Εικόνες από το μέλλον της Ελλάδος; Ισπανία: Πετούν τον κόσμο από τα σπίτια τους με τη βία

Τα τελευταία 6 χρόνια περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι έχουν υποστεί έξωση στην Ισπανία και είδαν τα σπίτια τους να καταλήγουν στην ιδιοκτησία των τραπεζών. Των ίδιων τραπεζών που σώθηκαν από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Τι έγινε στην Ισπανία

Η Ισπανία, μια χώρα με ιδιοκατοίκηση σε ποσοστό κοντά στο 80% βρέθηκε πρώτη μπροστά στη λαίλαπα των πλειστηριασμών.

Από το 2008, οπότε κι άρχισε να σκάει με πάταγο η στεγαστική φούσκα, έχουν εκδοθεί πάνω από 450.000 διαταγές έξωσης και έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους 253.000 ενοικιαστές και ιδιοκτήτες σπιτιών και γραφείων.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, οι εξώσεις για το πρώτο τρίμηνο του 2013 έφτασαν τις 19.567, ενώ για ολόκληρο το 2012 υπολογίζονταν στις 23.774, στοιχεία που αναλυτές εκτιμούν ότι στην ουσία θα αποτυπώνουν μια συντριπτική αύξηση των εξώσεων όταν πλέον ολοκληρωθεί η συνολική "εικόνα" για το 2013.

Η αύξηση αυτή σημειώθηκε παρά τους ευνοϊκότερους όρους αποπληρωμής της τράπεζας και παρά το νόμο κατά των εξώσεων (πάγωμα στην ουσία των εξώσεων για δύο χρόνια) που ψηφίστηκε τον Απρίλιο μόνο από το Λαϊκό Κόμμα εν είδει... ελάφρυνσης των ασθενεστέρων.

Παράλληλα, υπάρχουν πάνω 3.400.000 άδεια σπίτια σ' όλη τη χώρα -σχεδόν το 14% των σπιτιών στην Ισπανία-, η πλειονότητα των οποίων ανήκει στις τράπεζες.

Το τσουνάμι αυτό των πλειστηριασμών και των εξώσεων προκάλεσε δυστυχώς με τη σειρά του ένα τραγικό κύμα αυτοκτονιών. Τους πρώτους μήνες του 2013 είχαν αυτοκτονήσει 14 άνθρωποι, ενώ τα επίσημα στοιχεία έδειξαν μια δραματική αύξηση των αυτοκτονιών κατά 11,3% μέσα στο 2012...

Τα ισπανικά ΜΜΕ περιγράφουν και έχουν καταγράψει ασύλληπτες καταστάσεις. Οικογένειες που τους έκαναν έξωση ζούσαν στις εισόδους των πολυκατοικιών, άλλες εξελίσσονταν σε καταληψίες στέγης προκειμένου να βγάλουν τον κρύο χειμώνα, ενώ για πρώτη φορά υπήρξαν άστεγοι που ζούσανε σε γέφυρες και σε οικοδομές.

Ενώπιον των καυτών κοινωνικών προβλημάτων, η κυβέρνηση Ραχόι αναγκάστηκε να επιβάλει μια διετή αναστολή των πλειστηριασμών ακινήτων πρώτης κατοικίας, χωρίς ωστόσο να βρεθεί ποτέ μια μόνιμη και επαρκής λύση για να προστατευτούν χιλιάδες οικογένειες.

Παρά τα μέτρα όμως και τις αντιδράσεις, οι βίαιες εξώσεις συνεχίζονται.

Σχεδόν 100 αστυνομικοί επιστρατεύτηκαν πριν από μερικές ημέρες για τις βίαιες εξώσεις τριών οικογενειών από το χωριό Jete κοντά στη Γρανάδα. Περίπου 500 συμπολίτες τους κινητοποιήθηκαν άμεσα για να εμποδίσουν την έξωση. Από τα 20 άτομα που απειλούνταν με έξωση, τα 6 είναι ανήλικα και το ένα πάσχει από ψυχολογική διαταραχή.

Θύμα της ίδιας σκληρότητας έπεσε στις αρχές του Φλεβάρη και ένας 54χρονος με ολική αναπηρία στη Μαδρίτη, στην περιοχή Lavapies.

Ο Antonio Argobia αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την οικία του καθώς τον έπνιγαν τα χρέη και δεν μπορούσε να τα διευθετήσει, ενώ δεν μπορούσε να πληρώσει το νοίκι του. Η κίνηση των Αρχών προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων με κάτοικους της γειτονιάς και εκπροσώπους κοινωνικών κινημάτων να συγκεντρώνονται έξω από την πολυκατοικία στην οποία διέμενε ο Argobia.

Στα πλάνα που δόθηκαν στη δημοσιότητα, οι άνδρες της αστυνομίας φαίνονται να τραβούν και να σέρνουν διαδηλωτές που πραγματοποιούσαν καθιστική διαμαρτυρία στο οδόστρωμα, ενώ λίγο αργότερα τους χτυπούν επανειλημμένα με τα γκλοπ τους.

Η οργή και η αντίδραση

Από την οργή για την κοινωνική εξαθλίωση προέκυψε όμως και μία οργάνωση. Η Πλατφόρμα Πληγέντων από Εξώσεις και Κατασχέσεις (Platforma de Afectados por la Hipoteca), PAH, βοηθάει να μετουσιωθεί η οργή σε δράση. «Οι άνθρωποι που ζητούν βοήθεια από την οργάνωσή μας», λέει η Αντα Κολάου, εκπρόσωπος της PAH, «έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, μόλις όμως δεχτούν υποστήριξη, θέλουν να βοηθήσουν με τη σειρά τους. Από θύματα γίνονται αγωνιστές».

Η Πλατφόρμα δημιουργήθηκε στη Βαρκελώνη το 2009 και γρήγορα άρχισε να δραστηριοποιείται σε όλη την Ισπανία. Διοργανώνει διαμαρτυρίες, παρέχει νομικές συμβουλές, βοηθάει τον κόσμο να επαναδιαπραγματευτεί το δάνειό του με την τράπεζα. Το πιο δύσκολο κομμάτι του έργου της Πλατφόρμας ήταν να πείσει τις τράπεζες να μπουν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, ωστόσο τα μέλη της ανακάλυψαν την «αχίλλειο πτέρνα» τους: τη δημόσια εικόνα τους.

Καθημερινά, σε πολλές τράπεζες σ' όλη τη χώρα συγκεντρώνονται ομάδες διαδηλωτών με πλακάτ έξω από τα υποκαταστήματα και μπλοκάροντας την είσοδο, ενημερώνουν τους πελάτες για τις πρακτικές που ακολουθούν οι τράπεζες αναφορικά με τα στεγαστικά δάνεια. Αλλά κι όταν γίνεται γνωστό πως επίκειται έξωση από κατασχεθέν ακίνητο, ομάδες ακτιβιστών συγκεντρώνονται έξω από το ακίνητο, κάνοντας δύσκολη τη ζωή των πυροσβεστών που έχουν αναλάβει τον άχαρο ρόλο των εξώσεων. Πάντως, οι πυροσβέστες στην Καταλονία, τη Μαδρίτη, τη Γαλικία και τη Σεβίλλη έχουν δηλώσει δημοσίως ότι δεν θα συμβάλουν στην εκτέλεση άλλων εξώσεων.

Οι ακτιβιστές της PAH έχουν σταματήσει εκατοντάδες εξώσεις, ενώ το πιο αξιοσημείωτο επίτευγμά τους ήταν η συγκέντρωση 1,4 εκατομμυρίου υπογραφών υπέρ της Λαϊκής Νομοθετικής Πρωτοβουλίας (ILP), που είχε ως στόχο την αλλαγή του νόμου, ώστε όταν ο δανειολήπτης χάνει το σπίτι του, να σταματήσει να χρωστάει. Σύμφωνα με την Κολάου, κανείς σχετικός νόμος στην Ευρώπη και την Αμερική δεν είναι φιλικός προς τον δανειολήπτη, στην Ισπανία όμως είναι ο «χειρότερος».

Πριν από μερικούς μήνες το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με έδρα το Λουξεμβούργο, εξέδωσε απόφαση, σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται η έξωση, εάν ο ένοικος πρόκειται να μείνει άστεγος.

"Η Ισπανία παραβιάζει συνεχώς αυτή την απόφαση, σεβόμενη περισσότερο τις τράπεζες", τονίζει η Κολάου. Γι' αυτό το λόγο και με όπλο της το 1.5 εκατομμύριο υπογραφές απλών πολιτών στις αποσκευές, η Κολάου αισιοδοξεί πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα εκδώσει κάποια στιγμή ψήφισμα, με το οποίο να θέτει την Ισπανία και τα υπόλοιπα κράτη- μέλη προ των ευθυνών τους.

Ελλάδα όπως... Ισπανία;

Η ισχύς του νόμου Κατσέλη, που προστάτευε από τους πλειστηριασμούς την πρώτη κατοικία στην Ελλάδα, εξέπνευσε από την 1.1.2014, και πολλοί δανειολήπτες, που αντιμετωπίζουν αδυναμία αποπληρωμής των υποχρεώσεών τους, κινδυνεύουν πλέον να χάσουν το σπίτι τους.

Κάτω από τις διαρκείς και αήθεις πιέσεις της τρόικας το δικαίωμα της πρώτης κατοικίας μένει έτσι απροστάτευτο και στην Ελλάδα για χιλιάδες συνανθρώπους μας, καθώς πλέον διασφαλίζεται, μόνο μετά από ειδική αίτηση (η προθεσμία έληξε μάλιστα την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου) και μόνο για ένα χρόνο η πρώτη κατοικία.

Με απλά λόγια δεν θα χάσουν  τα σπίτια τους όσοι έχουν δάνεια που δεν μπορούν να ξεπληρώσουν, μέσα στο 2014, ωστόσο από το 2015 υπάρχει ορατός κίνδυνος να έχουμε χιλιάδες ιδιοκτήτες που θα χάσουν τα σπίτια τους και πολλές οικογένειες να μείνουν στο δρόμο.

Είναι άραγε η Ελλάδα η επόμενη στη σειρά που θα ακολουθήσει την τραγική μοίρα της Ισπανίας, όπου δοκιμάζεται η κοινωνική συνοχή και δεκάδες άνθρωποι αποφασίζουν ακόμα και να βάλουν τέλος στις ζωές τους, σχεδόν σε καθημερινή βάση; Οι σοκαριστικές εικόνες από την Ισπανία αποτελούν άραγε εικόνες από το άμεσο μέλλον της πατρίδας μας;

Τέτοιους λοιπόν νόμους κοινωνικής εξαθλίωσης θέλουν να μας επιβάλλουν και εδώ, δανειστές και τρόικα, νομίζοντας ότι μπορούν να «παίζουν» με την υγεία και με τη στέγη της Ελληνικής οικογένειας, πετώντας χωρίς δισταγμό χιλιάδες συνανθρώπους μας στο δρόμο.

newsbomb.gr