Ποιο είδος θα κυριαρχούσε στη Γη εάν εξαφανιζόταν ο άνθρωπος; (όχι, δεν είναι οι πίθηκοι)

Το σενάριο του Τέλους της Ανθρωπότητας – το πώς θα ερχόταν, το αν και πώς θα επιζούσαν κάποιοι, το πώς θα έμοιαζε ο κόσμος μετά από κάτι τέτοιο- έχει απασχολήσει άπειρους, από την αρχή του είδους μας μέχρι σήμερα.

Δεν είναι τυχαίο το ότι αποτελεί ένα εξαιρετικά «δημοφιλές» μοτίβο τόσο της Επιστημονικής Φαντασίας, όσο και της Επιστήμης, ενώ παράλληλα συναντάται και σε αρχαιότατες μυθολογίες (χαρακτηριστικό παράδειγμα, πέρα από τη χριστιανική Αποκάλυψη, το «Ράγκναροκ» των Σκανδιναβών).

Στον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τα βιντεοπαιχνίδια, ιδιαίτερα δημοφιλής είναι η κατηγορία των «post-apocalyptic» ιστοριών. Ο «Πλανήτης των Πιθήκων» αποτελεί ιδιαίτερα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπου παρουσιαζόταν ένα μακρινό μέλλον, στο οποίο κυρίαρχο είδος στον πλανήτη Γη ήταν οι εξελιγμένοι, «ανθρώπινης» νοημοσύνης πίθηκοι.

Το συγκεκριμένο θέμα είναι στο επίκεντρο άρθρου του Λυκ Μπεσιέρ, λέκτορα (ειδίκευση σε θέματα σεξουαλικής επιλογής και εξέλιξης σε έντομα και άλλα αρθρόποδα) του Πανεπιστημίου του Στέρλινγκ στο The Conversation. Το ερώτημα με το οποίο ασχολείται είναι, «εάν πηγαίναμε 50 εκατομμύρια χρόνια στο μέλλον μετά την εξαφάνισή μας, τι θα βρίσκαμε; Ποιο ζώο, ή ποιο γκρουπ ζώων θα “αναλάμβανε” ως κυρίαρχο είδος; Θα είχαμε έναν Πλανήτη των Πιθήκων, ή τη Γη θα διαφέντευαν δελφίνια, αρουραίοι, βραδύπορα, κατσαρίδες, γουρούνια ή μυρμήγκια;».

Επικεντρώνοντας στα ζώα και όχι στα φυτά (και αφήνοντας κατά μέρος τα πάντα κυρίαρχα βακτήρια), ο αρθρογράφος επισημαίνει ότι η ανθρώπινη φαντασία περί «Πλανήτη των Πιθήκων» αποτελεί μάλλον αποτέλεσμα του ανθρώπινου ναρκισσισμού όσον αφορά στη θέση μας ως κυρίαρχο είδος στον πλανήτη: Υπάρχει μια ισχυρή τάση να «απονείμουμε» τον τίτλο στους πιο κοντινούς «συγγενείς» μας, καθώς είναι αυτοί τους οποίους θα μπορούσαμε να φανταστούμε ως ικανότερους όσον αφορά στην ανάπτυξη γλώσσας και τεχνολογίας, εάν τους δινόταν η ευκαιρία. Ωστόσο, όπως γράφει ο Μπεσιέρ, το πιθανότερο είναι ότι οι πίθηκοι θα εξαφανιστούν πριν από εμάς, καθώς ο άνθρωπος είναι το μόνο μέλος της «οικογένειας» των ανθρωπιδών που δεν κινδυνεύει με εξαφάνιση- οπότε μια παγκόσμια κρίση η οποία θα εξόντωνε τον άνθρωπο θα ήταν μάλλον απίθανο να «σεβαστεί» τους πιθήκους. Ακόμα και μια επιδημία θα ήταν πιο πιθανό να μεταδοθεί στους πιθήκους.

«Από όλα τα είδη τα οποία ήταν κάποτε κυρίαρχα σε κάποια στάδια της ιστορίας της Γης, μόνο οι άνθρωποι είχαν τόσο υψηλή νοημοσύνη και “επιδεξιότητα με τα χέρια”...η εξέλιξη δεν ευνοεί την ανάπτυξη της νοημοσύνης απλά και μόνο για την ίδια τη νοημοσύνη, αλλά μόνο εάν οδηγεί σε πιο επιτυχή επιβίωση και αναπαραγωγή. Ως εκ τούτου, είναι λάθος να φανταζόμαστε ότι οι διάδοχοί μας είναι πιθανόν να είναι ιδιαίτερα νοήμονα ή κοινωνικά όντα, ή ότι θα είναι ικανά για ομιλία, ή εξοικειωμένα με την ανθρώπινη τεχνολογία».

Το βασικό συμπέρασμα, όπως γράφει ο Μπεσιέρ, είναι ότι σχεδόν σίγουρα δεν θα πρόκειται για ομιλούντες χιμπατζήδες- και ότι πραγματικά δεν μπορούμε να έχουμε ιδέα για το πώς θα μοιάζουν οι «διάδοχοι». Οι κόσμος μας έχει δει σειρά καταστροφικών γεγονότων που προκάλεσαν μαζικές εξαφανίσεις ειδών, τα οποία ακολουθήθηκαν από ταχύτατες αλλαγές στο ζωικό βασίλειο, με εμφάνιση νέων ειδών, πολύ διαφορετικών από τους προηγούμενους «κυριάρχους» (χαρακτηριστικό παράδειγμα η εξαφάνιση των δεινοσαύρων, αλλά και η μαζική εξαφάνιση στα τέλη της Περμίας περιόδου, πριν 250 εκατ. χρόνια, κατά την οποία χάθηκε το 90% των θαλασσίων και το 70% των χερσαίων ειδών- τα είδη που ακολούθησαν δεν είχαν σχέση).

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Στίβεν Γκουλντ, στο «Wonderful Life: The Burgess Shale and the Nature of History», υπογραμμίζει τη σημασία του παράγοντα «τύχη» στην εξέλιξη. Οπότε, καταλήγει ο Μπεσιέρ, ακόμα και αν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι κάποια στιγμή μπορεί τα μυρμήγκια να γίνουν το κυρίαρχο είδος του πλανήτη, δεν μπορούμε σε καμιά περίπτωση να γνωρίζουμε με βεβαιότητα πώς θα μοιάζουν οι εξελιγμένοι τους απόγονοι, που θα αποτελούσαν τους νέους «αφέντες» της Γης. 

pronews.gr