Το μυστήριο του παγκόσμιου χάρτη με τον Τρελό

πηγή

Το τι σημαίνει αυτή η εικονογράφηση του 16ου αιώνα ίσως να μη γίνει ποτέ γνωστό



Η μορφή του γελωτοποιού -ή του τζόκερ, ή του τρελού- έχει εμπνεύσει από θρόνους, μέχρι κάρτες και κωμωδίες. Αλλά υπάρχει μια συγκεκριμένη εικόνα που παραμένει ένα πραγματικό μυστήριο μεταξύ των χαρτογράφων και των ιστορικών.

Στην ζώνη υπάρχουν μενταγιόν με παροιμίες, μια εκ των οποίων αναφέρει, "Ω, οι ανησυχίες του κόσμου"

Ο χάρτης, γνωστός ως Fool’s Cap Map of the World, είναι η προτομή ενός βασιλικού γελωτοποιού -με κουδούνια και ράβδο- που αντί για πρόσωπο δείχνει τον κόσμο όπως είχε χαρτογραφηθεί τον 16ο αιώνα. Αν και οι ερευνητές έχουν εξετάσει τον χάρτη, μπορούν να κάνουν μόνο εικασίες ως προς το γιατί, το πότε και από ποιον έγινε αυτός ο περίεργος χάρτης.

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της δυτικής χαρτογραφίας. Τα μόνα πράγματα που γνωρίζουμε για τον χάρτη είναι ότι έχει διαστάσεις 14x19 ίντσες, είναι τυπωμένος σε χαλκογραφία και χρονολογείται μεταξύ του 1580 και του 1590. Και αυτό επειδή ταιριάζει με τις οβάλ προβολές χαρτών (Ortelius) που ήταν κοινοί στα τέλη του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα.

Στην ράβδο αναγράφεται "Vanitas, vanitatum et omnia Vanitas", το οποίο είναι στα λατινικά το "Ματαιότης, ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης"

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος απεικονίζεται σε ένα καπέλο γελωτοποιού. Το 1575, ο Γάλλος χαρτογράφος Jean de Fourmont δημιούργησε τον δικό του χάρτη σε καπέλο γελωτοποιού. Ενώ ο χάρτης του de Fourmont είναι λίγο μικρότερος, και το σχήμα του πιο ωοειδές, οι ομοιότητες είναι μυστηριώδεις. Οι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι μάλλον ο χάρτης του de Fourmont ενέπνευσε τον εικονογράφο του Fool’s Cap Map of the World.

Η ταυτότητα του χαρτογράφου είναι ένα ακόμη άλυτο μυστήριο. Στην αριστερή γωνία, είναι χαραγμένο το όνομα Orontius Fineus, εκλατινισμένη εκδοχή του Oronce Finé, ενός Γάλλου μαθηματικού και χαρτογράφου. Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι αυτός είναι ο εικονογράφος. Αλλά ο Finé πέθανε το 1555, σε ηλικία 50 χρόνων, πριν από την εποχή που εκτιμάται ότι δημοσιεύτηκε ο χάρτης. Ο ρόλος του Finé στη δημιουργία του χάρτη παραμένει θέμα προς συζήτηση.

Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι χαρτογράφος ήταν ο Epicthonius Cosmopolites, του οποίου το όνομα αναφέρεται σε διακοσμητικό πλαίσιο στα αριστερά: "ο Δημόκριτος τον κορόιδεψε, ο Ηράκλειτος έκλαψε πάνω του και ο Epicthonius Cosmopolites τον απεικόνισε" (εικόνα πάνω). Παρόλα αυτά, ελάχιστες πληροφορίες έχουν βρεθεί.

Παραδοσιακά, ο γελωτοποιός ήταν από τους ελάχιστους που μπορούσαν να επικρίνουν ελεύθερα τη μοναρχία. Ορισμένοι ακαδημαϊκοί ερμηνεύουν με αυτόν τον τρόπο ότι ο χάρτης δημιουργήθηκε ως ένα σχόλιο σχετικά με την ανακρίβεια των απεικονίσεων και των χαρτών του κόσμου σε μια εποχή όπου μεγάλο μέρος του δεν είχε τεκμηριωθεί ακόμη διεξοδικά και ακόμη ανακαλύπτονταν. Οι χάρτες της εποχής -ήταν γνωστό- μεταβάλλονταν οπτικά για να υποστηριχτούν ορισμένοι πολιτικοί στόχοι.

3otiko