20+1 ΠΡΟΣΩΠΑ που σφράγισαν το 2013

Ηγέτες με σιδηρά πυγμή, μία έφηβη και μια 26χρονη που φλέγονται να αλλάξουν τον κόσμο, πολιτικοί αποτελεσματικοί, μεγαλόστομοι ή και διεφθαρμένοι, απλοί πολίτες που παρασύρονται στη δίνη των ιστορικών γεγονότων.
Επίσης ένας «αριστερός» πάπας που κάνει τη διαφορά στο Βατικανό, τρομοκράτες εν συγχύσει που παίρνουν αθώους ανθρώπους στον λαιμό τους, ένας καλλιτέχνης του μπαλέτου που ο έρωτας του θόλωσε τον νου και ο πρώτος «άγιος» της διαδικτυακής εποχής και της νεοσσού ακόμη διεθνούς ψηφιακής δημοκρατίας. Ιδού λοιπόν από τα 20+1 πρόσωπα που για μας σφράγισαν το 2013. Πρόσωπο της χρονιάς, ο πρώην πράκτορας της NSA που αντίκρισε κατάματα τον Μεγάλο Αδελφό και του είπε: «Δεν σε φοβάμαι. Και θα το πω σε όλους», ο Αμερικανός Εντουαρντ Σνόουντεν.

ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΣΝΟΟΥΝΤΕΝ

Ξεσκέπασε τη νέα παγκόσμια Ιερή Συμμαχία

«Μοναδικό μου κίνητρο είναι να πληροφορήσω τον κόσμο για ό,τι συμβαίνει εν ονόματί του και εις βάρος του» είπε ο Εντουαρντ Σνόουντεν. Στις 3 Ιουνίου 2013 βγήκε από το σκοτάδι μιας καλοπληρωμένης δουλειάς αναλυτή για τη διαβόητη NSA, την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ. Αποκάλυψε έναν πακτωλό ντοκουμέντων για το πιο πολυπλόκαμο και ξεδιάντροπο σκάνδαλο παρακολούθησης εκατομμυρίων πολιτών από τις κυβερνήσεις τους στην ιστορία. Εξυμνήθηκε ως ήρωας, χλευάστηκε ως προδότης. Η συνείδησή του δονείται από ατσαλένια αίσθηση καθήκοντος. Σε συνεργασία με τις εφημερίδες «Guardian» και «Washington Post» ξεσκέπασε το παράλληλο σύμπαν όπου ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Αυστραλία, Νορβηγία, Ισραήλ και άλλα κράτη παρακολουθούν και καταγράφουν ποιος, πότε και πώς επικοινωνεί με ποιον, συχνά μοιράζονται πληροφορίες για την κοινωνία και τις μπίζνες, ενώ επί τη ευκαιρία υποκλέπτουν ο ένας την ηγεσία του άλλου. Δεν είναι απλή λυκοφιλία, είναι η σύγχρονη παγκόσμια Ιερή Συμμαχία, 200 χρόνια μετά το Συνέδριο της Βιέννης (1814-1815), όπου οι δεσπότες συμμάχησαν για πρώτη φορά εναντίον των λαών. Δέος προκαλεί το ότι έχει αναδυθεί στην επιφάνεια μόλις το 1% όσων ακόμη κατέχει ο ευρισκόμενος στη Ρωσία υπό καθεστώς προσωρινού ασύλου 30χρονος Αμερικανός.

ΑΝΓΚΕΛΑ ΜΕΡΚΕΛ

Καγκελάριος της Γερμανίας

Ανηλεής λιτότητα για τους «αμαρτωλούς»

Η περίφημη απορία-καρφί για την ΕΕ που αποδίδεται στον Χένρι Κίσινγκερ, «αν θέλω να μιλήσω με Ευρώπη, σε ποιον θα τηλεφωνήσω;», έχει πλέον απαντηθεί: στην Ανγκελα Μέρκελ. Η ανατολικογερμανίδα πολιτικός, η οποία εξελέγη για τρίτη συνεχόμενη θητεία στην καγκελαρία τον Σεπτέμβριο, είναι η αδιαμφισβήτητη αρχηγός της ΕΕ. Πρόσωπο που προκαλεί έντονες αντιπάθειες, κυρίως στη Νότια Ευρώπη, όπου θεωρείται υπεύθυνη για τη σκληρή λιτότητα, στους Γερμανούς ξυπνάει τρυφερά συναισθήματα, γι' αυτό τη φωνάζουν χαϊδευτικά «mutti» (δηλαδή, «μαμά»). «Βίωσα την κατάρρευση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Δεν θέλω να δω και την ΕΕ να καταρρέει» δηλώνει η 59χρονη Μέρκελ για να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους για τα κίνητρά της.  Πραγματίστρια και αυστηρή, αλλά όχι ακριβώς χαρισματική. Σήμερα έχει ανατρέψει την αρχική  εικόνα της βαρετής και κακοντυμένης επαρχιώτισσας αλλά την έχει αντικαταστήσει με εκείνη της αδυσώπητης καλβινίστριας που επιβάλλει στην Ευρώπη τον «μοναδικό» ρυθμό στον οποίο «πρέπει» να χορέψει.

ΣΙ ΤΖΙΝΠΙΝΓΚ
Πρόεδρος της Κίνας
Φθηνές εξαγωγές και ενίσχυση της μεσαίας τάξης

Δεν είναι Ντενγκ ούτε βέβαια Μάο, αλλά είναι εκείνος που θα κρατήσει το τιμόνι της Λαϊκής Κίνας ως το 2023. Είναι νωρίς για να ξέρουμε αν θα τολμήσει μεγάλες τομές. Ο Σι Τζινπίνγκ έγινε πρόεδρος μόλις τον Μάρτιο, προϊόν συμβιβασμού ανάμεσα στη συντηρητική και στην πιο προοδευτική φράξια του ΚΚΚ. Το μόνο βέβαιο; Το κόμμα οδηγεί την Κίνα όλο και πιο βαθιά στην ελεύθερη αγορά. Εχει άραγε ο Σι τη στόφα μεταρρυθμιστή ώστε να στρέψει το αναπτυξιακό μοντέλο από τις φθηνές εξαγωγές στην ενίσχυση της ντόπιας μεσαίας τάξης και στην εσωτερική κατανάλωση; Θα επιτύχει μεγαλύτερη ευημερία διατηρώντας ένα πνιγηρά αυταρχικό μοντέλο διακυβέρνησης για 1,4 δισ. ανθρώπους στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία και την πιο ρυπογόνο χώρα του κόσμου; Προς το παρόν λέει τα αυτονόητα: ότι θα πολεμήσει τη διαφθορά και τις κοινωνικές ανισότητες που οδηγούν εκατομμύρια Κινέζους να ζουν ακόμη με 1,25 δολάρια την ημέρα.

ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΠΑΠΑΣ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ
Ξέρει πολλούς μαρξιστές «που είναι καλοί άνθρωποι»

Και το όνομα αυτού Φραγκίσκος Α' ή απλά Φραγκίσκος. Ο Αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Αϊρες Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο εξελέγη τον Μάρτιο 266ος πάπας, ο πρώτος μη Ευρωπαίος στη νεότερη ιστορία του Βατικανού. Το περιοδικό «Time» τον ανέδειξε «Πρόσωπο της Χρονιάς» για το 2013 αναγνωρίζοντας το στιβαρό κοινωνικό έργο του. Ο 76χρονος Ποντίφικας διδάσκει ανεκτικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. Τον λένε και «αριστερό πάπα» επειδή επικρίνει το ΔΝΤ και τον νεοφιλελευθερισμό. Η λιτή ζωή και η ταπεινοφροσύνη του συνδέονται, κατά πολλούς, με τη συμπόνια προς τον λαό της Αργεντινής που υπέφερε τα πάνδεινα μετά τη χρεοκοπία του 2001. Καταγγέλλει υψηλά ισταμένους ρασοφόρους ότι «ξέχασαν πως ο Ιησούς Χριστός έπλενε λεπρούς και συνέτρωγε με πόρνες». Και υπόσχεται να οδηγήσει την Καθολική Εκκλησία μακριά από τα ηθικά και οικονομικά σκάνδαλα που την ταλανίζουν 20 χρόνια τώρα. Τελευταία φράση του που έκανε εντύπωση; «Ξέρω πολλούς μαρξιστές που είναι καλοί άνθρωποι».

ΧΑΣΑΝ ΡΟΧΑΝΙ 
Πρόεδρος του Ιράν
Ο πρώτος μουλάς συνομιλητής της Δύσης

Ξεκίνησε ως αουτσάιντερ και κατάφερε όχι μόνο να εκλεγεί πρόεδρος του Ιράν τον Αύγουστο αλλά και να γυρίσει σελίδα στις αμερικανοϊρανικές σχέσεις. Υστερα από 33 χρόνια διπλωματικού παγετώνα, ΗΠΑ και Ιράν υπέγραψαν μια προσωρινή συμφωνία που ενδέχεται να οδηγήσει σε μόνιμη λύση για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.  Ο 64χρονος Ροχανί εξελέγη πανηγυρικά με το μάλλον... νερόβραστο σύνθημα «Μετριοπάθεια και σύνεση», αλλά δεν είναι αστείο: όπως φαίνεται, αυτά ακριβώς τα στοιχεία αναζητούσαν οι Ιρανοί στο πρόσωπο του νέου προέδρου τους ύστερα από τον αδιάλλακτο και εθνικιστή Αχμαντινετζάντ με τις κορόνες του εναντίον Ισραήλ και ΗΠΑ. Ο Ροχανί, που έχει το παρατσούκλι «διπλωμάτης σεΐχης», εισήγαγε τη χρήση του Τwitter στην ιρανική πολιτική. Αλλά το ουσιαστικότερο επίτευγμά του είναι ότι άνοιξε την πόρτα για την επαναφορά του Ιράν στη διεθνή κοινότητα, ενισχύοντας παράλληλα το σιιτικό Ιράν έναντι της σουνιτικής Σαουδικής Αραβίας στον ενδοϊσλαμικό γεωπολιτικό ανταγωνισμό.

ΑΜΠΝΤΕΛ ΦΑΤΑΧ ΑΛ ΣΙΣΙ 
Αιγύπτιος πραξικοπηματίας
Θεοφοβούμενος, αιμοσταγής και «φίλος των Αμερικανών»

Στην Αίγυπτο τον ήξεραν ως άνθρωπο του Αλλάχ, έναν ευσεβή και πιστό στην πατρίδα στρατηγό. Αλλά μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου πολλοί λένε ότι ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι είναι άνθρωπος και των Αμερικανών. Σε κάθε περίπτωση, είναι αγνώμων. Διότι έβγαλε τα τανκς και έριξε τον εκλεγμένο ισλαμιστή πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι που τον είχε διορίσει αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων. Εκείνος λέει ότι έκανε το θέλημα του λαού μετά τις διαδηλώσεις εκατομμυρίων Αιγυπτίων που ζητούσαν να φύγει ο αυταρχικός Μόρσι. Το αιματηρό πραξικόπημα διχάζει, όπως και η προσωπικότητα του 59χρονου στρατηγού. Φρουρός των εθνικών συμφερόντων ή εγκάθετος των ΗΠΑ; Ο Αλ Σίσι έχει κάνει πολυετή μεταπτυχιακά στην Αμερική και είναι ο πρώτος υπουργός Αμυνας στη σύγχρονη ιστορία της χώρας χωρίς πολεμική εμπειρία. Στο μεταξύ κινεί τα νήματα εν όψει νέων εκλογών. Υπόσχεται ότι θα είναι ελεύθερες και δίκαιες, ενώ έχει διατάξει τη σφαγή εκατοντάδων ισλαμιστών διαδηλωτών. Ποιος τον πιστεύει;

ΜΑΛΑΛΑ ΓΙΟΥΣΟΥΦΖΑΪ 
Μαθήτρια από το Πακιστάν
Οι σφαίρες των Ταλιμπάν δεν πτόησαν τη 15χρονη ηρωίδα

Το 2013 άλλαξε τη ζωή της Μαλάλα Γιουσουφζάι αφού μέσα στη χρονιά αυτή η 15χρονη εξέδωσε τη βιογραφία της με τίτλο «Είμαι η Μαλάλα», τιμήθηκε με το Βραβείο Σιμόν ντε Μποβουάρ και με το Βραβείο Ζαχάροφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ ήταν υποψήφια για το Νομπέλ Ειρήνης. Κυρίως όμως κατάφερε να σηκωθεί ξανά στα πόδια της, κάτι που πέρυσι τέτοιον καιρό φαινόταν σχεδόν απίθανο. Η έφηβη μαθήτρια πραγματοποιούσε εκστρατεία υπέρ της εκπαίδευσης των κοριτσιών στο Πακιστάν γράφοντας από το 2009 ένα ιστολόγιο όπου επέκρινε με θάρρος τους Ταλιμπάν για τον σκοταδισμό τους. Στις 9 Οκτωβρίου 2012 ένας ένοπλος την πυροβόλησε στο κεφάλι. Το γενναίο κορίτσι μεταφέρθηκε στο Μπέρμιγχαμ της Βρετανίας, υποβλήθηκε σε λεπτότατη εγχείρηση στον εγκέφαλο και έπειτα από πολύμηνη νοσηλεία πήρε εξιτήριο και επέστρεψε στο σχολείο. Οι Ταλιμπάν απειλούν ότι θα επιχειρήσουν ξανά να δολοφονήσουν την «άπιστη» αν πατήσει το πόδι της στο Πακιστάν.

ΜΑΪΚΛ ΑΝΤΕΜΠΟΛΑΤΖΟ 
Ισλαμιστής τρομοκράτης
Ο «μοναχικός λύκος» της διπλανής πόρτας

Ο 29χρονος Μάικλ Αντεμπολάτζο που έσφαξε με μαχαίρι τον 22χρονο στρατιώτη Λι Ρίγκμπι μέρα μεσημέρι σε πολυσύχναστο δρόμο του Γούλγουιτς, στο Νοτιοανατολικό Λονδίνο, τον Μάιο, έβαλε για τα καλά στο προσκήνιο την παράμετρο του «μοναχικού λύκου»-τρομοκράτη. Εκείνου, δηλαδή, που ξεφεύγει από όλα τα ραντάρ των «υπερεξελιγμένων» συστημάτων παρακολούθησης και πραγματοποιεί το έγκλημά του όποτε «του τη δώσει» μέσα στην καρδιά της Δύσης. Στη δίκη του, που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη, ο Αντεμπολάτζο απαίτησε (και πέτυχε) να τον αποκαλούν Μουτζάχιντ Αμπού Χάμζα.  Δηλώνει αθώος καθ' ότι ως «στρατιώτης του Ισλάμ» βρίσκεται σε πόλεμο  με τη Δύση και το μακελειό ήταν «στρατιωτική επιχείρηση».  Γεννημένος σε οικογένεια νιγηριανής καταγωγής και αναθρεμμένος ως πιστός χριστιανός στο Λονδίνο, ο Αντεμπολάτζο είναι πραγματικά ο τρομοκράτης της διπλανής πόρτας. Εζησε μια ζωή τόσο συνηθισμένη που ήταν μπανάλ. Επιβεβαίωσε κάθε στερεότυπο έχοντας ήδη αποκτήσει έξι παιδιά ώσπου ασπάστηκε το Ισλάμ και «ξεχώρισε» ως δολοφόνος.  

ΤΖΕΪΝΤΑ ΣΟΥΝΓΚΟΥΡ 
Πολίτις της Τουρκίας
Χημικά στο κόκκινο φουστάνι της αντίστασης

Εκείνο το ηλιόλουστο πρωινό του Μαΐου η Τζεϊντά Σουνγκούρ έβαλε ένα απλό κόκκινο φουστάνι, χωρίς να φαντάζεται ότι λίγες ώρες αργότερα η φωτογραφία της θα έκανε τον γύρο του κόσμου. Και ότι η ίδια, νεαρή καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο της Κωνσταντινούπολης, θα γινόταν σύμβολο της λαϊκής αντίστασης στην πλατεία Ταξίμ. Ενας αστυνομικός την ψέκασε από απόσταση αναπνοής με χημικά στο πρόσωπο. Οταν γύρισε το κεφάλι της από την άλλη, εκείνος συνέχισε, απρόκλητα, να της ρίχνει. Για την Τζεϊντά και για εκατομμύρια Τούρκους της γενιάς της η εξέγερση στο πάρκο Γκεζί ήταν πάνω απ' όλα ένας αγώνας για πλουραλισμό εναντίον του αυταρχισμού του πρωθυπουργού Ερντογάν. Το πάρκο σώθηκε, ο αγώνας τους συνεχίζεται. Και ο Ερντογάν έχει πλέον εμπλακεί στο μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς της σύγχρονης Τουρκίας, χάνοντας το δήθεν «ηθικό πλαονέκτημα»στο όνομα του οποίου ασκούσε την ακραία συντηρητική του πολιτική.

ΑΑΡΟΝ ΣΟΥΟΡΤΣ 

Αμερικανός «χακτιβιστής»

Ο πρώτος άγιος της ψηφιακής δημοκρατίας

Υπήρξε από τα πιο λαμπρά μυαλά της γενιάς του, ιδιοφυής προγραμματιστής αλλά και δραστήριος «χακτιβιστής» για τα δικαιώματα στην ψηφιακή εποχή. Ο 26χρονος Ααρον Σουόρτς είχε ένα όνειρο: μια κοινωνία όπου όλα τα προϊόντα του ανθρώπινου πνεύματος, της επιστήμης και της τέχνης θα ανήκουν σε όλους, ελεύθερα στο Διαδίκτυο και όχι κλειδωμένα από μια χούφτα ιδιωτικές εταιρείες που τα διαθέτουν επί πληρωμή. Ο «Δον Κιχώτης του κυβερνοχώρου» το 2010 «κατέβασε» παράνομα πέντε εκατομμύρια ακαδημαϊκά έγγραφα από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT) και από το αρχείο επιστημονικών περιοδικών JSTOR. Το πανίσχυρο «λόμπι του κοπιράιτ» τού έκανε μήνυση - και τη ζωή κόλαση. Αντιμετωπίζοντας εξοντωτικό πρόστιμο τριών εκατομμυρίων ευρώ και κάθειρξη, απαγχονίστηκε στις 11 Ιανουαρίου 2013 στο μικρό του διαμέρισμα στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Λίγο νωρίτερα του είχε τηλεφωνήσει ο Στίβεν Χέιμαν, βοηθός της γενικής εισαγγελέως της Μασαχουσέτης Κάρμεν Ορτίζ, και τον απείλησε ότι «θα τιμωρηθεί παραδειγματικά».

ΤΖΕΪΜΣ ΧΑΟΥΕΛΣ 

Πρώην κάτοχος bitcoins

Ο άνθρωπος που πέταξε 5,5 εκατ. ευρώ στα σκουπίδια

Ασυγχώρητη αφηρημάδα: ο Τζέιμς Χάουελς είναι ο άνθρωπος που πέταξε 5,5 εκατ. ευρώ στα σκουπίδια. Τα χρήματα όμως δεν ήταν μετρητά αλλά bitcoins, το νόμισμα του Internet σε ηλεκτρονική μορφή. Ο τεχνικός υπολογιστών από την Ουαλλία είχε αγοράσει 7.500 bitcoins το 2009, όταν η αξία τους ήταν μηδαμινή. Σήμερα, που η αξία ενός bitcoin ξεπέρασε τα 1.000 δολάρια, ο Χάουελς θυμήθηκε το «κομπόδεμά» του και το αναζήτησε. Με φρίκη συνειδητοποίησε ότι ο υπολογιστής εκείνος είχε χαλάσει και είχε πετάξει τον σκληρό του δίσκο στα σκουπίδια.  Εσπευσε στη χωματερή της περιοχής του, όπου πληροφορήθηκε ότι ο σκληρός δίσκος τον οποίο είχε «ξεφορτωθεί» τρεις ή τέσσερις μήνες νωρίτερα ήταν ήδη θαμμένος δύο-τρία μέτρα βαθιά στα σκουπίδια. Για να τον βρει πρέπει 20 άτομα να ψάχνουν μέρα-νύχτα με ειδικό εξοπλισμό και εντελώς αμφίβολο αποτέλεσμα. Εγκατέλειψε απαρηγόρητος την προσπάθεια και κέρδισε λίγες στιγμές δημοσιότητας.

ΜΑΡΙΑΝΟ ΡΑΧΟΪ 

Πρωθυπουργός της Ισπανίας

Μίζα στον πρωθυπουργό, λιτότητα στους πολίτες

Τι και αν ο δεξιός πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι διαβεβαιώνει τους πολίτες ότι «τα χειρότερα είναι πίσω τους»; Λίγοι τον πιστεύουν. Και έχουν σοβαρό λόγο, αφού η ανεργία παραμένει «κολλημένη» στο 26% (56% για τους νέους 16-24 χρόνων), το δημόσιο χρέος αγγίζει το 100% του ΑΕΠ και μέσα σε όλα ο πρώην ταμίας του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος (PP) Λουίς Μπαρθένας βρίσκεται στη φυλακή με την κατηγορία της εμπλοκής σε σκάνδαλο διαφθοράς. Το PP διατηρούσε μυστικό ταμείο εκατομμυρίων ευρώ από παράνομες χρηματοδοτήσεις. Σύμφωνα με αποκαλύψεις των εφημερίδων «El Pais» και «El Mundo», τα υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος ελάμβαναν σε μηνιαία βάση πληρωμές από αυτό το ταμείο. Ο Ραχόι ελάμβανε 25.200 ευρώ τον χρόνο μαύρο «χαρτζιλίκι». Πολλές δωρεές έγιναν από κατασκευαστικές εταιρείες που κέρδιζαν δημόσιους διαγωνισμούς την περίοδο της ισπανικής κατασκευαστικής «φούσκας». Οι Αρχές διεξάγουν έρευνα, ενώ το κυβερνών κόμμα έχει χαρακτηρίσει τα επίμαχα έγγραφα πλαστά.

ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΑΔΟΥΡΟ 

Πρόεδρος της Βενεζουέλας

Υπερεξουσίες και «ένας είναι ο εχθρός»: η μπουρζουαζία

«Μήπως η μπουρζουαζία πίστευε ότι παίζω;» φώναζε ο διάδοχος του εκλιπόντος Ούγκο Τσάβες στην προεδρία της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο καθώς υπέγραφε νόμο για τον «έλεγχο του κόστους, των τιμών και των κερδών» των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ο 51χρονος Μαδούρο ζήτησε και πήρε από τη Βουλή υπερεξουσίες για έναν χρόνο, για να τιθασεύσει την οικονομική κρίση. Πρώην οδηγός λεωφορείων και συνδικαλιστής, ήταν το αγαπημένο «παιδί» του Τσάβες που τον έχρισε διάδοχό του όσο έδινε μάχη με τον καρκίνο. Το 2006 ανέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών και τον περασμένο Οκτώβριο βρέθηκε στο αξίωμα του αντιπροέδρου. Μετά τον θάνατο του Τσάβες τον περασμένο Μάρτιο εξελέγη πρόεδρος με οριακό ποσοστό. Αν και περιγράφεται περισσότερο πραγματιστής και ήπιος από τον θυελλώδη μέντορά του, έχει υποσχεθεί να συνεχίσει την «μπολιβαριανή επανάσταση» που ξεκίνησε εκείνος - οι πρόσφατες τοπικές εκλογές στις οποίες επικράτησε το κυβερνών κόμμα δείχνουν ότι μάλλον θα έχει την ευκαιρία να το κάνει.

ΜΠΑΣΑΡ ΑΛ ΑΣΑΝΤ 
Πρόεδρος της Συρίας
Απροσδόκητα ανθεκτικός και «ανάχωμα» στους τζιχαντιστές

Πέρυσι τέτοια εποχή τον θεωρούσαν σχεδόν όλοι τελειωμένο. Σήμερα πληθαίνουν οι φωνές στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στο Ισραήλ που θεωρούν την παραμονή του 48χρονου Μπασάρ αλ Ασαντ στην κεφαλή της Συρίας προτιμότερη από οποιοδήποτε άλλο σενάριο. Οταν, στην αρχή του εμφυλίου το 2011, αποφάσισε να πατάξει με λουτρό αίματος την εξεγερμένη αντιπολίτευση είχε εναντίον του όλη τη διεθνή κοινότητα, εκτός από τη Ρωσία, το Ιράν και τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ. Το περασμένο καλοκαίρι δε, μετά τη ρίψη χημικών εναντίον αμάχων στα περίχωρα της Δαμασκού, κάποιοι πίστεψαν ότι η ανατροπή του ήταν θέμα ημερών. Πήρε όμως παράταση ζωής επ' αόριστον γιατί, αν ανατραπεί, τη θέση του θα πάρουν κατά πάσα πιθανότητα οι ακραίοι τζιχαντιστές της αντιπολίτευσης που έχουν παραγκωνίσει τους μετριοπαθείς. Το πικρό για τη Δύση μάθημα του Αφγανιστάν είναι ένα: όσο ενισχύεις «μουτζαχεντίν» τόσο θρέφεις στον κόρφο σου μελλοντικούς Οσάμα μπιν Λάντεν.

ΤΑΜΕΡΛΑΝ ΤΣΑΡΝΑΕΦ 

Τσετσένος βομβιστής

Τρικυμία εν κρανίω, βόμβα στον Μαραθώνιο

Ενας (εύ)πιστός ισλαμιστής αλλά και θιασώτης θεωριών συνωμοσίας και «λευκής υπεροχής»: αυτό το αντιφατικό και επικίνδυνο «κοκτέιλ» απόψεων πρέσβευε ο 26χρονος Ταμερλάν Τσαρνάεφ, ο Τσετσένος που, μαζί με τον 19χρονο αδελφό του, Τζοχάρ, το πρωί της 15ης Απριλίου 2013 πυροδότησαν αυτοσχέδιες βόμβες και αιματοκύλισαν τον 117ο Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης.  Ο Ταμερλάν βρισκόταν στις ΗΠΑ από μικρός, όταν μετανάστευσε η οικογένειά του στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Καθημερινά έκανε προπονήσεις πυγμαχίας καθώς φιλοδοξούσε να πάρει αμερικανική υπηκοότητα για να εκπροσωπήσει τις ΗΠΑ σε διεθνείς αγώνες μποξ. Πιστός μουσουλμάνος, δεν κάπνιζε και δεν έπινε αλκοόλ. Ταυτόχρονα όμως με το Κοράνι ρουφούσε φτηνιάρικα αναγνώσματα που πρόβαλλαν τον ρατσισμό και θεωρίες περί κυβερνητικής συνωμοσίας, ενώ κάποτε είχε σχολιάσει στο Διαδίκτυο πως «ο Χίτλερ είχε ένα δίκιο». Πιθανές διασυνδέσεις του με οργανωμένη ισλαμική τρομοκρατία δεν έχουν αποδειχθεί αλλά ακόμη ερευνώνται. Ενταφιάστηκε υπό άκρα μυστικότητα σε άγνωστο κοιμητήριο.

ΟΣΚΑΡ ΠΙΣΤΟΡΙΟΥΣ 
Νοτιοαφρικανός παραολυμπιονίκης
Από ήρωας «μαύρο πρόβατο», ψεύτης και φονιάς

Η Νότια Αφρική βίωσε σχεδόν σαν σαπουνόπερα την πτώση του «χρυσού αγοριού» της, του παραολυμπιονίκη Οσκαρ Πιστόριους. Στις 14 Φεβρουαρίου ο 27χρονος δρομέας, γνωστός και ως «Blade Runner» επειδή ήταν ο πρώτος που συμμετείχε σε Ολυμπιακούς Αγώνες με πρoσθετικά μέλη σαν λεπίδες (blades), πυροβόλησε και σκότωσε με τρεις σφαίρες τη σύντροφό του Ρέεβα Στέενκαμπ μέσα στην έπαυλή του στην Πρετόρια. «Πίστεψα ότι κάποιος είχε μπει στο σπίτι μου» είπε στην απολογία του. Ο εισαγγελέας όμως έκανε λόγο για δολοφονία εκ προμελέτης καθώς το ζευγάρι είχε προηγουμένως καβγαδίσει και ο αθλητής πυροβόλησε τη Στέενκαμπ πίσω από μια κλειδωμένη πόρτα. Αμέσως πυροδοτήθηκαν λαϊκά αναγνώσματα για το πόσο οξύθυμος και βίαιος ήταν. Ο Πιστόριους από ήρωας έγινε «μαύρο πρόβατο», ψεύτης και φονιάς. Αυτόν τον καιρό προσπαθεί να πετύχει διακανονισμό με τους γονείς της Στέενκαμπ πριν από την έναρξη της ποινικής δίκης τον Μάρτιο του 2014.

ΠΑΒΕΛ ΝΤΜΙΤΡΙΤΣΕΝΚΟ 

Ρώσος κλασικός χορευτής

Βιτριόλι και φυλακή για τα μάτια μιας μπαλαρίνας

«Σόλο» πίσω από τα σίδερα της φυλακής θα κάνει στο εξής ο κορυφαίος χορευτής των Μπαλέτων Μπαλσόι Πάβελ Ντμιτριτσένκο, που καταδικάστηκε σε εξαετή κάθειρξη. Ηταν ο ηθικός αυτουργός πίσω από την επίθεση με οξύ κατά του καλλιτεχνικού διευθυντή του διάσημου θεάτρου Σεργκέι Φιλίν τον περασμένο Ιανουάριο. Ο Φιλίν σχεδόν τυφλώθηκε. Ο λόγος της αποτρόπαιης επίθεσης; Οπως λέγεται, ο 30χρονος Ντμιτριτσένκο, που περιγράφεται από τους συνεργάτες του ως «εξαιρετικά ασταθής και εριστικός», ήταν ιδιαίτερα δυσαρεστημένος που η μπαλαρίνα-ερωμένη του Ανγκελίνα Βορόντσοβα δεν έπαιρνε πρωταγωνιστικούς ρόλους λόγω αντιρρήσεων του θύματος. Ο Ντμιτριτσένκο, ο οποίος συνελήφθη τον περασμένο Μάρτιο, αναλάμβανε συχνά ρόλους διάσημων «κακών». Η επίθεση έγινε λίγο αφότου πρωταγωνίστησε στον ρόλο του αιμοσταγούς τσάρου Ιβάν του Τρομερού: ο Φιλίν, ο οποίος έχει υποβληθεί σε δεκάδες εγχειρήσεις στα μάτια, είπε στο δικαστήριο ότι ο ρόλος του Ιβάν ήταν εξαιρετικά δύσκολος και ότι ίσως γι' αυτό μπορεί να θόλωσε η κρίση του Ντμιτριτσένκο.

ΜΑΤΕΟ ΡΕΝΤΣΙ 

Ιταλός κεντροαριστερός

Η Σοσιαλ-δημοκρατία αναζητεί (αντι)πρόταση εξουσίας

Από δήμαρχος της Φλωρεντίας χθες πρωθυπουργός της Ιταλίας αύριο, με ενδιάμεσο σταθμό την εκλογή του προ ημερών στην ηγεσία της ιταλικής Κεντροαριστεράς; Τίποτα δεν φαίνεται απίθανο για τον Ματέο Ρέντσι. Είναι μόλις 38 ετών και φιλοδοξεί να γίνει η προοδευτική ελπίδα ενός έθνους που έχει κουραστεί από την αποτυχημένη και διεφθαρμένη πολιτική τάξη. Φωτογενής, επικοινωνιακός και άσος στη συνθηματολογία, υπόσχεται την αλλαγή και την ανάκαμψη. Τον λένε «εξολοθρευτή»  γιατί επιμένει ότι θα διαλύσει το κατεστημένο. Αλλά πολλοί στον σκληρό πυρήνα του Δημοκρατικού Κόμματος (PD) είναι καχύποπτοι μπροστά σε έναν νεαρό ηγέτη οι πολιτικές ρίζες του οποίου βρίσκονται μάλλον στη Χριστιανοδημοκρατία παρά στην παραδοσιακή Αριστερά. Ο Ρέντσι θέλει μείωση του Δημοσίου και το κράτος μακριά από τις μεγάλες επιχειρήσεις και τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Μεγάλο μειονέκτημα; Είναι απελπιστικά άπειρος. Γιατί άλλο να είσαι δήμαρχος μιας όμορφης αναγεννησιακής πόλης και άλλο να διαχειρίζεσαι την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.

ΚΑΜΙΛΑ ΒΑΓΕΧΟ 

Χιλιανή βουλευτής

Ομορφη, κομμουνίστρια, νέα και υπέρμαχος της δημόσιας Παιδείας

Το 2011 η Καμίλα Βαγέχο, μέλος της νεολαίας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής και τότε επικεφαλής της φοιτητικής ομοσπονδίας FECh, πρωτοστατούσε στις μαζικές κινητοποιήσεις με αίτημα ριζικές αλλαγές στην Παιδεία. Σήμερα το κοινοβούλιο της Χιλής απέκτησε έναν «εχθρό εκ των έσω»: η όμορφη 26χρονη έθεσε υποψηφιότητα και κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής με το ΚΚΧ, που υποστήριξε την κεντροαριστερή συμμαχία υπό τη νέα πρόεδρο Μισέλ Μπατσελέτ. Η Βαγέχο, που πήγε να ψηφίσει κρατώντας αγκαλιά τη νεογέννητη κόρη της, δηλώνει ότι δεν θα σταματήσει τον αγώνα της υπέρ της δημόσιας εκπαίδευσης. Εχει ήδη χαρακτηριστεί από τα μέσα ενημέρωσης μία από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες του κομμουνιστικού χώρου του 21ου αιώνα, ενώ θεωρείται συμβολική διάδοχος της εμβληματικής Γκλάντις Μαρίν, ηγέτιδας του ΚΚΧ  από το 1994 ως τον θάνατό της το 2005. Το 2011 η Βαγέχο ψηφίστηκε «Πρόσωπο της Χρονιάς» από τους αναγνώστες της βρετανικής εφημερίδας «Guardian».

ΜΠΙΛ ΝΤΕ ΜΠΛΑΖΙΟ 
Δήμαρχος της Νέας Υόρκης
Ενας δήμαρχος πολύ αριστερός για να είναι αληθινός

Για τα δεδομένα των Ηνωμένων Πολιτειών ο νεοεκλεγείς δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μπιλ ντε Μπλάζιο είναι πολύ αριστερός - η «θητεία» του στο πλευρό των Σαντινίστας στη Νικαράγουα το 1988 μοιάζει εξτρεμιστική στον μέσο Αμερικανό. Κατάφερε, παρ' όλα αυτά, να εξουδετερώσει τον Ρεπουμπλικανό αντίπαλό του Τζο Λότα. Με ποια ατζέντα; Να μπει τέλος στις βαθιές οικονομικές ανισότητες του «Μεγάλου Μήλου» επιβάλλοντας υψηλότερη φορολογία σε όσους κερδίζουν περισσότερα από 500.000 δολάρια τον χρόνο προκειμένου να ενισχύσει τη δημόσια εκπαίδευση και να κατασκευάσει 200.000 εργατικές κατοικίες. Αξιώνει επίσης να σταματήσει η τακτική εξακρίβωσης στοιχείων (stop and frisk) από την αστυνομία της Νέας Υόρκης που στοχοποιεί νέους μαύρους και μουσουλμάνους. Ωστόσο κάποιοι έχουν ήδη απογοητευθεί από τον Ντε Μπλάζιο: ακόμη δεν ορκίστηκε και ανακοίνωσε ότι θα επανατοποθετήσει επικεφαλής της NYPD τον Μπιλ Μπράτον, που επί δημαρχίας Ρούντι Τζουλιάνι όχι μόνο δεν σταμάτησε την επίμαχη τακτική αλλά την επέκτεινε.

ΡΟΜΠ ΦΟΡΝΤ
Δήμαρχος του Τορόντο
Πολιτικό αυτογκόλ με ναρκωτικά και πόρνες

Το πιο πολυσυζητημένο πρόσωπο στον Καναδά το 2013. Ο δήμαρχος του Τορόντο Ρομπ Φορντ, όπως προκύπτει από έρευνα που διενεργούσε επί μήνες η αστυνομία του Οντάριο, διήγαγε από το 2010 που εξελέγη ζωή άκρως ηδονιστική: κάπνιζε κρακ, κοκαΐνη, οδηγούσε υπό την επήρεια αλκοόλ, κοιμόταν με ιερόδουλες (τις οποίες πρώτα «πότιζε» με κόκα), ονειρευόταν τις δολοφονίες εχθρών του και καθημερινά απειλούσε σκαιότατα τους συνεργάτες του. «Είμαι θύμα πολιτικής σκευωρίας» είπε στην αρχή, αλλά κατόπιν ομολόγησε ότι «έκανε λάθη». Ηταν αργά, ουδείς από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Στίβεν Χάρπερ είχε διάθεση να τον καλύψει. Τα ερασιτεχνικά βίντεο με θλιβερό πρωταγωνιστή τον Φορντ έπεφταν σαν το χαλάζι στο ΥouΤube. Το δημοτικό συμβούλιο του Τορόντο τού αφαίρεσε όλες τις αρμοδιότητες και το επιτελείο του εργάζεται πλέον για τον προσωρινό αναπληρωτή του. Πεισματάρης και όταν όλα καταρρέουν, ο Φορντ καταγγέλλει «πραξικόπημα» και φωνάζει ότι θα δικαιωθεί στα δικαστήρια.

tovima.gr