Ήρθε το τέλος των τραπεζών;

Πολλοί άνθρωποι σκέφτονται ότι η κατάργηση των τραπεζών είναι μια καλή ιδέα. Όσο τρελό και αν ακούγεται, οικονομολόγοι έχουν αρχίσει να συζητούν σοβαρά την ιδέα της απαγόρευσης των τραπεζών. Είναι όντως τόσο παρατραβηγμένη όσο ακούγεται η ιδέα; Πριν συζητήσουμε την ιδέα, γράφει ο οικονομικός συντάκτης του Business Insider, Joe Weisenthal, υπάρχει κάτι σημαντικό που πρέπει να αντιμετωπιστεί: οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να έχουν μια τεράστια παρανόηση για το τι κάνει μια τράπεζα.

Ο μέσος άνθρωπος σκέφτεται για μια τράπεζα με τον τρόπο που απεικονίζεται στην κλασική ταινία του Φρανκ Κάπρα «Μια υπέροχη ζωή».

Σε μια σκηνή, το δάνειο και οι οικονομίες του Τζορτζ Μπέιλι (Τζέιμς Στιούαρτ) έχουν παρακρατηθεί από τις τράπεζες. Ο Μπέιλι είναι αναγκασμένοι να εξηγήσει στους καταθέτες ότι τα χρήματά τους δεν είναι στα θησαυροφυλάκια, επειδή τα έχουν δανείσει. Στη συνέχεια επισημαίνει μερικούς ανθρώπους στο πλήθος που έχουν πάρει στεγαστικά δάνεια από την τράπεζα, εξηγώντας που έχουν πάει οι καταθέσεις των ανθρώπων. Βέβαια, οι τράπεζες δεν λειτουργούν ακριβώς έτσι.

Πώς λειτουργούν οι τράπεζες;

Η πραγματικότητα είναι ότι οι τράπεζες δεν παρέχουν δάνεια από υφιστάμενες καταθέσεις. Όταν μια τράπεζα σας δίνει μια υποθήκη (ή οποιοδήποτε άλλο δάνειο) δεν πηγαίνει στα θησαυροφυλάκιά της για να δει αν υπάρχουν μετρητά που κάποιος άλλος έχει καταθέσει. Αντ 'αυτού, η τράπεζα ψηφιακά (σχεδόν μαγικά) πιστώνει το λογαριασμό σας με το ποσό που πρέπει να πληρώσετε για το σπίτι.

Η Τράπεζα της Αγγλίας δημοσίευσε πρόσφατα ένα φανταστικό έγγραφο με τίτλο Money Creation In The Modern Economy που εξηγεί ότι οι τράπεζες –αντί να χρησιμεύουν ως μεσάζοντες μεταξύ καταθετών και δανειοληπτών- βρίσκονται στην επιχείρηση της δημιουργίας χρημάτων. Ιδού η βασική περίληψη:

Ουσιαστικά, η σύγχρονη τραπεζική αντιπροσωπεύει την εξωτερική ανάθεση της δημιουργίας χρήματος από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στο τραπεζικό σύστημα.Φυσικά, υπάρχουν όρια στο πόσα χρήματα οι τράπεζες μπορούν να δημιουργήσουν (ορισμένα από τα όρια απορρέουν από τις ρυθμίσεις, κάποια από τη νομισματική πολιτική και κάποια από την ίδια την αγορά). Αλλά και πάλι, η περισσότερη δημιουργία χρήματος προέρχεται από τις τράπεζες. Η νέα συζήτηση αφορά το ότι θα πρέπει να απαγορευθεί στις τράπεζες να δημιουργούν χρήμα και ότι αυτό θα το αναλάβει η κυβέρνηση.

Γιατί να αλλάξει το σημερινό σύστημα;

Από την έναρξη της κρίσης, έχει ξεκινήσει μια συζήτηση για το πώς θα γίνει το χρηματοπιστωτικό σύστημα ασφαλέστερο. Η πρόσφατη συζήτηση ξεκίνησε όταν ο αρθρογράφος των FT Martin Wolf ζήτησε την αφαίρεση του δικαιώματος των τραπεζών από το να δημιουργούν χρήμα. Το επιχείρημά του ήταν ότι το γεγονός πως επιτρέπουν στις τράπεζες να δημιουργούν χρήμα εκ του μηδενός είναι αυτό που ευθύνεται για τις αποσταθεροποιητικές πιστωτικές φούσκες και τις χρεοκοπίες. Οι άνθρωποι αναμένουν ότι τα χρήματά τους είναι ασφαλή και έτσι όταν οι τράπεζες παίρνουν πάρα πολλά δάνεια υψηλού κινδύνου, η κυβέρνηση αναγκάζεται να παρέμβει και να διασφαλίσει τα πάντα. Αν η κυβέρνηση καταλήγει να διασφαλίζει τα πάντα, όπως συμβαίνει, γιατί να μην είναι η κυβέρνηση και η πηγή της δημιουργίας χρήματος;

Ο Wolf θέλει οι τράπεζες να είναι απλά θεματοφύλακες και τα ιδρύματα πληρωμών. Απλά βοηθητικά προγράμματα χωρίς τη δυνατότητα να δημιουργούν χρήματα. Όπως σημειώνουν οι Amin Mian και Amir Sufi στο blog τους House of Debt, την ίδια ιδέα (περίπου) προώθησε πρόσφατα ο οικονομολόγος από το Σικάγο John Cochrane.

Τούτου λεχθέντος, η ιδέα είναι πολύ παλιά. Οι Mian και Sufi συνδέουν τις απόψεις τους με μια πρόταση του 1939 - με αιχμή του δόρατος το διάσημο οικονομολόγο Irving Fisher - η οποία προσπάθησε να αναδημιουργήσει ένα πιο σταθερό τραπεζικό σύστημα στον απόηχο της Μεγάλης Ύφεσης. Αυτό το έγγραφο μίλησε εκτενώς για την ανάγκη να αποτρέψουν τις τράπεζες από τη δημιουργία χρημάτων. Από αυτή την εργασία προέρχεται μια αυστηρή προειδοποίηση για το πώς το σύγχρονο τραπεζικό σύστημα είναι μια «χαλαρή βίδα» στο αμερικανικό τραπεζικό σύστημα και ότι οι τράπεζες είχαν πολύ μεγάλη δύναμη για να δημιουργήσουν χρήματα.

Αυτό το έγγραφο εξηγούσε πως οι τράπεζες θα είναι ακόμα σε θέση να ενεργούν ως ενδιάμεσοι φορείς δανεισμού. Για παράδειγμα, οι λογαριασμοί καταθέσεων, όπως τα CDs (όπου ο καταθέτης περιορίστηκε στο πόσο γρήγορα θα μπορούσε να πάρει τα χρήματά του πίσω) θα είναι μια νόμιμη πηγή δανειακών κεφαλαίων. Στην εργασία του, ο John Cochrane υποστηρίζει ότι οι τράπεζες θα μπορούσαν να εξακολουθούν να δίνουν υποθήκες και δάνεια, αλλά ότι θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από άλλες αρχές. Ή θα μπορούσαν να είναι οργανισμοί δανεισμού που χρηματοδοτούνται 100% από ίδια και δανειακά κεφάλαια (και όχι από καταθέσεις) εξασφαλίζοντας έτσι ότι οι οργανισμοί αυτοί δεν χρειάζονται ένα σχέδιο διάσωσης.

Θα συμβεί αυτό; Μάλλον όχι. Στο κομμάτι του επί του θέματος, ο Martin Wolf λέει ότι θα χρειαστεί κατά πάσα πιθανότητα μια ακόμα προτού αυτό συζητηθεί. «Το οικονομικό μας σύστημα είναι τόσο ασταθές, επειδή η πολιτεία πρώτα του επέτρεψε να δημιουργήσει σχεδόν όλα τα χρήματα στην οικονομία και στη συνέχεια αναγκάστηκε να τα ασφαλίσει κατά την εκτέλεση αυτής της λειτουργίας. Αυτό είναι μια τεράστια τρύπα στην καρδιά της οικονομίας της αγοράς μας. Θα μπορούσε να κλείσει με τον διαχωρισμό της παροχής χρήματος, που δικαίως θεωρείται μια λειτουργία του κράτους, από την παροχή χρηματοδότησης, μια λειτουργία του ιδιωτικού τομέα. Αυτό δεν θα συμβεί τώρα. Αλλά να θυμάστε αυτό το ενδεχόμενο. Όταν η επόμενη κρίση έρθει - και σίγουρα θα έρθει- πρέπει να είμαστε έτοιμοι».

Υπάρχουν επίσης μερικές μεγάλες αντιρρήσεις στην ιδέα. Σε ένα blog post με τίτλο «Είναι η τραπεζική απαγόρευση η απάντηση;», ο Paul Krugman επισημαίνει ένα μεγάλο πρόβλημα στο κομμάτι του Wolf, το οποίο είναι ότι αυτό που μπορεί να συμβεί θα είναι απλά μια μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα έξω από το τραπεζικό σύστημα, σε ένα λιγότερο οργανωμένο σκιώδες τραπεζικό σύστημα. Ο Krugman θέτει επίσης τα ερωτήματα της πολυπλοκότητας και το αν το πρόβλημα υπάρχει ακόμα βαθύτερα από τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα (δεδομένου ότι η οικονομική σταθερότητα αποκαταστάθηκε σε αρκετά σύντομο διάστημα τη στιγμή που η κυβέρνηση αποφάσισε να το κάνει προτεραιότητα).

Τι άλλο;

Το ΔΝΤ συνέταξε μια έκθεση το 2012 σχετικά με το Σχέδιο του Σικάγο του 1939, η οποία αποτελεί χρήσιμο μπακγκράουντ. Ο Matthew Klein έγραψε επίσης ένα μεγάλο κομμάτι για το Bloomberg View πέρυσι, σχετικά με τη δολοφονία του τραπεζικού συστήματος, όπως το γνωρίζουμε από την επιβολή 100% κεφαλαιακών απαιτήσεων. Και πάλι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, αλλά είναι χρήσιμο όταν σκεφτόμαστε τη φύση του χρήματος να συνειδητοποιούμε ότι η δημιουργία χρήματος είναι κάτι που έχει ανατεθεί στις τράπεζες και ότι το να είναι η κυβέρνηση ο κύριος δημιουργός των χρημάτων θα είναι μια ριζική αποχώρηση από το ισχύον σύστημα.

http://www.businessinsider.com/banning-banks-2014-4

antinews.gr