλαντικά που καταναλώνουμε δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τα 70 γραμμάρια μαγειρεμένης ποσότητας την ημέρα. Αν κάποιος φάει αυγά με λουκάνικα για πρωινό, σάντουιτς αλλαντικών για δεκατιανό και κρέας στο μεσημεριανό και βραδινό του γεύμα, ξεπερνά κατά πολύ όχι τα 70 αλλά και τα 300 και τα 400 γραμμάρια. Πρέπει να σκέφτεται κανείς τις εναλλαγές στη διατροφή του».

Υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος μαγειρέματος;

Το ψήσιμο στα κάρβουνα δεν είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος διότι το κάψιμο δημιουργεί ετεροκυκλικές αμίνες (χημικές ενώσεις που δημιουργούνται όταν η κρεατίνη εκτίθεται σε υψηλές θερμοκρασίες). Ο κ. Καραφυλλίδης επισημαίνει πως «είναι προτιμότερο το κρέας να ψήνεται στη σχάρα, όχι όμως κάρβουνα, ενώ είναι σημαντικό το καρβουνισμένο κομμάτι ή να το αφαιρούμε ή να προσθέτουμε πολύ λεμόνι, διότι η βιταμίνη C βοηθάει στην αδρανοποίηση των ετεροκυκλικών αμινών. Καλός τρόπος μαγειρέματος είναι στο φούρνο και την ηλεκτρική ψησταριά και βέβαια έχει σημασία ο συνδυασμός, να μην τρώμε σκέτο κρέας, να το συνδυάζουμε με σαλάτα ή υδατάνθρακες, διότι οι φυτικές ίνες όταν εντάσσονται στο διαιτολόγιό μας βοηθάνε την εντερική χλωρίδα και έχουμε θετικά για την υγεία αποτελέσματα».

Θα είναι πιο υγιής κάποιος αν κόψει το κόκκινο κρέας, όπως το τσιγάρο;

Οι ειδικοί μας λένε όχι. «Το φρέσκο κόκκινο κρέας χαρακτηρίζεται ως "πιθανώς καρκινογόνο". Αφενός δεν υπάρχουν σαφείς τεκμηριώσεις για τη θεωρία αυτή και αφετέρου το κόκκινο κρέας έχει και οφέλη για την υγεία, γι’ αυτό η μεσογειακή διατροφή συστήνει στον κόσμο να τρώει κόκκινο κρέας από μια φορά την εβδομάδα έως μία φορά το μήνα. Από εκεί και πέρα ό,τι υπερκαταναλώνουμε δεν είναι καλό για την υγεία. Δεν είναι μόνο το θέμα του καρκίνου αλλά των γενικότερων δεικτών υγείας, όπως η χοληστερίνη, το ουρικό οξύ, τα τριγλυκερίδια κ.α.» εξηγεί ο κ. Πέτσιος. «Να μην ξεχνά ο κόσμος ότι από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να τρώει κρέας άρχισε να βελτιώνεται και η συμπεριφορά του και η ανάπτυξή του. Το κρέας έχει υψηλής αξίας πρωτεΐνες και σίδηρο» υπογραμμίζει ο κ. Καραφυλλίδης και προσθέτει: «Αν κάποιος θέλει να κόψει εντελώς το κόκκινο κρέας πρέπει να προσέξει πολύ την ισορροπία της πρόσληψης θρεπτικών συστατικών. Όταν συνδυάζουμε τρόφιμα που περιέχουν φυτική πρωτεΐνη, όπως φακές με ρύζι, ο οργανισμός τις συνδυάζει και δημιουργεί πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας. Ωστόσο, ο φυτικός σίδηρος απορροφάται πάρα πολύ δύσκολα από τον οργανισμό, θα πρέπει κανείς να φάει νταμιτζάνες φακές και να το συνδυάσει και με βιταμίνη C για να βελτιωθεί η απορρόφησή του. Συνεπώς, η δική μου πρόταση είναι να καταναλώνουμε κόκκινο κρέας με μέτρο.  Και οι έρευνες άλλωστε δεν λένε 'μην φάτε ξανά αλλαντικά η κρέας', λένε να μειώσουμε πάρα πολύ την ποσότητα στην καθημερινότητά μας. Όπου δεν υπάρχει μέτρο, χάνεται η ισορροπία στη διατροφή μας, τη ζωή μας και την ψυχή μας».

news247.gr