Γαλανθίς: Η γυναίκα στην οποία ο Ηρακλής οφείλει την γέννηση του

Η Γαλινθιάδα ή Γαλήν ή Γαλανθίς, ήταν κόρη του Θηβαίου Προίτου, φίλη της Αλκμήνης, της κόρης του Ηλεκτρύωνα και ερωμένης του Δία. Όταν ήταν η Αλκμήνη να γεννήσει τον Ηρακλή η ζηλιάρα θεά Ήρα, σύζυγος του Δία, είχε απαγορεύσει στην Ειλείθυια τη θεότητα του τοκετού και τις Μοίρες, να βοηθήσουν την Αλκμήνη να γεννήσει και τις όρισε να απέχουν από τη διαδικασία.

Εκείνες όχι μόνο δεν βοήθησαν την Αλκμήνη, αλλά έμειναν με σταυρωμένα, με «δεμένα» χέρια και πόδια για εννιά μερόνυχτα μπροστά στην πόρτα του σπιτιού μουρμουρίζοντας ξόρκια που εμπόδιζαν την γέννηση.

Η ξανθή Γαλανθίς μια πιστή υπηρέτρια λυπήθηκε την Αλκμήνη και φοβούμενη για τις συνέπειες που μπορεί να είχαν επάνω της οι πόνοι σκέφθηκε ένα τέχνασμα για να εξουδετερώσει τα μάγια της Ειλείθυιας: βγήκε έξω από το παλάτι προσποιούμενη τη χαρούμενη και ανήγγειλε ότι η Αλκμήνη είχε γεννήσει παρά την απουσία τους, με τη βοήθεια του Δία ένα παιδί και ότι τα προνόμιά τους καταλύονταν.

Η Ειλείθυια και οι θεές, ακούγοντας τις φωνές της Γαλινθιάδας σηκώθηκαν από τη θέση που «έδενε» την Αλκμήνη, πετάχτηκε πάνω ξαφνιασμένη ξέμπλεξε την γροθιά της, ξεσταύρωσε τα πόδια της και έτσι έλυσε, χωρίς να το θέλει, τα μάγια.

Η Αλκμήνη γεννά τον Ηρακλή. Στο βάθος η τιμωρία της Γαλινθιάδας.

Αμέσως η Αλκμήνη «ελευθερώθηκε» και γέννησε τον Ηρακλή, αλλά και τον Ιφικλή, γιο του συζύγου της Αμφιτρύωνα. Έτσι, το ψέμα αποκαλύφθηκε και, όπως ήταν επόμενο, οι θεές άρπαξαν την νέα από τα μαλλιά και τη μεταμόρφωσαν σε νυφίτσα, καταδικασμένη να ζει σε κρυψώνες κάτω από τη γη, να συλλαμβάνει από τα αυτιά και να γεννά από το στόμα που είχε ξεστομίσει το ψέμα που τις ξεγέλασε. Όμως η Εκάτη λυπήθηκε το ζώο και το έκανε ακόλουθο της και ιερό της ζώο.

Της Γαλινθιάδας η μεταμόρφωση ήταν αποτέλεσμα τιμωρίας για ατόπημα απέναντι σε θεότητες. Όμως τελικά τιμήθηκε από θεούς και ανθρώπους, γιατί με τα ψέματα που διατύπωσε δεν είχε κακή πρόθεση.Από ευγνωμοσύνη ο Ηρακλής έκτισε ιερό προς τιμή της, της αφιέρωσε άγαλμα πλάι στο σπίτι όπου ο ήρωας είχε γεννηθεί και της προσέφερε θυσίες. Οι Θηβαίοι γιόρταζαν τα Γαλινθιάδια την οποία γιορτή καθιέρωσε ο Ηρακλής σε ανάμνηση της βοήθειας που είχε προσφέρει η Γαλινθιάς στη μητέρα του. Προς τιμή της και θυσίαζαν πάντα σε αυτήν μια μέρα πριν τη γιορτή του Ηρακλή. Κατά τη γιορτή οι επίτοκες γυναίκες θυσίαζαν στο ιερό της Γαλινθιάδος προς τιμή της, όπως πρώτος είχε κάνει ο Ηρακλής (ταύτα νυν έτι τα ιερά Θηβαίοι φυλάττουσι και προ Ηρακλέους εορτής θύουσι Γαλινθιάδι πρώτη). Ο Παυσανίας αντικαθιστά στον ίδιο μύθο τη Γαλινθιάδα με την Ιστορίδα, κόρη του μάντη Τειρεσία.

Τη στιγμή που ο πρωτότοκος Ηρακλής κρατάει στα χέρια του τα δύο φίδια που έστειλε η Ήρα, η Αλκμήνη γεννά τον Ιφικλή. Στη θύρα της οικίας η Γαλινθιάδα, φίλη της Αλκμήνης, ανακοινώνει στην Ειλείθυια – τη θεότητα του τοκετού που την έστειλε η Ήρα για να εμποδίσει τη γέννα – ότι η Αλκμήνη γέννησε.

Παρακάτω ο Οβίδιος περιγράφει:

Προίτου θυγάτηρ ἐν Θήβαις ἐγένετο Γαλινθιάς. αὕτη
παρθένος ἦν συμπαίκτρια καὶ ἑταιρὶς Ἀλκμήνης τῆς Ἠλεκ-
τρύωνος. ἐπεὶ δὲ Ἀλκμήνην ὁ τόκος ἤπειγε τοῦ Ἡρακλέους,
Μοῖραι καὶ Εἰλείθυια πρὸς χάριν τῆς Ἥρας κατεῖχον ἐν
ταῖς ὠδῖσι τὴν Ἀλκμήνην.
καὶ αὗται μὲν ἐκαθέζοντο
κρατοῦσαι τὰς ἑαυτῶν χεῖρας, Γαλινθιὰς δὲ δείσασα μὴ
Ἀλκμήνην ἐκστήσωσι βαρυνομένην οἱ πόνοι, δραμοῦσα παρά
τε τὰς Μοίρας καὶ τὴν Εἰλείθυιαν ἐξήγγειλεν ὅτι Διὸς βουλῇ
γέγονε τῇ Ἀλκμήνῃ παῖς κόρος, αἱ δὲ ἐκείνων τιμαὶ κατα-
λέλυνται.
πρὸς δὴ τοῦτ’ ἔκπληξις ἔλαβε τὰς Μοίρας καὶ
ἀνῆκαν εὐθὺς τὰς χεῖρας, Ἀλκμήνην δὲ κατέλιπον εὐθὺς
αἱ ὠδῖνες καὶ ἐγένετο Ἡρακλῆς. αἱ δὴ Μοῖραι πένθος
ἐποιήσαντο καὶ τῆς Γαλινθιάδος ἀφείλοντο τὴν κορείαν, ὅτι
θνητὴ τοὺς θεοὺς ἐξηπάτησε, καὶ αὐτὴν ἐποίησαν δολερὰν
γαλῆν καὶ δίαιταν ἔδωκαν ἐν τῷ μυχῷ καὶ ἄμορφον ἀπέδει-
ξαν τὴν γονήν. θορίσκεται μὲν γὰρ διὰ τῶν ὤτων, τίκτει δ’ ἀ-
ναφέρουσα τὸ κυόμενον ἐκ τοῦ τραχήλου.
ταύτην Ἑκάτη
πρὸς τὴν μεταβολὴν τῆς ὄψεως ᾤκτειρε καὶ ἀπέδειξεν ἱερὰν
αὐτῆς διάκονον· Ἡρακλῆς δ’ ἐπεὶ ηὐξήθη τὴν χάριν ἐμνη-
μόνευσε καὶ αὐτῆς ἐποίησεν ἀφίδρυμα παρὰ τὸν οἶκον καὶ
ἱερὰ προσήνεγκεν. ταῦτα νῦν ἔτι τὰ ἱερὰ Θηβαῖοι φυλάττουσι
καὶ πρῲ Ἡρακλέους ἑορτῇ θύουσι Γαλινθιάδι πρώτῃ.

Γαλανθίς

Οι Αθηναίοι γελούσαν ειρωνικά με τούτο τον Μύθο. Θεωρούσαν την Γαλανθίδα, εταίρα που την μεταμόρφωσε η Εκάτη σε νυφίτσα τιμωρώντας την για την υπερβολική λαγνεία της. Έτυχε να περνάει μπροστά από το σπίτι της Αλκμήνης, τότε που η ´Ηρα παρέτεινε ατελείωτα τις ωδίνες της, και τρόμαξε τόσο την λεχώνα που γέννησε αμέσως.

Ο θρύλος της νυφίτσας που γεννάει από το στόμα στηρίζεται στην παρατήρηση ότι, αν την ενοχλήσουν, κουβαλάει τα μικρά της με το στόμα από το ένα μέρος στο άλλο όπως η γάτα. Η αφήγηση του Απουλήιου για τις φρικιαστικές τελετουργίες στις οποίες προέβαιναν οι Θεσσαλές μάγισσες και οι συνοδοί της Εκάτης ντυμένες νυφίτσες, και η αναφορά του Παυσανία για τις ανθρωποθυσίες προς τιμήν της Τευμησίας αλεπούς, μας θυμίζουν την Κερδώ ( νυφίτσα η αλεπού) την γυναίκα του Φορωνέα, η οποία εισήγαγε την λατρεία της Ήρας στην Πελοπόννησο.

Η Θηβαίικη λατρεία της Γαλινθιάδας είναι κατάλοιπο της πρώιμης λατρείας της Ήρας. Όταν οι μάγισσες καθυστέρησαν την γέννηση του Ηρακλή, πιθανότατα είχαν ντυθεί νυφίτσες. Αυτός ο μύθος είναι ασυνήθιστα μπερδεμένος, αφήνει όμως να καταλάβουμε ότι στην Θήβα και στην Αργολίδα οι συντηρητική θρησκευτική κοινή γνώμη δεν δέχτηκε ευχαρίστως την Ολύμπια θρησκεία του Διός και ότι οι μάγισσες επιτέθηκαν με σφοδρότητα κατά του οίκου των Περσειδών.

mythiki-anazitisi
μέσω thesecretrealtruth