Κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι μοναδικό, ξέρουμε γιατί;

Τα ανθρώπινα πρόσωπα διαφέρουν μοναδικά το ένα από το άλλο, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο σημείο του σώματος. Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς συνδέεται συχνά η φυσιογνωμία ενός ανθρώπου με το έγκλημα;


Πρόσωπα λεπτά, φαρδιά, στρογγυλά, με έντονες γωνίες. Πέρα από την μορφολογία, κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι μοναδικό περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό επάνω στη φυσική εμφάνιση. Μια πρόσφατη μελέτη όπως παρουσιάζεται στην βρετανική εφημερίδα The Independent, από ερευνητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, εξέτασαν πολλά ανθρώπινα πρόσωπα σε μια βάση δεδομένων του αμερικανικού στρατού, στην οποία βρίσκονται καταχωρημένες ανατομικές μετρήσεις του προσωπικού, καταλήγοντας στη θέση ότι οι άνθρωποι έχουν εξελιχθεί να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον από την όραση και όχι από την οσμή, όπως άλλα είδη.


Πράγματι όπως διαπιστώθηκε, από την ερευνητική ομάδα, τα χαρακτηριστικά του προσώπου εμφανίζουν μεγαλύτερη ποικιλία από τα χαρακτηριστικά του υπόλοιπου σώματος. Τα χαρακτηριστικά με τη μεγαλύτερη ποικιλία συναντώνται όλα στο τρίγωνο που σχηματίζουν τα μάτια με το στόμα. Οι παράμετροι της γεωμετρίας του προσώπου, για παράδειγμα η απόσταση μεταξύ των ματιών και το πλάτος της μύτης, η απόσταση του πηγουνιού από το μέτωπο, εμφανίζουν μεγαλύτερη ποικιλομορφία σε σχέση με χαρακτηριστικά όπως το ύψος της μέσης ή το μήκος του λαιμού.

Σε αντίθεση, τα ζώα αναγνωρίζουν το ένα από το άλλο από την οσμή ή την φωνή, καθιστώντας λιγότερο σημαντικά τα χαρακτηριστικά του προσώπου. Μέλος της συγκεκριμένης μελέτης, ο Μάικλ Σίαν, εξηγεί, “Το σύνολο της μελέτης δείχνει ότι η φυσική επιλογή έκανε τους ανθρώπους μοναδικούς και εύκολα αναγνωρίσιμους.. Είναι ξεκάθαρα ωφέλιμο για μένα να αναγνωρίζω τους άλλους, είναι ωφέλιμο όμως να είμαι κι εγώ εύκολα αναγνωρίσιμος. Σε διαφορετική περίπτωση, θα είχαμε όλοι μια παρόμοια εμφάνιση”.

Έγκλημα και… πρόσωπο

Πολλοί άνθρωποι τείνουν να ακολουθούν συγκεκριμένες προκαταλήψεις και στερεότυπα σχετικά με το προφίλ ενός δράστη. Μία τις παγιωμένες θεωρίες θέλει “το ανθρώπινο πρόσωπο να ταιριάζει με το έγκλημα”. Η ψυχολόγος Λέσλυ Ζέμπροβιτς έχει αποδείξει σε αίθουσες δικαστηρίων πως οι κατηγορούμενοι με “ώριμο παρουσιαστικό” είναι πιθανότερο να βρεθούν ένοχοι από εκείνους με παιδικά χαρακτηριστικά προσώπου. Μάλιστα, οι δεύτεροι συνήθως δέχονται πιο επιεικείς ποινές. Η συγκεκριμένη διάκριση αποκαλείται “face- ism”, και θεωρείται άκρως ρατσιστική.

Οι πρώτες θεωρίες γύρω από την σύνδεση της φυσιογνωμίας με την τάση για εγκληματικότητα καταγράφονται το 1930, όταν ο Έρνεστ Χούτον από το πανεπιστήμιο Χάρβαρντ εξέτασε 14000 φυλακισμένους και παρατήρησε ότι οι δολοφόνοι πρώτου βαθμού έτειναν να έχουν ίσια μαλλιά ενώ τα μαλλιά των δολοφόνων δεύτερου βαθμού ήταν ασυνήθιστα χρυσαφένια.

Λίγο αργότερα, ο ψυχολόγος Γουίλιαμ Σέλντον από το πανεπιστήμιο της Κολούμπια μελέτησε νεαρούς εγκληματίες και παρατήρησε ότι μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν σε τρεις ομάδες, τους εκτόμορφους, (αδύνατο πρόσωπο, λεπτοκαμωμένοι, μορφωμένοι), τους μεσόμορφους, (φαρδύ πρόσωπο, μυώδεις, επιθετικοί) και τους ενδόμορφους, (στρογγυλό πρόσωπο, με πάχος και κοινωνικοί). Διαπιστώθηκε ότι τα άτομα με φαρδύ πρόσωπο ήταν πιο επιρρεπή στην εγκληματικότητα.

Οι θεωρίες περί φυσιογνωμίας κατέρρευσαν μετά από λεπτομερέστερη εξέταση των μεθόδων, ωστόσο τα χαρακτηριστικά της εμφάνισής μας επανέρχονται σήμερα, ξανά στο προσκήνιο, χάρη στην τρισδιάστατη τεχνολογία και σε λογισμικά αναπαράστασης. “Νέοι φυσιογνωμιστές” ισχυρίζονται ότι μπορούμε να εκτιμήσουμε τις τάσεις κάποιου ανθρώπου προς το έγκλημα ή την εκδήλωση μίας επιθετικής συμπεριφοράς από το σχήμα του προσώπου του. Σύμφωνα με μια ενδιαφέρουσα μελέτη του ψυχολόγου Άαρον Σελ από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, φοιτητές με “άγριο” παρουσιαστικό, ήταν εκείνοι που συμμετείχαν και στους περισσότερους καβγάδες. Γενικό συμπέρασμα κατοπινής έρευνας, οι “άγριοι” άνδρες έχουν μεγαλύτερη τάση να χρησιμοποιούν την βία για να αμυνθούν.

Οι άνδρες με ρωμαλέο παρουσιαστικό είναι πιο σκληροί με βάση αυτές τις θεωρίες και συνεπώς, είναι πιο πιθανό να συμπεριφερθούν κάποια στιγμή της ζωής τους, επιθετικά ή αναξιόπιστα. Η επιθετικότητα του ανθρώπινου χαρακτήρα έχει λοιπόν σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες, φυσικά χαρακτηριστικά. Ο Άαρον Σελ καταλήγει στο ότι το σχήμα του σαγονιού και το κόψιμο των φρυδιών είναι δύο χαρακτηριστικά που διαμορφώνονται κατά την εφηβική ηλικία από το επίπεδο τεστοστερόνης. Γεγονός αποτελεί πως η υψηλή τεστοστερόνη έχει συνδεθεί με αρρενωπά χαρακτηριστικά όπως και με την επιθετικότητα.

Άλλοι μελετητές επικεντρώνονται στην αναλογία πλάτους και ύψους του προσώπου, όπως παρατηρείται από μάγουλο σε μάγουλο και από τα χείλη μέχρι τα φρύδια. Από εργαστηριακές εξετάσεις στον Καναδά παρατηρήθηκε ότι τα άτομα με φαρδύτερα πρόσωπα εμφάνιζαν μεγαλύτερη επιθετικότητα από εκείνα που είχαν αδύνατο πρόσωπο. Κάποιοι άλλοι ερευνητές καταλήγουν στην πιο ασφαλή θέση, “Το πλάτος του προσώπου δεν προβλέπει καμία βίαιη συμπεριφορά”.

Ώριμα, σκληρά, άγρια, παιδικά χαρακτηριστικά προσώπου. Όλα μπορούν να προδώσουν ή να καλύψουν μία ανθρώπινη εγκληματική προδιάθεση. Με τον ίδιο τρόπο που διαγράφονται στο πρόσωπο, με παρόμοιο τρόπο περιπλέκουν τα κριτήρια ενοχής ή αθωότητας ενός υπόδικου. Τα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου προσώπου διαφέρουν από άτομο σε άτομο επειδή οι άνθρωποι έχουν εξελιχθεί τόσο ώστε να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον με την όραση. Αυτή είναι η μόνη βέβαιη επιστημονική παραδοχή που αποκαλύπτει πως η μεγαλύτερη ποικιλία πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό συναντάται στις αναλογίες του προσώπου και αυτό ίσως, περιπλέκει περισσότερο τα πράγματα όταν οι υποψίες για ένα έγκλημα κινούνται γύρω από αυτόν που κοιτάμε εκείνη την στιγμή στα μάτια…

newsitamea.gr