Ένα βήμα πριν από τη στάση πληρωμών

Ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή, Τζον Μπένερ, ανακοινώνει την αναβολή της ψηφοφορίας του σχεδίου για τη μείωση του ελλείμματος, χωρίς να διευκρινίσει τους λόγους...

Back to black" τραγουδούσε η μακαρίτισσα πλέον βρετανίδα Έιμι Γουάινχαουζ - κάτι τέτοιο όμως ισχύει τις τελευταίες ημέρες και για την πρώτη (ώς πότε;) οικονομία του κόσμου, την αμερικανική, που απειλείται με το φάσμα στάσης πληρωμών, το οποίο μέρα με τη μέρα έρχεται κοντύτερα, με ανυπολόγιστες συνέπειες και για την παγκόσμια οικονομία. Ενδεικτικό της ρευστότητας της κατάστασης και το γεγονός ότι, την τελευταία στιγμή, την Πέμπτη, ενώ αναμενόταν να τεθεί σε ψηφοφορία στη Βουλή το σχέδιο των Ρεπουμπλικανών για τη διαχείριση του αμερικανικού ελλείμματος, το οποίο είχε εισηγηθεί ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Τζον Μπένερ, αιφνιδιαστικά ανακοινώθηκε ότι η ψηφοφορία αναβάλλεται τουλάχιστον για... πέντε ημέρες, για αδιευκρίνιστους λόγους...

Η διαφωνία Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών έχει να κάνει με τα μέσα και τη μέθοδο. Οι πρώτοι θέλουν άμεσες περικοπές στα κοινωνικά προγράμματα, ενώ οι δεύτεροι υποστηρίζουν την ταυτόχρονη αύξηση των φόρων στα μεγαλύτερα εισοδήματα και την κατάργηση ορισμένων προκλητικών επιδοτήσεων βιομηχανιών (π.χ. προς την πετρελαϊκή βιομηχανία). Ο πρόεδρος Ομπάμα επανειλημμένως έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου αποδίδοντας στους Ρεπουμπλικανούς μικροπολιτικούς σχεδιασμούς, ενώ ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Γερουσιαστής των Δημοκρατικών, Τζον Κέρι, υπογράμμιζε: "Δεν έχω λόγια που να εκφράζουν πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση παγκοσμίως". Η αλήθεια είναι ότι το ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο υπό την πίεση των ακραίων τού Tea Party έχει επιλέξει από την αρχή μια σκληρή στάση, επιδιώκοντας, όπως κατά κόρον επαναλαμβάνουν τα στελέχη του, "να γίνει ο Ομπάμα πρόεδρος της μίας θητείας", παίζοντας ωστόσο με τη φωτιά, καθώς θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία τους που οι ΗΠΑ θα βρεθούν στην κατάσταση της στάσης πληρωμών, με τους οίκους αξιολόγησης να τους αφαιρούν τα τρία Α της βαθμολόγησής τους...
Να σημειωθεί ότι η ημερομηνία - κλειδί για την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους των ΗΠΑ και για να είναι σε θέση η χώρα να πληρώσει τις υποχρεώσεις της, είναι η ερχόμενη Τρίτη, 2 Αυγούστου. Αν δηλαδή δεν αλλάξει τίποτε εντός των επόμενων 48 ωρών, η αμερικανική οικονομία θα χάσει την ικανότητά της να δανειστεί, με αποτέλεσμα, αφενός, να αδυνατεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, και, αφετέρου, οι συνέπειες της αδυναμίας αυτής της ισχυρότερης χώρας του πλανήτη να αντεπεξέλθει στην αποπληρωμή των χρεών της να είναι καταστροφικές για ολόκληρο τον κόσμο. Προς το παρόν πάντως, σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής, οι Ρεπουμπλικανοί φαίνεται να βγαίνουν χαμένοι από το "μπρα ντε φερ" με τους Δημοκρατικούς, καθώς η πλειοψηφία των Αμερικανών τούς θεωρεί υπεύθυνους του αδιεξόδου, τη στιγμή που έχουν κτυπήσει κόκκινο όλοι οι "συναγερμοί" - ΔΝΤ διά στόματος Κριστίν Λαγκάρντ, Γερμανία μέσω του υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, Κίνα, κ.ά. "Επιθυμία μου είναι οι πολιτικοί ηγέτες να έχουν το θάρρος και την ταπεινότητα να ξεπεράσουν τις ευαισθησίες, ανησυχίες και πολιτικά δόγματα, τα οποία είναι απολύτως θεμιτά, για το καλό όλης της χώρας και για την οικονομία στον κόσμο", δήλωσε χαρακτηριστικά η Γαλλίδα επικεφαλής του ΔΝΤ.
Γεγονός πάντως είναι ότι, στον 21ο αιώνα, οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν πλέον την οικονομική (και άρα πολιτική) ισχύ που είχαν ώς τώρα - και τα δύο κόμματα άλλωστε συμφωνούν στην ανάγκη μεγάλης μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος και αναγνωρίζουν ότι το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί πολύ. Κυμαίνεται πάνω από τα 14 τρισ. δολάρια, αποτελώντας περίπου το 100% του ΑΕΠ της χώρας... Πλέον οι ΗΠΑ δεν έχουν τα μέσα των επεκτατικών πολιτικών τους στον κόσμο. Αυτό γίνεται σαφές από τις ομιλίες του Μπάρακ Ομπάμα, σε ό,τι αφορά τόσο στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ όσο και τις υπόλοιπες διεθνείς υποχρεώσεις της Αμερικής - απλώς γιατί δεν μπορεί. Είναι έτσι αναγκασμένη να προσαρμόσει τη στρατηγική της και την εξωτερική πολιτική της αναλόγως, όπως περιγράφει πολύ εύληπτα και γλαφυρά ο καθηγητής Μάικλ Μέιντελμπάουμ στο τελευταίο βιβλίο του με τίτλο "The Frugal Superpower", όπου αναλύει το πώς η Ουάσιγκτον σιγά - σιγά επιχειρεί να αποσυρθεί από ορισμένες υποχρεώσεις της στη διεθνή σκηνή, όπως, π.χ. τις πολυέξοδες επεμβάσεις τύπου Ιράκ ή Αφγανιστάν, την οικοδόμηση κρατών, διοργάνωση εκλογών κ.ά.
Πάντως εκείνο που πρέπει στο εξής να θεωρείται πλέον δεδομένο, είτε τελικά εξευρεθεί κάποια λύση / συμβιβασμός κυριολεκτικά στο "παρά 5" είτε όχι, είναι ότι η αμερικανική οικονομία και κατ' επέκταση η αμερικανική ισχύς έχει χάσει τον χαρακτήρα της αδιαμφισβήτητης υπεροχής της, όπως τον γνώριζε ο κόσμος από το τέλος του Β' Παγκοσμίου πολέμου και ύστερα. Σήμερα οι ΗΠΑ δεν έχουν ούτε τον οικονομικό πλούτο ούτε τα μέσα που διέθεταν την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, για παράδειγμα. Εδώ και αρκετά χρόνια, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες και κυρίως η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας είναι αυτές που έχουν αγοράσει αμερικανικά κρατικά ομόλογα - η τελευταία μάλιστα αξίας περίπου 1.000 δισ. δολαρίων.

Επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας
Την ίδια στιγμή γινόταν γνωστό ότι ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της χώρας επιβραδύνεται αισθητά, δεδομένου ότι το τρίμηνο Απρίλιος-Ιούνιος δεν ξεπέρασε το 1,3% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν μόλις την Παρασκευή στην Ουάσιγκτον, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν για το β' τρίμηνο ρυθμό ανάπτυξης 1,8%. Πρόκειται για ανησυχητική εξέλιξη, δεδομένου ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους ο ρυθμός ανάπτυξης συμποσούται στο αναιμικό 0,4%, ενώ στο τέλος Ιουνίου αναφερόταν επίσημα ρυθμός ανάπτυξης 1,9%. Παράλληλα, η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών διολισθαίνει, ενώ οι μισθοί δεν αυξάνονται, οι νέες προσλήψεις είναι λίγες, η κατανάλωση παρουσιάζει στασιμότητα, η βενζίνη ακριβαίνει, οι δημόσιες δαπάνες μειώνονται και μόνον ορισμένες επιχειρηματικές επενδύσεις αποτελούν κάποιο αντιστάθμισμα. Άλλο αντιστάθμισμα προσφέρουν οι αμερικανικές εξαγωγές, που, όπως υπολογίστηκε, συντείνουν με ένα ποσοστό 0,58% στον ρυθμό ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας.


avgi.gr