Το χρονικό της τελετής της ενσωμάτωσης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα (7 Μαρτίου 1948)

Κυριακή 7 Μαρτίου

Από την αυγήν χιλιάδες κόσμου, αντιπροσωπείαι από τα νησιά της Δωδεκανήσου, που παρ΄ όλην την κακοκαιρίαν κατέφθασαν εγκαίρως και διάφοροι αντιπρόσωποι από τας Αθήνας, είχαν όλοι πάρει από πολύ πρωί θέσιν εις τας πυκνάς μάζας κατά μήκος της οδού Ελευθερίας, εις τα παράθυρα και τας στέγας των γύρω κτιρίων, σ’ ένα φαντασμαγορικόν θέαμα με τας ποικιλοχρώμους ενδυμασίας, και το πλήθος των ελληνικών σημαιών που εκρατούσαν τα παιδιά. Περίμεναν όλοι να έλθη ο Βασιλεύς, να τον υποδεχθούν και να εορτάσουν όλοι μαζί την ιστορικήν αυτήν ημέραν, το όνειρον τόσων γενεών των προγόνων μας Δωεκανησίων στους έξ αιώνας της σκοτεινής νύκτας. Με την ανατολήν του ηλίου, κατέπλευσαν εις τον λιμένα της Ρόδου, προπορευόμενα τιμητικώς, το αγγλικόν αντιτορπιλλικόν “Σέβιοτ” και το αμερικανικόν “Χάνσον”. Εις τας 8 το πρωί, ήρχισε να σχηματίζεται η επίσημος παράταξις. Μέσα εις αυτήν είχον εξέχουσαν θέσιν δώδεκα ευσταλείς νεάνιδες, φέρουσαι τας γραφικάς τοπικάς ενδυμασίας των και μίαν ταινίαν με το όνομα εκάστης των νήσων και κρατούσαι κάνιστρα γεμάτα από ανθοπέταλα της νήσου των Ρόδων, διά να ράνουν με αυτά τους Βασιλείς.


Μετά την 8ην πρωινήν κατέφθασεν εις την προβλήτα διά να υποδεχθή τους Βασιλείς και τους άλλους επισήμους ο Δήμαρχος της Ρόδου μεθ΄ ολοκλήρου του Δημοτικού Συμβουλίου, φέρων επάνω εις βελούδινο μαξιλάρι την ασημένιαν κλείδα της πόλεως, εις το άνω μέρος της οποίας είναι σκαλισμένη τριήρης χρυσή με τόξα του Φοίβου Απόλλωνος, εις το κάτω η νήσος Ρόδος και η σφραγίς της πολιτείας της Ρόδου και εις τας πλευράς της επιγραφαί με τα ονόματα όλων των νήσων και την αφιέρωσιν “Σεπτώ Άνακτι Παύλω- Δήμος Ροδίων, 7 Μαρτίου 1948″. Προσέρχονται και καταλαμβάνουν την θέσιν των, η Κεντρική Δωδεκανησιακή Επιτροπή, με επικεφαλής τους αγωνιστάς διά την ελευθερίαν της Δωδεκανήσου, τον ιατρόν Σκεύον Ζερβόν, τον καθηγητήν Μιχαήλ Βολωνάκην κ.α. αντιπροσωπείαι των παλαιών πολεμιστών της Ελλάδος, αντιπροσωπείαι των 44 κοινοτήτων της Ρόδου και των άλλων Νήσων, των αξιωματικών όλων των όπλων, των αναπήρων και άλλαι.


Η απόβασις των Βασιλέων

Ολίγον προ της ενάτης καταπλέει το φέρον τον Βασιλέα αντιτορπιλλικόν “Θεμιστοκλής” και τα άλλα Ελληνικά πολεμικά. Εις τας 9,15΄ ο διοικητής ναύαρχος Ιωαννίδης, διεπεραιώθη επί του “Θεμιστοκλέους” διά να χαιρετήση τους Βασιλείς. Εις τας 9,35΄π.μ. ακριβώς υπό τους ήχους των χαιρετιστηρίων κανονιοβολισμών, τας κωδωνοκρουσίας όλων των εκκλησιών της Ρόδου, τους συριγμούς των σειρήνων όλων των πλοίων, πλευρίζει εις την προβλήτα η βενζινάκατος που φέρνει τον Βασιλέα. Τα πλήθη μόλις ο Βασιλεύς πατεί εις την ξηράν, ζητωκραυγάζουν, χειροκρατούν, μέσα σε παραλήρημα ενθουσιασμού.

Μετά τον Βασιλέα αποβιβάζονται η Βασίλισσα, ο Διάδοχος και οι λοιποί πρίγκιπες. Εις την προβλήτα τους υποδέχεται ο Στρατ. Διοικητής ναύαρχος Ιωαννίδης και τα μέλη της Κυβερνήσεως. Ο Βασιλεύς σταματά εμπρός εις την αψίδα όπου ο αναμένων εκεί δήμαρχος της Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτος εγχειρίζει εις τον Βασιλέα της Ελλάδος συμβολικώς την κλείδα της πόλεως και προσφωνεί τους Βασιλείς εκφράζων την αγαλλίασιν της πόλεως και όλης της Δωδεκανήσου διά το ευτυχές γεγονός της σημερινής ημέρας. Η προσφώνησις του Δημάρχου της Ρόδου κατέληξε με τα ακόλουθα:

“Το προαιώνιον όνειρον των Δωδεκανησίων πραγματοποιείται σήμερον και ολοκληρούται το εθνικόν έργον των. Με την συντελουμένην σήμερον ενσωμάτωσιν της πολυπαθούς Δωδεκανήσου εις την Μητέρα Ελλάδα τερματίζεται μία οδυνηρά περίοδος της ελληνικής ιστορίας και αρχίζει μία περίοδος νέα και πλήρης ελπίδων. Οι Δωδεκανήσιοι έχουν πλέον πλήρη επίγνωσιν της αποστολής των και γνωρίζουν ότι διά της ενώσεως θα συμβάλουν απ’ ευθείας εις την ευημερίαν, την πρόοδον και την ακμήν της Ελλάδος. Η δε συμβολή των αυτή θα είναι πιο πολυτιμοτάτη διά την εθνικήν πνευματικήν ανάπτυξιν και το μεγαλείον του Έθνους μας.
Μεγαλειότατοι!
Υπό το κράτος της πλέον ισχυράς συγκινήσεως διά την εξαιρετικήν εύνοιαν την οποίαν η τύχη επεφύλασσεν εις εμέ, παραδίδω εις Υμάς, τους ανταξίους συνεχιστάς της αίγλης των Βασιλέων του Βυζαντίου και του αειμνήστου αδελφού σας Γεωργίου του Β΄ του οποίου το πνεύμα θα σας είναι πιστός συμπαραστάτης, τας κλείδας της πόλεως της Ρόδου και των άλλων Δωδεκανήσων, με την διάπυρον ευχήν όπως συνεχίσετε την ένδοξον πορείαν Σας.”

Ακολούθως η βασιλική πομπή εν μέσω του απεριγράπτου ενθουσιασμού του πλήθους προχωρεί διά της οδού Ελευθερίας προς την πλατείαν του Διοικητηρίου. Εκεί αφού οι Βασιλείς και οι πρίγκιπες ανέρχονται επί ειδικού βάθρου, και αι σάλπιγγες σημαίνουν “προσοχή” ανακρούεται ο Εθνικός Ύμνος, και αμέσως κατόπιν από τον εξώστην του Διοικητηρίου ο Υπουργός των Εσωτερικών Π. Μαυρομιχάλης αναγινώσκει το κατωτέρω Βασιλικόν Διάταγμα:

Περί Προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα
Παύλος Α! ΄
Βασιλεύς των Ελλήνων
Απεφασίσαμεν και διατάσοσμεν:
Άρθρον 1ον – Αι νήσοι της Δωδεκανήσου Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Σύμη, Κως, Λέρος και Καστελλόριζον ως και αι παρακείμεναι νησίδες, είναι προσαρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28ης Οκτωβρίου 1947.
Ο παρών Νόμος, ψηφισθείς υπό της Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής και παρ’ Ημών σήμερον 

ο Βασιλιάς Παύλος εκφωνεί τον λόγο του

κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της “Εφημερίδος της Κυβερνήσεως” και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους.
Εν Αθήναις τη 3η Ιανουαρίου 1948
Παύλος Α!

Μετά την ανάγνωσιν του Βασιλικού Διατάγματος ο Βασιλεύς συγκεκινημένος αλλά με σταθεράν φωνήν διαβάζει το κάτωθι διάγγελμά του προς τον λαόν της Δωδεκανήσου:

“Κατά την χαρμόσυνον αυτήν στιγμήν φέρω εις τους Έλληνας της Δωδεκανήσου τον αδελφικόν χαιρετισμόν του Ελληνικού Λαού. Η σημερινή αγία ημέρα, κατά την οποίαν ικανοποιείται ο ζωηρότερος παλμός της Ελλάδος, είναι η ευτυχεστέρα ημέρα της ζωής μου. Ευχαριστώ τον Θεόν διότι έλαχεν εις εμέ η τιμή να περιβάλω με την ενεργόν στοργήν μου την Δωδεκάνησον και να ίδω κυματίζουσαν την Κυανόλευκον εις τον Ελληνικόν ουρανόν της. Η σημερινή ημέρα επληρώθη με πολύ αίμα και πολλά δάκρυα, αλλά μόνον με αίμα και δάκρυα γράφονται ιστορίαι, όπως η Ελληνική. Η Δωδεκάνησος υπήρξεν εις των λαμπροτέρων αστέρων εις τον ουρανόν του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού. Υπήρξεν πάντοτε ένδοξον προπύργιον των αγώνων της Φυλής και μήτηρ υπερηφάνων και ανδρείων τέκνων. Υπήρξε πάντοτε πηγή ακτινοβολίας Ελληνικού πνεύματος. Η Δωδεκάνησος δεν είναι μόνον Ελληνική, είναι Ελλάς. Είμαι ευτυχής και συγκεκινημένος. Αισθάνομαι να πτερυγίζουν χαρμοσύνως γύρω μας αι ψυχαί των νεκρών αδελφών μας του τελευταίου ενδόξου πολέμου και η σκέψις μου την στιγμήν αυτήν στρέφεται προς τον Μέγαν Απόντα, τον αείμνηστον αδελφόν μου Βασιλέα Γεώργιον, τον νικητήν του Πολέμου της Αλβανίας.

Εν ονόματι της ικανοποιήσεως των ιερωτέρων ανθρωπίνων δικααιωμάτων,Εν ονόματι της ενδόξου Ελληνικής Ιστορίας,Ενώπιον της αιωνίας Ελλάδος και ενώπιον του Παντοδυνάμου Θεού
Κυρώνω την προσάρτησιν της Δωδεκανήσου εις την μητέρα Πατρίδα”

Μετά ολιγόλεπτον ανάπαυσιν, κατά την 11.10΄π.μ. ο Βασιλεύς κατέθεσε στέφανον δάφνης εις τον βωμόν της Πατρίδος, τιμών έτσι, εξ ονόματος της Ελλάδος, όλους εκείνους τους ήρωας και τους μάρτυρας, οι οποίοι επί γενεάς γενεών προσέφεραν την ζωήν των διά να έλθη κάποτε η μεγάλη αυτή στιγμή. Αμέσως κατόπιν ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, αφού πρώτον κατέθεσεν στέφανον εις τον Βωμόν της Πατρίδος, εξεφώνησεν μακρόν λόγον σχετικόν με τους αγώνας διά την απελευθέρωσιν της Δωδεκανήσου και την τελευταίαν ιστορίαν της καταλήξας ως εξής:

“Η τελευταία περιπέτεια της Δωδεκανήσου, που ήρχισε την 22αν Απριλίου 1912, απεκάλυψε περισσότερον από κάθε άλλην φοράν την δύναμιν και το μεγαλείον της ελληνικής ψυχής, με την άκαμπτον αντίστασίν της και την άσβεστον φλόγα της, διά την Ελευθερίαν, η οποία εξεδηλώθη άμεσος και συνεχής. Πρώτη πάντοτε, εις τους εθνικούς αγώνας, η Δωδεκάνησος πρώτη πάλιν έτρεξε και εις την μεγάλην μάχην των Ελλήνων, όταν ήχησεν η σάλπιξ της 28ης Οκτωβρίου του 1940. Πρώτη εις την Πίνδον, με το εκλεκτόν της τέκνον, τον νέον ήρωά της, τον Αλέξανδρον Διάκον. Τον Δωδεκανήσιον υπολοχαγόν του Πεζικού, που έπεσε μαχόμενος πρώτος εις τας επάλξεις της Τσούκας επάνω εις την Πίνδον. Δωδεκανήσιοι επίσης υπήρξαν και άλλοι αφανείς ήρωες των τελευταίων αγώνων, ο λοχαγός Φανουράκης από την Χάλκην, ο Παπαλουκάς και η Ανθούλα Ζερβού 

Κωνσταντίνος Τσαλδάρης

από την Ρόδον, αι ηρωίδες της Καλύμνου , ο Καζώνης ,ο Μάγγος, ο Σάββας από το Καστελλόριζον, ο ηγούμενος Χρύσανθος Μαρουλάκης από την Σύμην, ο Καπίρης από την Κω και όλοι οι θάνατοι ήρωες, που έπεσαν διά την Ελευθερίαν της Δωδεκανήσου. Η ψυχή τους θ’ αναγαλλιάζη σήμερον που η Δωδεκάνησος είναι Ελλάδα”

και συνεχίζει ο Κ. Τσαλδάρης:
“Τέσσαρες χιλιάδες χρόνια. Οι Δωδεκανήσιοι αντιμετώπισαν όλων των κατακτητών τας επιδρομάς. Δεν εδέχθησαν όμως κανενός εξ αυτών την επιρροήν. Αντιθέτως πολλούς τους εξελλήνισαν με τον πολιτισμός των. Παλαιοί Δωριείς και Ίωνες, οι Δωδεκανήσιοι υπήρξαν συγχρόνως μαχηταί και ναυτιλλόμενοι. ” Σήμερον, όπως ετόνισε και η διακήρυξις της Συνελεύσεως της Πάτμου, την 4ην Ιουνίου 1912, με τας υπογραφάς των 12 αντιπροσώπων των Νήσων, σήμερον ο εθνικός πόθος, ο προαιώνιος πόθος των Αιγαιέων, της ενώσεως των μετά της Μητρός Ελλάδος, πραγματοποιείται. Με ένα εθνικόν γεγονός, η ιστορική σημασία του οποίου θα μεγαλώνη, εφ’ όσον ο χρόνος θα παρέρχεται. Και ο Ελληνισμός θα συνεχίζη τον ιστορικόν δρόμον που ήρχισε?”

Παρέλασις

Μετά τον λόγον του Αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως ήρχισε προ των Βασιλέων η μεγάλη στρατιωτική παρέλασις, ήτις υπήρξεν εξαιρετικώς επιτυχής, επιβλητική και συγκινητική. Παρήλασαν τμήματα Στρατού, του Ναυτικού και της Αεροπορίας με την μουσικήν των, κάθε ένα εκ των οποίων υπενθύμιζεν ενδόξους Ελληνικούς αγώνας. Η παρέλασις των ευζώνων της Ανακτορικής Φρουράς, οι οποίοι και μόνον αυτοί, εξεπροσώπουν ένα ωραίον όνειρον τόσων υποδούλων γενεών της Δωδεκανήσου, προεκάλεσε τόσον βαθείαν συγκίνησιν εις το πλήθος, ώστε συχνά αι ζητωκραυγαί του να πνίγωνται από αληθινούς λυγμούς. Παρήλασαν επίσης παιδάκια των ορφανοτροφείων και νηπιαγωγείων 3-5 ετών. Εξαιρετική υπήρξεν η εμφάνισις της αναγεννωμένης νεολαίας της Δωδεκανήσου, των μαθητών των σχολείων και των προσκοπικών ομάδων. Τέλος χαρακτηριστική ήτο και η συμμετοχή των Μωαμεθανών της Δωδεκανήσου, της αντιπροσωπείας των οποίων κατά την παρέλασιν προηγείτο ο Μουφτής.

Δοξολογία

Μετά την παρέλασιν η οποία διήρκεσε πλέον της ώρας οι επίσημοι μετέβησαν εις τον μητροπολιτικόν ναόν των Εισοδίων της Θεοτόκου, όπου ολίγον αργότερον προσήλθον και οι Βασιλείς. Χοροστατούντος του Μητροπολίτου Ρόδου Τιμοθέου, ετελέσθη δοξολογία, συμφώνως προς την παλαιάν Βυζαντινήν παράδοσιν. Όταν ο διάκονος εμνημόνευσε το όνομα του αειμνήστου Βασιλέως Γεωργίου Β΄ολόκληρον το εκκλησιάσμα και τα εκτός του ναού ευρισκόμενα πλήθη έψαλλον το “Αιωνία η μνήμη”. Και όταν ο Μητροπολίτης και ολόκληρος ο Κλήρος της Ρόδου έψαλλον το “Χριστός Ανέστη” το εκκλησίασμα και τα πλήθη έψαλλον μαζί με αφάνταστον συγκίνησιν την ανάστασιν της Ελευθερίας της Δωδεκανήσου.

Μετά ην δοξολογίαν ο Μητροπολίτης εξεφώνησε εμπνευσμένον λόγον διά του οποίου διερμήνευσε την άφατον αγαλλίασιν του λαού, όστις βλέπει μετά τόσους αιώνας τους πόθους του να έχουν γίνει πραγματικότης. Ακολούθως μετά την δοξολογίαν οι Βασιλείς διά της ιδίας διαδρομής και εν μέσω των ενθουσιωδών εκδηλώσεων του λαού επανήλθον εις το Διοικητήριον, όπου εδέχθησαν τους επισήμους και εγένετο η παρουσίασις των τοπικών αρχών και των εκπροσώπων των οργανώσεων, συνδέσμων, συλλόγων κλπ.

Λαμπαδηφορία

Την 7ην εσπερινήν, ενώ η πόλις είχεν φωταγωγηθή λαμπρώς, εγένετο λαμπαδηφορία, τη συμμετοχή τμημάτων εκ των ενόπλων δυνάμεων, των προσκόπων, των μαθητών κλπ Την λαμπαδηφορίαν παρηκολούθησαν οι Βασιλείς και οι επίσημοι από το Διοικητήριον.

πηγή
http://parapona-rodou.blogspot.com


http://www.istorikathemata.com/2012/03/7-1948.html